VECOM không đồng tình với đề xuất 'sàn TMĐT nộp thuế thay người bán'

Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) vừa đưa ra một số kiến nghị đối với Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Luật Quản lý thuế. Trong đó, VECOM bày tỏ không đồng tình với nội dung sửa đổi, bổ sung khoản 4 Điều 42 Luật Quản lý Thuế quy định các sàn giao dịch thương mại điện tử (TMĐT) có trách nhiệm khai thuế thay, nộp thuế thay cho các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trên sàn TMĐT.

'Trái với pháp luật hiện hành và thông lệ quốc tế'

VECOM nêu rõ, theo quy định tại Nghị định 52 của Chính phủ, sàn TMĐT là “website/ứng dụng thương mại điện tử cho phép các thương nhân, tổ chức, cá nhân không phải chủ sở hữu website có thể tiến hành một phần hoặc toàn bộ quy trình mua bán hàng hóa, dịch vụ trên đó”. Mặt khác, sàn TMĐT cũng không thuộc 5 trường hợp tổ chức, cá nhân chi trả thu nhập cho cá nhân quy định tại Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN). 

Do đó, việc buộc trách nhiệm cho các sàn TMĐT phải kê khai thay, nộp thuế thay cho các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trên sàn TMĐT là không phù hợp với quy định tại Luật Thuế TNCN. Việc nộp thuế của tổ chức chi trả thu nhập phải dựa trên cơ sở khấu trừ thu nhập mà họ chi trả cho đối tượng nộp thuế, khác hoàn toàn về bản chất với việc kê khai thay, nộp thuế thay.

Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT) cũng quy định rõ người nộp thuế GTGT là tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế giá trị gia tăng và tổ chức, cá nhân nhập khẩu hàng hóa chịu thuế giá trị gia tăng. Ngoài ra, Luật Thuế GTGT chưa cho phép áp dụng cơ chế khấu trừ, quyết toán, hoàn thuế GTGT đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh. 

Như vậy, quy định tại khoản 4 Điều 42 mâu thuẫn với Luật Thuế GTGT và không khả thi và có thể dẫn đến thiệt thòi cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong trường hợp nộp thừa thuế.

Bên cạnh đó, VECOM cũng cho rằng việc yêu cầu các sàn TMĐT kê khai thay, nộp thay thuế TNCN thay cho người bán đang đi ngược với thông lệ quốc tế. Ví dụ, các quốc gia trong khu vực như Thái Lan, Indonesia, Singapore, Malaysia, Philippines hay các nước như Trung Quốc, Hoa Kỳ, Đài Loan đều không có quy định yêu cầu các sàn TMĐT phải kê khai thay, nộp thuế thay cho người bán, đặc biệt là thuế TNCN, người bán phải tự chịu trách nhiệm đối với các nghĩa vụ về thuế của mình. 

Tạo ra nhiều gánh nặng và chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp

VECOM nhấn mạnh, hiện nay, thuế TNCN và thuế GTGT được áp dụng với nhiều mức thuế khác nhau cho các đối tượng, hàng hoá, dịch vụ khác nhau. Việc phân loại người bán, cũng như phân loại mặt hàng, dịch vụ để tính toán mức thuế, kê khai và nộp thuế hầu như chưa thể thực hiện được một cách tự động đối với các sàn TMĐT.

Về bản chất, việc kê khai thay, nộp thuế thay, chính là thu thuế thay cho cơ quan thuế. Đây là vấn đề nằm ngoài chuyên môn, lĩnh vực hoạt động chính của các sàn TMĐT nên sẽ tạo cho các sàn TMĐT gánh nặng rất lớn trong việc đầu tư và vận hành. 

Theo một khảo sát của Liên đoàn Thương mại Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vào năm 2022, dự kiến, quy định kê khai, nộp thuế thay này đòi hỏi các sàn TMĐT phải đầu tư chi phí lên đến hàng chục tỷ đồng mỗi năm cho việc thực thi. Khoản chi phí này đến từ các yêu cầu về vận hành, bao gồm bổ sung nhân sự chuyên môn, thay đổi cấu trúc tổ chức và vận hành, đầu tư xây dựng và nâng cấp hệ thống, công nghệ, cơ sở dữ liệu... 

Hơn nữa, theo đánh giá của VECOM, mặc dù quy định này có thể giúp giảm đầu mối kê khai, giảm gánh nặng cho cơ quan Thuế, nhưng mọi gánh nặng lại được đặt lên các sàn TMĐT vốn không có chuyên môn và không phải là đại lý thuế. Điều này có thể gây hoang mang cho doanh nghiệp và nhà đầu tư, ảnh hưởng đến tính cạnh tranh trong thu hút đầu tư và phát triển kinh tế. 

“Chúng tôi ủng hộ nguyên tắc người kinh doanh phải nộp thuế. Tuy nhiên, nếu không có nghiên cứu cụ thể và thấu đáo, quy định này có thể tạo ra những bất bình đẳng và gánh nặng cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh, vốn là những đối tượng yếu thế và dễ tổn thương trong nền kinh tế”, VECOM khẳng định.