Australia - Trung Quốc đối địch, ngành rượu vang bị vạ lây

Australia và Trung Quốc đối đầu

Quan hệ song phương Australia - Trung Quốc đã chùng xuống trong nhiều năm, nhưng tình hình xấu đi nhanh chóng sau khi Thủ tướng Scott Morrison hồi tháng 4/2020 kêu gọi cộng đồng quốc tế mở một cuộc điều tra về nguồn gốc của đại dịch COVID-19. Đáp lại, chính phủ Trung Quốc gọi đề xuất của ông Morrison là "hành vi thao túng chính trị".

Từ tháng 5 trở đi, Trung Quốc đã công bố hai cuộc điều tra thương mại đối với ngành sản xuất rượu vang của Australia.

Nguồn tin thân cận của Bloomberg cho biết trong tháng 11, Bắc Kinh đã yêu cầu các thương nhân ngừng mua ít nhất 7 loại hàng hóa của Australia, trong đó có rượu, tôm hùm đá, lúa mạch và quặng đồng. Cho đến nay, đây là biện pháp thương mại mạnh tay nhất mà Trung Quốc áp dụng với Australia.

Nếu Trung Quốc ra lệnh cấm nhập khẩu vô thời hạn, các nhà xuất khẩu Australia, vốn đã chịu ảnh hưởng lớn từ đại dịch COVID-19, sẽ phải đối mặt với kịch bản tồi tệ nhất từ trước đến nay.

Ông Alex Xu phải thức trắng đêm để tìm cách duy trì hoạt động kinh doanh trong bối cảnh hiện tại. Từ các vườn nhỏ ở những vùng chuyên sản xuất rượu vang như Coonawarra, McLaren Vale và Barossa của miền nam Australia, ông Xu bán các thương hiệu rượu của mình cũng như các sản phẩm đặt riêng. Khoảng 80% khách hàng của ông Xu đến từ Trung Quốc.

Gần đây, công ty Royal Star Wine của ông Xu bị khách Trung Quốc hủy đến 6 hoặc 7 đơn hàng, gây thiệt hại khoảng 200.000 - 300.000 AUD (tương đương 146.000 - 219.000 USD). Xu nói các nhà nhập khẩu mới đây được yêu cầu không mua rượu vang Australia, còn ai ra lệnh thì không rõ.

"Vấn đề này rất nghiêm trọng vì chúng tôi không biết mình sẽ bị cấm trong bao lâu", ông Xu, một người Australia gốc Hoa, cho hay. "Hàng đêm tôi vẫn thường trăn trở ngày mai mình nên làm gì", Xu chia sẻ.

Các đơn hàng không bị hủy đang bị kẹt lại tại hải quan Trung Quốc, ông Xu nói. Công ty ông hiện có hai container, chứa khoảng 14.000 chai rượu, đang chờ trên tàu để làm thủ tục thông quan tại Trung Quốc.

Ông Xu được báo hai container sẽ được xử lí vào ngày 25/11, song dựa vào thông tin về tình trạng ứ đọng hàng hóa từ các nhà xuất khẩu khác, bản thân ông không tin điều đó sẽ xảy ra.

Trung Quốc chưa bao giờ chính thức xác nhận liệu lệnh cấm trên có phải chỉ thị của chính phủ hay không. Tuy nhiên, vào ngày 17/11, ông Triệu Lập Kiên - phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc, khẳng định Australia phải chịu trách nhiệm vì làm tổn hại quan hệ song phương.

Theo đó, ông Triệu chê trách và cáo buộc Canberra đã can thiệp vào nhiều vấn đề nội bộ của Bắc Kinh như Hong Kong, Tân Cương và Đài Loan.

"Australia đã thực hiện nhiều hành vi sai trái chống lại Trung Quốc. Đó là nguyên nhân sâu xa khiến quan hệ Trung Quốc - Australia xuống cấp trầm trọng và rơi vào tình cảnh khó khăn như hiện nay. Trung Quốc hoàn toàn không phải chịu trách nhiệm cho tình huống này", phát ngôn viên Triệu Lập Kiên nhấn mạnh.

Đáp lại, Thủ tướng Scott Morrison hôm 18/11 cho biết ông sẽ không thỏa hiệp với Trung Quốc để làm tổn hại đến an ninh và chủ quyền quốc gia của Australia.

"Australia sẽ luôn là chính mình", ông Morrison khẳng định trong một cuộc phỏng vấn trên kênh Nine Network. "Chúng tôi sẽ luôn áp dụng luật pháp và qui tắc riêng dựa theo lợi ích quốc gia mình thay vì của bất kì nước nào khác, kể cả Mỹ hay Trung Quốc".

Rượu vang rơi vào tầm ngắm

Ông Tony Battaglene, CEO tập đoàn công nghiệp Australia Grape and Wine nhận định rằng việc xuất khẩu rượu sang Trung Quốc dường như đã dừng lại. Lượng rượu sắp xuất khẩu giảm đến 60% và các lô hàng đến được hải quan Trung Quốc đang bị giám sát gắt gao.

Ông Battaglene nói, khoảng 40% rượu vang xuất khẩu của Australia thường được chuyển đi trong 4 tháng cuối năm. "Giai đoạn cuối năm là mùa xuất khẩu cao điểm. Lệnh cấm của Trung Quốc không tốt chút nào", CEO Australia Grape and Wine nhấn mạnh.

Taylors Wines, một hãng sản xuất rượu khác của Australia, cũng bày tỏ lo ngại về việc Trung Quốc tăng cường giám sát sản phẩm rượu xuất đi từ đất nước châu Đại Dương này.

Hãng tin The Australia cho biết, Taylors Wines đang cân nhắc có nên giữ lại các lô hàng dự kiến xuất sang đất nước tỉ dân hay không sau khi sản phẩm của họ bị hải quan Trung Quốc gây khó dễ một tháng trước. Song, Taylors Wines hiện có đến 4 container đang trên đường sang Trung Quốc.

Ngành nông nghiệp Australia đang theo dõi chặt chẽ tình hình vì các lô hàng nông sản đến Trung Quốc đóng góp khoảng 16 tỉ AUD cho nền kinh tế Australia trong giai đoạn 2018 - 2019. Theo Bloomberg Economics, Trung Quốc chiếm khoảng 39% tổng lượng hàng hóa xuất khẩu của Australia trong năm tài chính gần nhất.

Theo Wine Australia - cơ quan xúc tiến sản phẩm rượu của chính quyền Canberra, Trung Quốc là khách hàng mua nhiều rượu vang của nước này nhất. Trong giai đoạn 10/2019 - 9/2020, Trung Quốc nhập khẩu đến 1,2 tỉ AUD rượu vang từ Australia, cao hơn kim ngạch nhập khẩu cùng mặt hàng của thị trường lớn thứ hai là Mỹ đến 167%.

Ông chủ Xu của Royal Star Wine thường đi công tác Trung Quốc 6 chuyến trong năm. Song do ảnh hưởng của dịch bệnh, năm nay ông phải ở lại Australia. Ông từng hi vọng các đơn hàng trước Giáng sinh và Tết Nguyên đán sẽ bù đắp cho thiệt hại hồi đầu năm.

Giờ đây, Xu không chắc công ty của ông có trụ được 3 hoặc 4 tháng nữa hay không nếu mọi thứ tiếp diễn. Kể từ khi gây dựng cơ nghiệp từ năm 2010, cơ sở khách hàng của ông Xu tăng trưởng tới 40% mỗi năm và ông còn có kế hoạch mở rộng sang nhiều địa điểm khác. Tuy nhiên, bây giờ ông đang nghĩ đến việc rút lui.

"Vì vấn đề thương mại, chúng tôi phải chuyển các khoản đầu tư của công ty sang nơi khác", ông Xu chia sẻ với Bloomberg.