Bất chấp yêu cầu của Mỹ, Trung Quốc từ chối cam kết đóng cửa lãnh sự quán Houston

Ông Cai Wei nói rằng Trung Quốc phản đối yêu cầu đóng cửa lãnh sự và văn phòng của ông vẫn sẽ mở cửa "cho đến khi có thông báo tiếp theo".

"Hôm nay chúng tôi vẫn hoạt động bình thường, vậy nên chúng tôi sẽ xem chuyện gì sẽ xảy ra vào ngày hôm sau", ông Cai Wei nói thêm. 

Theo ông Cai Wei, Bắc Kinh đã yêu cầu Mỹ hủy bỏ lệnh đóng cửa lãnh sự quán tại Houston. Ông cho rằng đòi hỏi của phía Mỹ là sự vi phạm hiệp ước lãnh sự Mỹ-Trung.

"Chúng tôi chuẩn bị sẵn sàng cho phương án xấu nhất nhưng cũng đã mạnh mẽ phản đối… Chúng tôi kêu gọi Mỹ từ bỏ và rút lại quyết định sai lầm của họ".

Trước đó, tờ South China Morning Post (SCMP) đăng tin rằng Bắc Kinh có thể sẽ đóng cửa lãnh sự quán Mỹ tại Thành Đô nhằm trả đũa. Nhưng Ông Cai Wei từ chối bình luận về các lựa chọn Bắc Kinh có thể sử dụng để phản ứng lại với Mỹ.

Các chuyên gia Trung Quốc nhận xét ông Cai Wei nhiều khả năng không có thẩm quyền để quyết định liệu tòa lãnh sự tại Houston có tiếp tục mở cửa hay không.

Ông Ho-Fung Hung, Giáo sư về kinh tế chính trị chuyên về Trung Quốc tại Trường nghiên cứu quốc tế cao cấp Johns Hopkins cho biết: "Tôi sẽ rất ngạc nhiên nếu Tổng lãnh sự có thể tự quyết định đóng hay mở cửa mà không có chỉ thị từ Bắc Kinh. Tổng lãnh sự phải đợi Bắc Kinh ra lệnh họ phải làm gì. Tôi cũng không ngạc nhiên nếu Bắc Kinh và Mỹ đang bí mật bàn bạc về tình huống hiện nay".

"Có thể phải đến giờ phút cuối cùng Bắc Kinh mới chỉ đạo lãnh sự quán Houston phải hành động như thế nào", ông Hung nói thêm.

Các chuyên gia cho biết việc từ chối đóng cửa lãnh sự quán sẽ là nước đi chưa từng có tiền lệ trong quan hệ Mỹ-Trung. Thậm chí ngay cả chính phủ Nga cũng không kháng cự lại khi Mỹ đóng cửa hai cơ sở ngoại giao hồi năm 2017.

Nhưng nếu Trung Quốc thực sự cố gắng giữ cho lãnh sự quán Houston tiếp tục hoạt động, các chuyên gia cho biết Mỹ có thể tước visa đối với ông Cai Wei và các nhân viên dưới quyền, cho phép đặc vụ liên bang bắt giữ và trục xuất họ.

Chỉ vài giờ sau bình luận của ông Cai Wei, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã có bài phát biểu chỉ trích mạnh mẽ chính phủ Trung Quốc, gọi lãnh sự quán Houston là "trung tâm của hoạt động gián điệp và ăn cắp tài sản trí tuệ". Nhưng ông Pompeo không nhắc gì đến khả năng Trung Quốc tiếp tục mở cửa lãnh sự quán.

Nhiều quan chức Mỹ khác cũng cáo buộc lãnh sự quán tại Houston là một phần trong mạng lưới gián điệp của Trung Quốc tại Mỹ, bao gồm Thượng nghị sĩ Marco Rubio, một "diều hâu" nổi tiếng tại Washington. 

Ông Cai Wei bác bỏ những cáo buộc trên, đồng thời phủ nhận các bài đăng của báo chí Mỹ rằng nhân viên lãnh sự quán Houston đã đốt tài liệu mật trong sân của tòa nhà.

Ngoài ra, ông Cai Wei cũng nhắc rằng Trung Quốc đã theo đuổi chính sách "ngoại giao khẩu trang" và gửi khẩu trang tới Houston và cả bang Georgia. "Chúng tôi biết rằng có những người cần hỗ trợ và giúp đỡ, nên Trung Quốc đã gửi khẩu trang" tới Mỹ, ông Cai Wei nói.

Thế khó của ông Tập

Nếu Trung Quốc thực sự từ chối đóng cửa lãnh sự quán, Giáo sư Hung nói rằng ông Trump sẽ hoan nghênh sự đối đầu giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Ông Trump đã tăng cường luận điệu chống Bắc Kinh trong bối cảnh chiến dịch tái tranh cử gặp nhiều khó khăn.

Trong khi đó, Chủ tịch Tập Cận Bình lại phải đối mặt với sức ép của giới tinh hoa tại Trung Quốc đòi hỏi phải giải tỏa căng thẳng với Mỹ để tránh bị Mỹ áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt.

Giáo sư Hung nói: "Ông Tập đang bắt đầu bị các quan chức cấp cao và giới tinh hoa trong chính phủ Trung Quốc gây áp lực xoay quanh cách đối phó rất cứng rắn và hung hăng với Mỹ".

"Bản năng của ông ấy là thể hiện mình là một người sẽ không chịu khuất phục, nhưng tôi tin rằng ngày càng nhiều nhân vật máu mặt tại Trung Quốc đang thấy rằng lợi ích của cá nhân họ bị tổn thương vì xung đột với Mỹ về Hong Kong và các vấn đề khác".