Bài học cho các kì lân từ thương vụ IPO của Uber: Đừng chờ đợi quá lâu để chào bán cổ phiếu công khai

Bài viết trên Bloomberg nhận định, các công ty ngày càng dễ tiếp cận với nguồn vốn từ các quỹ tư nhân, và nhiều trong số đó đang trì hoãn việc chào bán cổ phiếu công khai ra thị trường.

Theo công ty nghiên cứu CB Insights, có 349 kì lân và công ty tư nhân có giá trị trên 1 tỉ USD (kì lân) trên thế giới tính đến thời điểm hiện tại.

Bằng cách trì hoãn niêm yết công khai, những kì lân này đang quên đi sự phản ứng quan trọng của công chúng đối với tiến trình phát triển. Đó là những phản hồi mà nhà đầu tư không thể mang lại. Đáng lẽ ra, Uber có thể sớm ghi nhận phản hồi từ công chúng hơn. Sự thay đổi sẽ dễ dàng hơn một khi công ty vẫn chưa phát triển quá lớn và cồng kềnh.

Giờ đây, Uber nhận ra rằng thị trường không đánh giá cao công ty như họ vẫn tin tưởng. Vào năm ngoái, Morgan Stanley, nhà bảo lãnh chính trong đợt IPO của Uber, cho rằng mức định giá của Uber có thể lên tới 120 tỉ USD.

Với màn chào bán ra thị trường ở mức định giá 75,5 tỉ USD, Uber hẳn tin rằng cổ phiếu của họ sẽ tạo nên một cơn sốt, nhưng hóa ra thị trường cho rằng giá trị của Uber còn thấp hơn.

Ảnh minh hoạ: Bloomberg.

Chốt phiên giao dịch ngày 15/5, cổ phiếu của hãng giảm 8,4% so với thời điểm IPO vào 10/5. Giá trị thị trường của Uber chỉ ở mức 69 tỉ USD.

Con số này gần hơn với mức định giá 62,5 tỉ USD mà Uber nhận được trong lần gọi vốn vào năm 2015.

Vào tháng 12/2014, một loạt câu hỏi đã nảy sinh về quy trình mà Uber kiểm tra các tài xế, sau khi một hành khách ở Ấn Độ tố cáo bị hiếp dâm. Vào tháng 6/2015, các tài xế taxi và những người ủng hộ đã biểu tình tại Pháp, chặn đường và tấn công các tài xế Uber bị nghi ngờ, mở đầu cho làn sóng biểu tình nổ ra sau đó ở các quốc gia khác. Cùng tháng đó, Ủy ban Lao động California phán quyết rằng các tài xế Uber là nhân viên, không phải những người làm việc độc lập kí kết theo hợp đồng, đặt ra thách thức đối với mô hình kinh doanh của công ty.

Sau đó, một loạt băn khoăn xung quanh tính "chính trực" của Uber. Vào tháng 7/2016, một thẩm phán liên bang phát hiện ra Uber "có hành vi lừa đảo và được cho là có hành vi phạm tội hình sự" khi họ thuê một điều tra viên để rình mò một nguyên đơn trong vụ kiện.

Vào tháng 2/2017, một cựu kĩ sư Uber đã công khai lên tiếng về môi trường độc hại và phân biệt giới tính tại công ty. New York Times mô tả môi trường làm việc của Uber là "hung hăng, không có sự kiểm soát". Cũng trong tháng đó, công ty xe tự lái Waymo tố cáo Uber đánh cắp bí mật thương mại của mình. Uber sau đó đã dàn xếp vụ việc với số tiền 245 triệu USD. 

Và vào tháng 11/2017, Bloomberg News đã đưa tin Uber đã trả cho các tin tặc 100.000 USD để che giấu hành vi rò rỉ dữ liệu ảnh hưởng đến 57 triệu khách hàng và tài xế một năm trước đó. Công ty hất cẳng giám đốc an ninh và một trong những cộng sự của anh ta.

Thật khó để tưởng tượng rằng giá trị thị trường của một công ty niêm yết có thể tiếp tục tăng mà không cần nỗ lực đúng mực để giải quyết các vấn đề nghiêm trọng nhất của mình. Tuy nhiên, việc là một công ty chưa niêm yết công khai đã cho phép Uber làm điều đó.

Đó là một điều tốt, vài người nghĩ vậy. Nhưng điều đó là sai lầm. Một khi công ty càng phát triển, càng khó thay để đổi văn hóa hay giải quyết các vấn đề kinh doanh cốt lõi. Ngoài ra, nếu Uber tiếp xúc với sự khắc nghiệt khi niêm yết công khai sớm hơn, có lẽ công ty đã cẩn thận hơn.

Chỉ số giá trên doanh thu (P/S) của Uber là 4,9, dựa trên dự báo doanh thu năm 2019 của các nhà phân tích. Con số này cao hơn 15% so với nhóm cổ phiếu công nghệ S&P 500, cao hơn 138% so với chỉ số S&P 500 và cao hơn 252% so với nhóm cổ phiếu giao thông vận tải S&P 500. Nói cách khác, cổ phiếu Uber có thể rẻ hơn rất nhiều.

Nguồn: Bloomberg.

Sự mất kết nối sâu sắc giữa công ty và thị trường cho thấy Uber hầu như không nhận thức được sự hoài nghi đang chờ đợi, một thực tế sẽ tốt hơn nếu như họ hiểu và giải quyết sớm vấn đề sớm hơn. Điều này dạy cho những kì lân khác vẫn đang nằm trong vùng an toàn một bài học cần phải lưu tâm.