Trong hơn một năm qua, ngành công nghiệp ô tô toàn cầu đã phải vật lộn với tình trạng thiếu chip và các bộ phận quan trọng khác, khiến việc sản xuất bị giảm xuống, vận chuyển và giao hàng bị chậm trễ cũng như khiến giá ô tô mới và cũ tăng cao, theo hãng tin AP.

Thị trường châu Âu, Mỹ chịu ảnh hưởng

Giờ đây, cuộc xung đột Nga – Ukraine tạo ra một thách thức mới với ngành này. Hệ thống dây điện cực kỳ quan trọng, được sản xuất tại Ukraine, nằm ngoài tầm với của các hãng sản xuất. Khi nhu cầu của người mua tăng cao, nguyên liệu khan hiếm và xung đột gây ra những gián đoạn mới, giá xe dự kiến ​​sẽ còn tăng cao hơn.

Châu Âu là khu vực nhận thấy thiệt hại đầu tiên trong ngành ô tô do ảnh hưởng của xung đột Nga - Ukraine. Mỹ cũng có thể chịu ảnh hưởng nếu xuất khẩu kim loại của Nga - từ palađi cho đến niken - bị cắt đứt.

Mark Wakefield, nhà nghiên cứu thị trường ô tô tại công ty tư vấn Alix Partners cho biết: “Chỉ cần sót một bộ phận là không thể sản xuất được ô tô. Bất kỳ khúc cua nào trên đường đều có thể tạo ra gián đoạn mới, khiến giá xe tăng”.

Các vấn đề về nguồn cung đã khiến các nhà sản xuất ô tô điêu đứng kể từ khi đại dịch bùng phát cách đây hai năm. Sự phục hồi mạnh mẽ sau đó đã khiến nhu cầu vượt quá nguồn cung, một sự chênh lệch khiến giá xe mới và xe cũ tăng vọt vượt xa lạm phát.

Tại Mỹ, giá trung bình của một chiếc xe mới đã tăng 13% trong năm qua, lên mức 45.596 USD, theo Edmunds.com. Giá xe đã qua sử dụng trung bình thậm chí còn tăng cao hơn, khoảng 29%, tương đương 29.646 USD, tính đến tháng Hai

Trước khi xung đột Nga – Ukraine nổ ra, S&P Global Mobility đã dự đoán rằng các nhà sản xuất ô tô toàn cầu sẽ sản xuất 84 triệu xe trong năm nay và 91 triệu vào năm sau. Giờ đây, họ đã hạ mức dự báo xuống còn 82 triệu xe trong năm nay và 88 triệu chiếc cho năm sau.

Mark Fulthorpe, CEO S&P cho biết lượng xe mới có sẵn ở châu Âu và Bắc Mỹ vẫn khan hiếm, đồng nghĩa rằng giá xe vẫn tăng cao cho đến năm 2023. Điều này là tương đối nghiêm trọng với nhiều hộ gia đình.

Cuối cùng, tỷ lệ lạm phát tăng có thể khiến nhiều người không đủ khả năng mua một chiếc xe mới hoặc đã qua sử dụng. Nhu cầu dần dần sẽ suy yếu, tới lúc đó, giá cả cũng sẽ giảm.

Sản xuất ô tô gặp khó vì gián đoạn chuỗi cung ứng

Một yếu tố đằng sau sự đi xuống của ngành ô tô nói chung là việc đóng cửa các nhà máy ô tô ở Nga. Tuần trước, nhà sản xuất ô tô Pháp Renault, một trong những nhà sản xuất ô tô cuối cùng tiếp tục sản xuất tại Nga, cho biết họ sẽ tạm ngừng sản xuất tại Moscow.

Bên cạnh đó, việc Ukraine là khu vực chiến sự cũng gây ra tổn hại. Wells Fargo ước tính rằng 10% đến 15% hệ thống dây điện quan trọng được sử dụng trong việc sản xuất ô tô tại EU được sản xuất tại Ukraine. Thập kỷ trước, các nhà sản xuất ô tô và các công ty phụ tùng đã đầu tư vào các nhà máy ở Ukraine để giảm thiểu chi phí và có được vị trí gần các nhà máy ở châu Âu.

Sự thiếu hụt hệ thống dây điện đã khiến các nhà máy ở Đức, Ba Lan, Cộng hòa Séc và các nơi khác bị chậm tiến độ, khiến S&P giảm dự báo sản lượng ô tô trên toàn thế giới. Sự thiếu hụt này có thể làm giảm xuất khẩu xe ô tô từ Đức sang Mỹ và các nơi khác.

Bất chấp xung đột, các nhà sản xuất dây cáp như Aptiv và Leoni đã cố gắng mở lại các nhà máy lẻ ở miền Tây Ukraine. Joseph Massaro, giám đốc tài chính của Aptiv thừa nhận rằng Ukraine “không mở cửa cho bất kỳ loại hoạt động thương mại thông thường nào”.

Aptiv đang cố gắng chuyển hoạt động sản xuất sang Ba Lan, Romania, Serbia và có thể cả Maroc. Tuy nhiên, quá trình này sẽ kéo dài đến 6 tuần, khiến một số nhà sản xuất ô tô thiếu phụ tùng trong thời gian đó.

BMW đang cố gắng phối hợp với các nhà cung cấp Ukraine và tạo ra một mạng lưới rộng lớn hơn cho các bộ phận. Mercedes và Volkswagen cũng làm điều tương tự.

Tuy nhiên, việc tìm kiếm nguồn cung cấp thay thế có thể là điều không thể. Hầu hết nhà máy sản xuất bộ phận đều hoạt động gần hết công suất, vì vậy không gian làm việc mới sẽ phải được xây dựng mới. Các công ty sẽ cần nhiều tháng để thuê thêm người và tăng ca làm việc.

Ông Fulthorpe dự đoán nguồn cung nguyên liệu từ Ukraine và Nga sẽ bị thắt chặt hơn nữa. Ukraine là nước xuất khẩu neon lớn nhất thế giới, một loại khí được sử dụng trong laser để khắc mạch lên chip máy tính.

Hầu hết nhà sản xuất chip có nguồn cung cấp 6 tháng, và do đó họ có thể thiếu hụt linh kiện trong giai đoạn cuối năm. Điều đó sẽ làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu chip, vốn đã tồn tại suốt trong hai năm qua.

Tương tự , Nga là nhà cung cấp chính các nguyên liệu thô như bạch kim và palađi, được sử dụng trong các bộ chuyển đổi xúc tác giảm ô nhiễm. Nga cũng sản xuất 10% niken của thế giới, một thành phần thiết yếu trong pin xe điện.

Nguồn cung khoáng sản từ Nga vẫn chưa ngừng hoạt động. Tái chế có thể giúp giảm bớt sự thiếu hụt nguyên liệu hoặc các nước khác có thể tăng sản lượng. Bên cạnh đó, một số nhà sản xuất đã tích trữ sẵn từ trước.

Dù vậy, Nga cũng là một nước sản xuất nhôm lớn và là nguồn cung cấp gang, được sử dụng để sản xuất thép. Alix Partners cho biết gần 70% lượng gang nhập khẩu của Mỹ đến từ Nga và Ukraine, vì vậy các nhà sản xuất thép sẽ cần chuyển sang Brazil hoặc sử dụng các nguyên liệu thay thế. Trong khi đó, giá thép đã tăng vọt từ 900 USD/tấn cách đây vài tuần lên 1.500 USD tính đến thời điểm hiện tại.

Cho đến nay, các cuộc đàm phán về việc ngừng bắn ở Ukraine vẫn chưa đi đến thống nhất. Ngoài ra, chính sách “Zero COVID” của Trung Quốc cũng có thể khiến nguồn cung linh kiện bị cắt giảm. Các nhà phân tích cho biết họ không có ý tưởng rõ ràng về những gì có thể xảy ra trong tương lai gần.