Tỷ lệ tín dụng/GDP đã tăng lên 146%, tình trạng mất cân đối vốn là hiện hữu

Tại Họp báo thông tin kết quả hoạt động ngân hàng năm 2025 và triển khai nhiệm vụ năm 2026 do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tổ chức, ông Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ, đã trả lời nhiều câu hỏi của phóng viên về rủi ro khi tăng trưởng tín dụng cao trong năm 2025, áp lực thanh khoản cuối năm và định hướng chính sách tiền tệ năm 2026.

Tăng trưởng tín dụng năm nay là rất cao

Vụ trưởng Phạm Chí Quang cho biết ngay từ đầu năm trên cơ sở chỉ đạo của Chính phủ về việc là duy trì chính sách tiền tệ hỗ trợ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, NHNN đã có rất nhiều giải pháp triển khai đồng bộ để thúc đẩy tín dụng.

Từ đầu năm, NHNN đã giao chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho các tổ chức tín dụng (TCTD) một cách công khai minh bạch và tính tới 24/12, tín dụng toàn hệ thống đạt hơn 18,2 triệu tỷ, tăng 17,87% so với cuối năm trước và tăng hơn 19% nếu so với cùng kỳ.

Với tốc độ tăng trưởng hiện tại, ông Quang ước tính con số tăng trưởng tín dụng cả năm 2025 toàn ngành có thể đạt 19%. "Đây là mức tăng cao nhất trong nhiều năm trở lại đây", ông nói. Theo đó, hệ số tín dụng/GDP cũng sẽ tăng lên khoảng 146%, là mức cao nhất trong các nước có thu nhập trung bình thấp như Việt Nam.

Ông chia sẻ trong bối cảnh đó, các tổ chức quốc tế và NHNN cũng luôn đề nghị với các cấp có thẩm quyền về việc cần có sự phát triển của các thị trường huy động vốn khác để hỗ trợ cho tín dụng ngân hàng, đảm bảo an toàn rủi ro cho hệ thống.

Ngành ngân hàng Việt Nam là một ngành rất đặc thù, đại đa số nguồn vốn huy động (khoảng 80%) là ngắn hạn trong khi đó cho vay đến 50% là trung và dài hạn, dẫn đến tình trạng mất cân đối kỳ hạn, tạo rủi ro lớn cho hệ thống ngân hàng về mặt quản trị, ông nhận định.

Định hướng điều hành chính sách tiền tệ 2026

Chia sẻ về định hướng điều hành chính sách tiền tệ trong thời gian tới, ông Quang cho biết định hướng của các cấp có thẩm quyền là sẽ chuyển cái mô hình tăng trưởng kinh tế dựa trên động lực tăng trưởng cũ sang mô hình tăng trưởng dựa trên các động lực mới, các động lực sáng tạo, chuyển đổi số dựa trên nền là chính sách tài khóa mở rộng có trọng tâm, trọng điểm và hiệu quả. 

Trên cơ sở đó, NHNN sẽ điều hành chính sách tiền tệ theo hướng việc ưu tiên, tập trung cho ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, đồng thời tiếp tục hỗ trợ tăng trưởng cao, bền vững của đất nước.

Tuy nhiên, ông Quang cũng cho biết NHNN sẽ điều hành một cách linh hoạt và đồng bộ các công cụ trong dư địa chính sách tiền tệ cho phép đồng thời không chủ quan với lạm phát để duy trì môi trường kinh tế vĩ mô, tỷ giá ổn định, nhằm hấp dẫn của các luồng vốn đầu tư trong nước cũng như nước ngoài.

Các yếu tố tạo áp lực lớn lên thanh khoản cuối năm

Giải thích về tình trạng áp lực thanh khoản cao vào cuối năm, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ cho rằng trong thời gian qua, thanh khoản hệ thống có những khó khăn nhất định, do nhiều nguyên nhân.

Trước hết, trong năm 2025, ngành ngân hàng đã triển khai rất quyết liệt và thắng lợi mục tiêu được Chính phủ giao là thúc đẩy tín dụng cao để hỗ trợ tăng trưởng nhưng vẫn duy trì mặt bằng lãi suất thấp. Đây là một bài toán đánh đổi và rất khó thực hiện nhưng ngành đã làm được.

"Khi mà tăng trưởng tín dụng cao, rất khó có thể duy trì mặt bằng lãi suất thấp được. Và thực ra, những thời gian qua chúng ta đã đạt được mục tiêu đó mặc dù là mục tiêu rất là khó khăn", ông Quang chia sẻ.

Cùng với đó, ông phân tích tháng 12 là tháng giáp Tết và việc căng thanh khoản là vấn đề mùa vụ. "Bao giờ vào cuối năm thì nhu cầu tín dụng cũng tăng rất cao và tạo áp lực rất lớn lên thanh khoản hệ thống ngân hàng", ông Quang nói.

Một yếu tố khác tạo nên áp lực thanh khoản cũng được ông chỉ ra là chênh lệch giữa tăng trưởng huy động và tín dụng. Tốc độ tăng trưởng huy động thấp hơn nhiều so với tốc độ tăng trưởng tín dụng. Tính đến 24/12, tốc độ tăng trưởng huy động vốn toàn hệ thống đạt 14,11% trong khi tín dụng tăng 17,87%. 

Ngoài ra, trong thời gian qua huy động vốn ngân hàng cũng phải cạnh tranh với nhiều kênh rót vốn đầu tư khác của người dân. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiếntốc độ tăng huy động vốn chưa đáp ứng được nhu cầu về tín dụng.

Trong bối cảnh áp lực thanh khoản như vậy, lãi suất liên ngân hàng đã tăng cao và NHNN đã điều hành đồng bộ tất cả giải pháp hiện có như bán ngoại tệ, điều tiết trên thị trường mở,... và tìm các giải pháp mới như kênh hoán đổi tiền tệ nhằm đảm bảo thanh khoản hệ thống ngân hàng không bị đứt gãy, thông suốt toàn bộ nhu cầu thanh toán của nền kinh tế. 

"Yếu tố mùa vụ sẽ sớm điều chỉnh trong thời gian tới và các định hướng về điều hành chính sách tiền tệ sẽ được NHNN lưu tâm để đảm bảo thanh khoản hệ thống được giữ vững, duy trì được môi trường ổn định trong nước", ông Quang nhấn mạnh.