Vì sao hãng hàng không lớn nhất Ấn Độ sụp đổ?

Giữa tháng 4, Jet Airways đã đưa ra thông báo trên trang chủ về việc dừng bay tạm thời sau khi huy động vốn thất bại từ các ngân hàng trong nước. Sự việc trên đánh dấu một bước tuột dốc nhanh chóng của hãng hàng không thống trị thị trường hàng không tại Ấn Độ trong nhiều năm.

Vị vua ngã ngựa

Hãng hàng không được thành lập bởi Naresh Goyal, người bắt đầu sự nghiệp của mình với vị trí nhân viên kinh doanh tại Lebanese Airlines vào năm 1967. Ông Goyal đã làm việc cho nhiều hãng bay khác nhau trong suốt gần một thập kỷ trước khi thành lập công ty riêng của mình mang tên Jetair năm 1974. Jetair chuyên cung cấp dịch vụ bán hàng và tiếp thị cho các hãng vận tải quốc tế tại Ấn Độ.

Từ ông lớn hàng không, Jet Airways đã rơi vào tình cảnh phá sản. Ảnh: Getty.

“Naresh Goyal thành lập công ty với những tham vọng lớn và lý tưởng cao quý trong việc phát triển hãng bay. Jet Airways đã đạt đến đỉnh cao về danh tiếng trong chất lượng dịch vụ của hãng”, giám đốc hãng tư vấn hàng không JLS Consulting, ông John Strickland chia sẻ.Khi Ấn Độ tự do hóa nền kinh tế vào năm 1991 và tạo kiện cho các công ty tư nhân trong lĩnh vực hàng không, ông Goyal đã nắm lấy cơ hội và Jet Airways bắt đầu đi vào hoạt động từ tháng 5/1993. Suốt 2 thập kỷ sau đó, Naresh Goyal đã biến Jet Airways trở thành một trong những hãng hàng không hàng đầu của Ấn Độ, mở rộng các đường bay quốc tế đến Singapore, London và Amsterdam.

Tuy nhiên, tại thị trường hàng không phát triển nhanh chóng như ở Ấn Độ, các đối thủ mới của Jet Airways liên tục xuất hiện như SpiceJet hay IndiGo trong giai đoạn đầu những năm 2000. Mô hình tối giản của các hãng bay mới cho phép họ cắt giảm chi phí từ đó giảm giá vé, đem đến một sự lựa chọn kinh tế hơn cho các hành khách có ý thức cao về giá trong lần bay đầu tiên của họ.

Những năm sau đó, thách thức càng nhiều hơn khi các sân bay tại Ấn Độ trở nên chật chội, các hãng vận tải nước ngoài cạnh tranh gay gắt trên các tuyến bay quốc tế hay chính phủ tăng thuế nguyên liệu.

“Xét trên nhiều khía cạnh, tình cảnh của Jet Airways phản ánh các khó khăn trong ngành hàng không tại Ấn Độ nói chung”, Strickland đánh giá.

Hãng phá sản, nhân viên khốn đốn

Tháng trước, nhà sáng lập Jet Airways đã buộc phải từ chức để giao lại quyền kiểm soát cho ngân hàng nhà nước, khoảng 400 phi công cùng với 40 kỹ sư đã chuyển sang các hãng bay khác hay rời đi. Tuy nhiên, số phận của hơn 16.000 nhân viên hãng bay đang được đặt dấu hỏi lớn.

Anh Bhoja Poojari đã làm việc cho hãng gần 26 năm nay đang rất lo lắng về tương lai của mình. “Nếu chuyện này tiếp tục, tôi không biết làm gì đây”, người đàn ông của hai đứa con bộc bạch.

Việc Jet Airways phá sản đẩy người lao động của hãng vào tình cảnh thất nghiệp, bị nợ lương. Ảnh: Reuters.

Chia sẻ với Reuters, Poojari nói: “Tôi cảm thấy đôi tay mình bị trói chặt và không thể ngủ. Tôi chưa nói gì với lũ trẻ. Chúng còn quá nhỏ, nhưng chúng biết có gì đó tệ đang xảy ra”.Giống nhiều nhân viên khác của Jet Airways, anh đã không được trả lương gần 2 tháng qua, nhiều khoản tiền đã quá hạn chi trả như tiền thuê nhà, học phí, thậm chí anh có thể sẽ buộc phải bán nhà.

Hàng trăm nhân viên của hãng đã biểu tình trong sự tức giận tại New Delhi và Mumbai, cáo buộc các nhà quản lý đã bỏ rơi họ trong tình cảnh u ám này.

“Ban lãnh đạo không bao giờ nói rõ cho chúng tôi chuyện gì đang diễn ra”, Chủ tịch công đoàn hàng không Chaitanya Mainkar đã hét lớn trong cuộc biểu tình tại sân bay quốc tế Mumbai hôm 19/4. Các nhân viên đã hô vang khẩu hiệu cũng như căng biểu ngữ với dòng chữ: “Cứu Jet Airways, Cứu gia đình của chúng tôi”.

Mới đây, trả lời phỏng vấn với ETNOW, Cục trưởng Cục Hàng không dân dụng Ấn Độ, ông Jayant Sinha cho biết: “Tin tốt là ngành hàng không đang phát triển, có một nhu cầu dài hạn khổng lồ đối với các dịch vụ hàng không. Tôi chắc chắn rằng tất cả những nhân viên tài năng của Jet Airways sẽ tìm được một chỗ vị trí tốt dù ở Jet Airways hay ở công ty khác".

Vị này cũng cho rằng đây là cách mà thị trường hoạt động.  Nhân viên sẽ chuyển từ công ty ít cạnh tranh hơn sang công ty có nhiều sự cạnh tranh.

"Ở Ấn Độ, chúng tôi phải xây dựng một nền kinh tế có sức cạnh tranh toàn cầu, nơi mà những công ty hiệu quả hàng đầu có thể phát triển và thành công”, ông chia sẻ.