Xét xử Hà Văn Thắm sáng 15/9: Luật sư đề nghị điều tra bổ sung với tội Tham ô của Nguyễn Xuân Sơn
11h05: HĐXX tạm dừng phiên làm việc sáng. Chiều 13h30 tiếp tục làm việc
10h39: Luật sư Huỳnh Phương Nam
 |
| Luật sư Huỳnh Phương Nam bào chữa cho bị cáo Phạm Hoàng Giang (Ảnh: DB) |
Luật sư Nam cho rằng cáo trạng quy kết Giang là đồng phạm với Nguyễn Xuân Sơn trong việc làm dụng chiếm đoạt tài sản nhưng lại không hề có căn cứ nào thể hiện việc này. Luật sư yêu cầu làm rõ vấn đề bị cáo Giang biết về giai đoạn nào trong quá trình phạm tội của Sơn. Đã có nhiều lời khai cho biết Giang không hề biết các chủ trương của bị cáo Thắm và Sơn.
Về việc sử dụng số tiền thu phí 69 tỷ đồng của BSC, bị cáo Thắm đã khai việc quản lý tài chính của BSC là do bà Lê Thị Minh Nguyệt - nhân viên của OceanBank phụ trách vì được uỷ quyền. Theo ông, có chăng Giang chỉ làm khâu đoạn ở giữa việc thu tiền và chi tiền, do vậy bị cáo không thể chịu trách nhiệm cho các khâu mình không biết và không thực hiện.
Luật sư đề nghị VKS đưa ra những căn cứ xác thực chỉ ra bị cáo Giang biết về việc chi lãi ngoài trước khi đưa ra quy kết tội danh.
10h28: Luật sư Kiều Thị Hồng Vân tiếp tục bào chữa cho bị cáo Phạm Hoàng Giang
Theo luật sư Vân, công ty BSC là một tổ chức độc lập không phải là công ty thành viên hay có góp vốn từ OceanBank, không chịu ảnh hưởng bởi quy chế cho vay của NHNN và hoàn toàn có quyền vay từ OceanBank. Việc coi BSC là công ty "sân sau" của OceanBank là một nhầm lẫn nguy hiểm.
Bà cũng chỉ ra số tiền mà VKS quy kết ông Giang gây thiệt hại là không có căn cứ do không hề có khách hàng nào đòi hỏi quyền lợi bị thiệt hại. Trong hồ sơ vụ án không thể hiện là có khách hàng có đơn yêu cầu đền bù thiệt hại. Ngay cả đại diện giám định NHNN cũng không đưa ra kết luận rằng đây là thiệt hại. Do vậy không thể hình sự hoá mối quan hệ kinh doanh thương mại giữa khách hàng và BSC. Ngay cả OceanBank cũng không đưa ra căn cứ đây là thiệt hại của ngân hàng.
Theo bà, trong số hơn 300 hợp đồng tín dụng giữa các khách hàng với OceanBank không có công ty hay cá nhân nào ký hợp đồng với BSC, điều đó có nghĩa rằng việc ký hợp đồng với BSC không phải là bắt buộc, chỉ những khách hàng cần dịch vụ của BSC mới thực hiện. Nếu chỉ áp đặt việc BSC là "sân sau" nên toàn bộ hoạt động của công ty là sai thì không hợp lý.
Theo luật sư Vân, không thể áp đặt ý chí rằng Giang là người am hiểu pháp luật không thành khẩn khai báo. Tại sao lại không theo hướng là họ làm đúng. Khi định lượng khung hình phạt VKS đưa ra mức phạt là quá nghiêm khác với bị cáo Giang. Luật sư cho rằng bị cáo Giang không phạm tội.
9h55: HĐXX tiếp tục làm việc. Luật sư Vũ Gia Trưởng bào chữa cho bị cáo Phạm Hoàng Giang - nguyên Tổng giám đốc Công ty BSC
 |
| Luật sư Vũ Gia Trưởng bào chữa cho bị cáo Phạm Hoàng Giang (Ảnh: DB) |
Theo cáo trạng của VKS, bị cáo Giang đã bị buộc tội "Lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản". Luật sư không đồng tình quan điểm luận tội của của VKS và với mức án 7-8 năm tù đối với bị cáo Giang. Ông đưa ra hai căn cứ để phản biện:
Luận điểm thứ nhất: Về vai trò đồng phạm giúp sức Hà Văn Thắm, Đại diện VKS cho rằng trong thời gian Giang làm TGĐ BSC thu được 69 tỷ đồng để sau đó bị Sơn chiếm đoạt. Theo quy định về tội đồng phạm, phải có 2 người bàn bạc cùng ý chí làm việc, nhưng qua lời khai của các bị cáo hoàn toàn không có sự bàn bạc nào về việc thu phí qua BSC.
Trong hồ sơ vụ án tại hai phiên toà, theo lời khai của các bị cáo Thắm trong quá trình làm TGĐ BSC bị cáo Giang đã không tiếp nhận chỉ đạo nào về thu phí bất hợp pháp qua BSC. Theo Thắm chủ trương thu phí mà đã triển khai đối với Giang và Hoàn là chủ trưởng thu phí hợp pháp. Bị cáo Hoàn cũng nói rõ chỉ liên hệ với các khối phòng ban chứ không hề trao đổi chỉ đạo cho bị cáo Giang. Trong khi đó lời khai của Tứ rằng tất cả hợp đồng đều do Giang soạn và đưa mình ký, bà cho rằng ông Giang biết về chủ trương này, tuy nhiên bị cáo Tứ lại không đưa ra căn cứ chứng minh vì sao Giang biết.
Theo Luật sư, khi vào BSC, Giang chỉ biết đây là một công ty hoạt động độc lập không hề biết về chủ trương ngầm về việc thành lập BSC để làm sân sau cho OceanBank trong việc thu phí ngoài. Bị cáo Giang chỉ làm việc tại BSC như một người làm thuê bình thường. Ông cũng đưa ra một thực tế rằng bị cáo Thắm khi tuyển Giang về không thể nói với người làm thuê rằng "đây là công ty làm việc trái pháp luật". Và nếu có thì Giang phải có được lợi ích từ việc làm đó để làm yêu sách nhận công việc.
Trong cáo trạng có chỉ ra, Giang không hề biết mục đích thu phí ngoài của BSC nhưng trong thời gian làm TGĐ đã ký thực hiện các hợp đồng từ đó giúp sức trong hành vi chiếm đoạt của Sơn. Luật sư cho rằng ngay trong cáo trạng cũng có mâu thuẫn, nếu không biết mục đích thì làm sao có thể làm đồng phạm.
Luận điểm thứ hai: Luật sư yêu cầu làm sáng tỏ số lượng tài sản mà Giang đã chiếm đoạt, nếu có thì mới có thể kết luận tội "Lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản". Trong khi Giang còn không biết mục đích sử dụng của khoản tiền từ BSC.
VKS phải chỉ ra được động cơ mục đích của bị cáo Giang trước khi luận tội. Luật sư cho rằng với trình độ của Giang thì không có lý do gì để biết việc ký là sai mà vẫn thực hiện. Ngay cả các bị cáo khác trong quá trình khai cũng nhận là không hề có sự chia chác gì với Giang. Luật sư cho rằng không có căn cứ xác định tội "Lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản" của Giang.
Luật sư cũng chấp nhận hành vi của Giang là có sai phạm, nhưng chỉ là người làm thuê, ông cũng đưa ra so sánh khi vai trò của Tứ cũng tương đương, là người ký tuyển dụng Giang để Giang ký hơn 721 hợp đồng kia thì lại bị xử phạt mức án thấp (30 -36 tháng tù).
Hoàn cảnh gia đình của bị cáo Giang hết sức bi đát khi tại thời điểm làm việc tại BSC, bị cáo có mẹ già, con nhỏ bị bệnh hiểm nghèo. Luật sư đề nghị HĐXX xem xét bị cáo Giang không vi phạm tội "Lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản" mà thay bằng một tội danh khác có hình phạt nhẹ hơn.
9h25 HĐXX tạm nghỉ
9h: Luật sư phản biện về tội đồng phạm của Hà Văn Thắm
Theo Luật sư, ngay cả trong trường hợp chứng minh được Sơn có vi phạm hành vi chiếm đoạt số tiền 246 tỷ đồng của OceanBank, không có căn cứ để xác định Thắm chung ý chí với Sơn về việc chiếm đoạt tài sản.
Việc chi chăm sóc khách hàng là do tình cảnh bắt buộc chứ không phải là do ý chí chủ quan ban đầu.
CQĐT cũng đã đưa ra quan điểm Thắm không thể chung ý chí của Sơn trong việc chiếm đoạt vì không biết Sơn đã sử dụng số tiền trên vào mục đích gì. Hơn nữa, Thắm lại là cổ đông lớn chiếm gần 63% vốn của OceanBank. Nếu cho rằng bị cáo Thắm đồng phạm với Sơn thì tương đương với việc Thắm giúp sức cho Sơn gây thiệt hại cho bản thân mình. Đây là một điều hết sức vô lý.
"Đây là hành động không bình thường mà một người bình thường không bao giờ làm" - Luật sư nói.
Lý luận cũng như thực tiễn đã chứng minh việc nói Hà Văn Thắm giúp sức cho Nguyễn Xuân Sơn là không hợp lý. Theo luật sư, hành vi duy nhất mà Thắm "giúp sức" cho Sơn là việc Thắm đưa tiền cho ông Sơn. Nhưng phải xem xét rõ mục đích ban đầu của việc đưa tiền là gì. Cụ thể theo Hà Văn Thắm mục đích là đưa tiền để chăm sóc khách hàng PVN, không hề biết Sơn đã sử dụng như thế nào, chỉ kiểm soát bằng kiểm tra các số dư tiền gửi từ nhóm khách hàng dầu khí. Theo Thắm khi lượng tiền gửi được duy trì đều đặn có thể thấy việc chi này đã cho hiệu quả.
Khách hàng của BSC không bị thiệt hại
Luật sư chỉ ra rằng công ty BSC được thành lập hoàn toàn độc lập và có vai trò pháp lý riêng. Trong thời điểm đó, nếu khách hàng có các nhu cầu mua - bán ngoại tệ không ký hợp đồng với BSC cũng phải ký với các doanh nghiệp khác. Không thể cho rằng việc ký hợp đồng với công ty khác là hợp pháp còn ký với BSC là không hợp pháp vì BSC là công ty sân sau của Hà Văn Thắm. Kết luận đánh đồng BSC và OceanBank là chủ quan.
Theo kết luận giám định, thiệt hại của OceanBank là do đã ký hợp đồng mua bán ngoại tệ thấp hơn mức lãi suất trần của NHNN đã gây thiệt hại cho ngân hàng. Luật sư đưa ra hai căn cứ: Thứ nhất là việc mua bán dưới giá trần không hề vi phạm quy định của NHNN thì không thể nói đây là thiệt hại của ngân hàng; Thứ hai, đây là hợp đồng dân sự giữa hai bên, trong khi về phía khách hàng cũng không có ai ý kiến về khoản thu phí.
Chính trong phiên toà này, không có đại diện khách hàng của BSC nào có mặt, điều này có thể được hiểu là họ cảm thấy họ không bị thiệt hại. Từng có đại diện khách hàng cho rằng đây là dịch vụ hỗ trợ kịp thời cho hoạt động kinh doanh của họ, hoàn toàn không có thiệt hại gì.
Thiệt hại cho BSC là thiệt hại của Hà Văn Thắm chứ không phải của OceanBank
Luật sư cho rằng việc đồng nhất thiệt hại của BSC và OceanBank là không hợp lý. Công ty BSC không hề có mối quan hệ sở hữu tại BSC, BSC chỉ là đơn vị trung gian vay tiền của OceanBank để cho vay lại đối với các khách hàng không đủ tiêu chuẩn. Tại phiên toà đại diện NHNN và giám định NHNN cũng đã né tránh trả lời câu hỏi về hai thiệt hại này là một hay không. Việc né tránh này cũng là do có căn cứ.
Việc Sơn chiếm đoạt số tiền 69 tỷ từ BSC cũng là sở hữu của Hà Văn Thắm, nên không thể quy kết Thắm là đồng phạm với Sơn. Theo cáo trạng chỉ có 68,9 tỷ là số thiệt hại của BSC và hơn 500 triệu là chiếm đoạt từ Hà Văn Thắm. Luật sư phân tích số tiền từ BSC không thể công nhận là lợi nhuận vì còn nhiều chi phí khác trong hoạt động, có chăng thì việc thiệt hại hơn 70 tỷ này đều là của Thắm.
Hơn nữa, VKS xác định động cơ của Hà Văn Thắm là vụ lợi để giữ chân khách hàng là PVN, trong khi quy kết Thắm đồng phạm với Nguyễn Xuân Sơn chiếm đoạt số tiền trên là mâu thuẫn với nhau.
Kết luận, Luật sư Thiệp cho rằng về mặt pháp lý không đủ căn cứ để truy tố ông Hà Văn Thắm hai tội tham ô và lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản. Đề nghị HĐXX dựa vào những căn cứ, cơ sở mà chúng tôi đưa ra để đưa ra được phán quyết đúng đắn tránh bị oan cho bị cáo.
8h45: Luật sư Thiệp tiếp tục đưa ra những luận điểm chứng minh mức án của Hà Văn Thắm và Nguyễn Xuân Sơn là thiếu căn cứ
 |
| Luật sư Nguyễn Huy Thiệp bào chữa tại phiên toà (Ảnh: DB) |
Luật sư Nguyễn Huy Thiệp cũng cho rằng việc đề nghị mức án chung thân và tử hình với Hà Văn Thắm và Nguyễn Xuân Sơn là ‘nóng vội’ và thiếu căn cứ pháp lý. Theo luật sư Thiệp, Hà Văn Thắm và Nguyễn Xuân Sơn đã bị oan. Ông cho rằng cần phải xem xét vì liên quan tới sinh mệnh của nhiều người.
Luật sư nhắc lại căn cứ xác định hành vi phạm tội của Nguyễn Xuân Sơn theo cáo trạng: "Trong hành vi cố ý làm trái có 1.576 tỷ đồng chi lãi ngoài, trong đó có 246 tỷ đồng là chi cho Sơn nhưng đã bị Sơn lạm dụng chiếm đoạt. Trong 246 tỷ của OceanBank có 49 tỷ là tiền của PVN".
Để ra con số này, theo Luật sư CQĐT và VKS đã đưa ra một phép tính khá "hồn nhiên" mà không dựa vào cơ sở pháp lý mà chính nguyên đơn dân sự PVN cũng không đưa ra được thiệt hại, không có đơn yêu cầu bồi thường theo điều 52 của BLDS. Như vậy tính khách quan và giá trị quy kết này cần phải được xem xét lại. Hồ sơ điều tra không có chứng từ chứng minh PVN có mất số tiền này không, đây là tiền vốn, lợi nhuận hay cổ tức.
Bị cáo Hà Văn Thắm cũng đã xác nhận đây là số tiền lấy từ lãi từ kinh doanh của OceanBank nên chưa thể nói là tài sản của PVN. Nếu cho đây là lợi nhuận thì cần phải trừ đi nhiều chi phí để xác định lỗ lãi, sau đó mới được tính toán chia cổ tức. Không có một tổ chức cơ quan nào được tự ý nhận đâu là phần tài sản của mình.
Tóm lại số tiền 49 tỷ này không có căn cứ để xác định là sở hữu của PVN. Vì vậy, đối với số tiền này không có cơ sở để quy kết là Sơn chiếm đoạt của PVN.
8h35: Luật sư Nguyễn Minh Phương bào chữa cho tội danh của Nguyễn Xuân Sơn
 |
| Luật sư Nguyễn Minh Phương. (Ảnh: DB). |
Mở đầu phân tranh tụng sáng 15/9, luật sư Nguyễn Minh Phương tiếp tục bào chữa cho Nguyễn Xuân Sơn mở đầu phần tranh tụng. Luật sư này tập trung bào chữa cho hai tội Tham ô tài sản với khoản tiền 49 tỷ và Lạm dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ chiếm đoạt tài sản với hai khoản 69 tỷ (từ công ty BSC) và 197 tỷ (trong khoản 246 tỷ Sơn nhận để chi lãi ngoài).
Ngay khi trình bày bào chữa, luật sư đặt nghi vấn với lãi suất ưu đãi cuả Oceanbank, công ty mẹ PVN liệu có nhận được khoản chăm sóc khủng không trong khi các công ty thành viên đều nhận? Vậy liệu công ty mẹ có để cho Sơn tư lợi bỏ túi hàng trăm tỷ như cáo buộc hay không? Luật sư đề nghị trả hồ sơ điều tra bổ sung vụ án với tội Tham ô tài sản của Nguyễn Xuân Sơn.
Theo luật sư, không có cơ sở kết luận Nguyễn Xuân Sơn có tư cách quản lý tiền gửi. Thời gian diễn ra việc chi khoản tiền 49 tỷ mà sau này ông Sơn bị cáo buộc tham ô, bị cáo này đã rời khỏi OceanBank nên không thể rút tiền của nhà băng này. Luật sư đặt nhiều câu hỏi: Căn cứ vào đâu mà kết luận Sơn có chức vụ để rút tiền của Oceanbank? Ai quản lý số tiền 246 tỷ?
Số tiền 1.500 tỷ mà Oceanbank chi lãi ngoài cũng không phải vốn điều lệ hay cổ tức nên trong số này không thể có tiền của PVN. Liên quan tới hai khoản tiền 69 tỷ (của công ty BSC) và 197 tỷ nằm trong khoản tiền 246 tỷ bị cáo Sơn nhận từ Thắm chi lãi ngoài. Luật sư cho rằng, ông Sơn không nhận nhiều tiền đến đến thế, con số không chính xác vì chưa được cơ quan điều tra làm rõ.
Luật sư cho rằng nguồn tiền Thắm chi cho ông Sơn là tiền cá nhân của Cựu chủ tịch HĐQT Oceanbank. Những người trung gian chuyển tiền Sơn không có chứng cứ gì ngoài lời khai. "Phải chăng trong vụ án này cơ quan điều tra cố tình tìm những ‘mảnh ghép’ khập khiễng để ghép lại thành ‘bức tranh’ tham ô của Nguyễn Xuân Sơn hoàn thiện?" - Luật sư đặt nghi vấn và nói sẽ tìm thêm bằng chứng để chứng minh luận điểm của mình là chính xác.
8h30: HĐXX bắt đầu làm việc
Sáng 15/9, TAND TP Hà Nội tiếp tục phiên tòa xét xử đại án kinh tế xảy ra tại Ngân hàng TMCP Đại Dương (Oceanbank- OJB) tiếp tục với phần bào chữa của luật sư
 |
| Luật sư Phạm Danh Tín tại phiên toà Hà Văn Thắm ngày 14/9 (Ảnh: DB) |
Tóm tắt phiên toà ngày 14/9
Phiên toà ngày 14/9 là phiên có mắt xích quan trọng trong chuỗi xét xử vụ Hà Văn Thắm. Trong buổi sáng, Viện Kiểm sát Nhân dân đọc bản chi tiết luận tội và các mức án đề nghị đối với từng bị cáo.
Mức án cao nhất "tử hình" đã xuất hiện đối với tội danh tham ô của Nguyễn Xuân Sơn. Bị cáo Hà Văn Thắm được đề xuất mức nhẹ hơn là tù chung thân; Nguyễn Minh Thu phạt 4 - 27 năm tù; Nguyễn Văn Hoàn phạt 20 - 24 năm tù;...
Các bị cáo là cán bộ cấp cao như Giám đốc khối, kế toán trưởng bị đề nghị các mức án từ 5 -10 năm tù, không được đảm nhiệm các chức vụ có liên quan trong lĩnh vực trong 5 năm sau khi chấp hành án.
Đặc biệt, đối với nhóm 34 Giám đốc chi nhánh PGD OceanBank ngoài 5 cá nhân là các GĐCN Thăng Long; GĐCN Vũng Tàu; GĐCN Hà Nội; GĐCN Hải Dương; GĐCN TP Hồ Chí Minh; GĐCN Sài Gòn bị đề xuất án từ 36- 42 tháng tù còn tất cả các cá nhân khác đều được đề nghị hưởng án treo từ 18 - 36 tháng tù.
Sau phần luận tội và đưa ra các bản án của VKS, Luật sư bào chữa cho Hà Văn Thắm đã đưa ra các căn cứ lý lẽ để bào chữa cho các tội danh của bị cáo.
Luật sư Nguyễn Huy Thiệp đặt ra hai vấn đề, thứ nhất xử lý hình sự một quan hệ hành chính và việc xác định tội danh khi nguyên đơn dân sự chưa xác định rõ thiệt hại của mình. Luật sư cho rằng tất cả những việc kiểm soát theo Thông tư 02 và chỉ thị 02 là mang tính hành chính, không có bất kỳ một dẫn chiếu nào quy định rằng tuỳ mức độ vi phạm nặng nhẹ mà có thể xử lý hành chính hoặc hình sự.
Đồng thời, uật sư chỉ rõ có "nghịch lý trong việc xác định thiệt hại", ngay cả nguyên đơn dân sự là Ngân hàng Đại Dương mới cũng không xác định được mình mất bao nhiêu, trong hoàn cảnh nào, yêu cầu ai trả. Không đưa ra được chi tiết nào thể hiện mình là người thiệt hại mà yêu cầu được bảo vệ.
Luật sư Nguyễn Minh Tâm bào chữa cho bị cáo Nguyễn Xuân Sơn cũng hoàn toàn đồng tình với quan điểm của luật sư Thiệp.
Đối với thân chủ của mình, ông chỉ ra để khép tội tham ô, trước hết về chỉnh thể, luật quy định phải là người có trách nhiệm quyền hạn, có trách nhiệm quản lý tài sản nhưng ở đây ông Nguyễn Xuân Sơn chưa bao giờ là đại diện phần vốn góp của PVN. Thứ nữa, số tiền 49 tỷ VKS cho rằng Sơn đã chiếm đoạt là không có căn cứ chứng minh đó là tài sản đã được ghi nhận của PVN.
Về cáo buộc Nguyễn Xuân Sơn dùng tư cách đại diện của mình để gây sức ép với Hà Văn Thắm, Luật sư cho rằng đây là suy diễn sai nghiêm trọng. Ông đưa ra bằng chứng là văn bản thoả thuận giữa PVN và OceanBank về việc hỗ trợ thực hiện các giao dịch do ông Đinh La Thăng ký trước khi ông Sơn về OceanBank. Ông khẳng định ông Sơn không thể tác động thay đổi ý chí chỉ đạo của PVN theo các văn bản có liên quan này.
 | Xử vụ OceanBank: Luật sư trưng văn bản 'gỡ tội' cho Nguyễn Xuân Sơn Tham gia bào chữa cho bị cáo Nguyễn Xuân Sơn, cựu TGĐ Oceanbank, luật sư Nguyễn Minh Tâm nêu ý kiến cho rằng Viện Kiểm ... |
 | Các căn cứ để giảm nhẹ tội cho các bị cáo trong vụ án Hà Văn Thắm Sáng 14/9, Viện kiểm sát đã đưa ra nhiều chứng cứ luận tội và những lý lẽ căn cứ cho việc cân nhắc giảm nhẹ ... |
 | Các mức án Viện kiểm sát đề nghị trong vụ án Hà Văn Thắm Bị cáo Nguyễn Xuân Sơn bị đề nghị án tử hình vì ba tội danh, bị cáo Hà Văn Thắm bị đề nghị án chung ... |
