4 dấu hiệu chứng tỏ nền kinh tế Mỹ đang cận kề suy thoái

Nền kinh tế Mỹ hiện nay rất khó hiểu.

Hầu như bất kỳ ai muốn có việc làm cũng có thể kiếm được. Nền kinh tế nóng đến mức lạm phát lập đỉnh hơn 40 năm. Thị trường nhà đất lên cơn sốt. Người tiêu dùng chi tiền như không còn có ngày mai.

Song, cùng lúc đó, những cuộc bàn tán về “suy thoái” lại nổi lên khắp nơi như thể Mỹ đã quay ngược về năm 2007. Nguyên nhân do đâu?

Theo CNN, trên thực tế, Mỹ có lẽ chưa rơi vào suy thoái nhưng có nhiều dấu hiệu chứng tỏ nguy cơ này đang rất cận kề.

Dấu hiệu 1: Fed tăng lãi suất

Lạm phát đang neo lên đỉnh lịch sử và công cụ để Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) khống chế giá cả là kéo lãi suất lên cao hơn. Điều này thường khiến chi phí vay trở nên đắt đỏ hơn và làm nền kinh tế chững lại - theo cách có chủ đích.

Rắc rối là Fed đã quá chậm trễ trong việc tăng lãi suất. Lạm phát là nỗi lo thường trực trong suốt năm 2021, nhưng Fed mới chỉ bắt đầu năng lãi suất hồi tháng 3/2022.

Do đó, Fed phải cố gắng bắt kịp tình hình – và cần hành động quyết liệt hơn nhiều so với trong trường hợp cơ quan này tăng lãi suất từ năm ngoái. Vì lẽ đó, vào đầu tháng 5, Fed đã tăng lãi suất thêm 0,5 điểm %, mức cao nhất trong vòng 22 năm.

Chủ tịch Fed Jerome Powell nói rằng ngân hàng trung ương Mỹ sẽ tăng lãi suất 0,5 điểm % tại mỗi cuộc họp tiếp theo cho đến khi hài lòng rằng lạm phát đang được khống chế - sau đó sẽ tiếp tục tăng lãi suất thêm 0,25 điểm % trong một thời gian nữa.

Fed tin tưởng rằng họ có thể nâng lãi suất lên mà không đẩy nền kinh tế vào một cuộc suy thoái. Tuy nhiên, kinh nghiệm quá khứ cho thấy không phải lúc nào Fed cũng có thể đưa nền kinh tế “hạ cánh mềm”. Nhiều ngân hàng Phố Wall tin rằng Fed sẽ gây ra một cuộc suy thoái trong tương lai. 

Dấu hiệu 2: Thị trường chứng khoán bị bán tống bán tháo

Sợ hãi tột cùng là tâm lý chủ đạo trên Phố Wall năm nay. Chỉ số Business' Fear & Greed Index của CNN cho thấy nhà đầu tư đang cực kỳ sợ hãi.

Sau khi lập đỉnh lịch sử vào đầu tháng 1, thị trường chứng khoán Mỹ đã mất gần 20% giá trị và đang xuống gần sát thị trường gấu. Còn Nasdaq thì đã rơi vào thị trường gấu. Hơn 7.000 tỷ USD đã bị xóa sổ khỏi thị trường trong năm nay.

Lo ngại lãi suất gia tăng sẽ ăn mòn lợi nhuận doanh nghiệp, nhà đầu tư đổ xô tìm lối thoát.

Đây là tin xấu cho không ít nhà đầu tư dựa vào chứng khoán để kiếm thu nhập, bao gồm các day trader tin tưởng vào đà tăng gần như theo đường thẳng của thị trường trong phần lớn thập kỷ qua. Thị trường lao dốc cũng không phải tin tốt với người tiêu dùng.

Rất ít người Mỹ thường xuyên giao dịch trên thị trường, nhưng khi chứng khoán lao dốc thì mọi người thường có xu hướng hạn chế chi tiêu. Chỉ số tâm lý người tiêu dùng tháng 5 rơi xuống mức thấp nhất trong 11 năm. Đây có thể là điềm gở cho nền kinh tế số một thế giới, vì chi tiêu của người tiêu dùng chiếm hơn 2/3 GDP Mỹ.

Dấu hiệu 3: Thị trường trái phiếu

Khi nhà đầu tư không quá mặn mà với cổ phiếu, họ thường chuyển sang trái phiếu. Nhưng lần này thì khác. Trái phiếu Kho bạc Mỹ cũng đang bị bán tháo. Khi giá trái phiếu giảm, lợi suất tăng – và lợi suất trái phiếu Kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm trong tháng này đã vượt 3%, lần đầu tiên kể từ năm 2018.

Lợi suất thường đi lên cùng với lãi suất của Fed. Chi phí đi vay tăng khiến giá trị trái phiếu giảm khi đáo hạn, do đó lợi suất tăng giúp bù đắp tổn thất và khiến chúng trở nên hấp dẫn hơn với nhà đầu tư. Trái phiếu cũng bị bán tháo khi Fed quyết định giảm bớt lượng trái phiếu Kho bạc khổng lồ mà cơ quan này mua vào kể từ đại dịch để hỗ trợ nền kinh tế.

Trong khi trái phiếu bị bán tháo và nhà đầu tư ngày càng lo sợ về triển vọng kinh tế, chênh lệch giữa lợi suất ngắn hạn và dài hạn bị thu hẹp. Hồi tháng 3, lợi suất trái phiếu Kho bạc Mỹ kỳ hạn hai năm có lúc đã vượt lên trên kỳ hạn 10 năm, lần đầu tiên kể từ tháng 9/2019.

Sự đảo ngược đường cong lợi suất như vậy luôn đi trước mọi cuộc suy thoái kể từ năm 1995, chỉ trừ duy nhất một lần “báo động giả”, theo Fed chi nhánh San Francisco.

Dấu hiệu 4: Hỗn loạn trên khắp toàn cầu

Tất cả các sự kiện trên đều có mối liên kết với nhau. Chiến sự Nga-Ukraine tiếp tục cắt đứt chuỗi cung ứng và khiến giá năng lượng tăng vọt. Trung Quốc tiếp tục phong tỏa một số thành phố lớn bởi số ca nhiễm COVID-19 vẫn còn cao. Tình trạng thiếu hụt lao động khiến lương nhảy vọt và cản trở dòng chảy bình thường của hàng hóa trên thế giới.

Nga tiếp tục đe dọa ngừng cung cấp năng lượng cho các nước châu Âu, hành động này có nguy cơ đẩy các nền kinh tế tại lục địa già vào suy thoái. Kinh tế Trung Quốc giảm tốc đáng kể khi nhân công phải ở nhà để tuân thủ chiến lược dập dịch Zero COVID.

Những gì xảy ra trên thế giới có thể lan sang cả nước Mỹ, làm tổn thương nền kinh tế số một thế giới vào thời điểm không thể tồi tệ hơn.