Theo báo cáo cập nhật gần đây của WiGroup, những yếu tố tiêu cực của nền kinh tế đang dần phản ánh vào lợi nhuận của doanh nghiệp trong quý IV/2022. Lợi nhuận sau thuế công ty mẹ toàn thị trường chỉ đạt 76.881 tỷ đồng, giảm 30% so với cùng kỳ.

Nguyên nhân đến từ việc khối doanh nghiệp phi tài chính đã bị thổi bay hơn 1/2 lợi nhuận sau thuế công ty mẹ so với cùng kỳ. Cú rơi của lợi nhuận toàn thị trường được kéo lại bởi tăng trưởng lợi nhuận khá yếu ớt của nhóm tài chính, dù vậy con số lợi nhuận của nhóm này cũng đã sụt giảm hơn 8,1% so với quý trước.  

Trong Top10 ngành đóng góp lợi nhuận sau thuế lớn nhất thị trường thì có tới 8 lĩnh vực suy giảm về lợi nhuận. Bất động sản dân cư, chứng khoán và tập đoàn công nghiệp có biên độ giảm lớn nhất. Riêng hai nhóm ngành sản xuất, chế biến thép và bất động sản công nghiệp thậm chí lỗ sau nhuận lần lượt 4.038 tỷ và 445 tỷ đồng.

Các ngành hàng liên quan đến tiêu dùng thiết yếu như sữa, nước chấm và gia vị cũng sụt giảm 10 - 20% lợi nhuận, do nhu cầu dịp cuối năm suy yếu vì thất nghiệp và lạm phát. 

Cũng theo nhóm phân tich của Wigroup, tổng lợi nhuận sau thuế của các doanh nghiệp thuộc nhóm VN30 trong quý IV/2022 đạt mức 56.199 tỷ đồng, giảm 10,7% so với cùng kỳ. Xét trên quy mô toàn thị trường, nhóm doanh nghiệp VN30 đã gây ra tác động làm lợi nhuận toàn thị trường sụt giảm 6,1%, tương đương với 20% mức tăng trưởng của thị trường.

Sự suy yếu của nhóm VN30 được dự báo sẽ còn kéo dài trong quý tới khi triển vọng kinh doanh của các doanh nghiệp tương đối mù mịt trong bối cảnh lãi suất cao, đồng thời quý I năm ngoái lại là đỉnh lợi nhuận quý của nhóm này.

Cơ cấu lợi nhuận sau thuế của nhóm VN30 trong năm 2022 đã có sự chuyển dịch rõ rệt. Lợi nhuận từ ngành ngân hàng chiếm 61,5% tổng lợi nhuận của cả nhóm. Trong khi đó, lợi nhuận của ngành sản xuất và chế biến thép đại diện là HPG đã sụt giảm 75,5% lợi nhuận trong năm 2022.

Riêng với nhóm bất động sản dân cư, việc VIC có lợi nhuận dương trở lại so với năm 2021 là một điểm hỗ trợ tích cực. Tỷ trọng trong cơ cấu đóng góp chỉ giảm nhẹ từ 14,5% xuống còn 13%.

Lựa chọn cơ hội đầu tư theo nhóm ngành hay vốn hóa?

Chia sẻ trong Talkshow "Phố Tài chính", ông Ngô Thế Hiển, Giám đốc Phân tích Công ty Cổ phần Chứng khoán Sài Gòn – Hà Nội (SHS) cho rằng thị trường sau một năm giảm rất mạnh sẽ đi vào xu hướng tích lũy, như vậy các cơ hội cho đầu tư ngắn hạn sẽ khó khăn hơn trong khi cơ hội đầu tư trung và dài hạn sẽ nhiều hơn.

Xét theo nhóm ngành, chuyên gia cho rằng chúng ta cần quan tâm đến những đơn vị vẫn duy trì được đà tăng trưởng trong giai đoạn kế tiếp. Một số doanh nghiệp mang tính ổn định như tiện ích hay dệt may có tình hình các đơn hàng tích cực trở lại. Việc Trung Quốc mở cửa trở lại cũng sẽ hỗ trợ tích cực cho sự tăng trưởng của nhóm xuất nhập khẩu. 

Với một số nhóm ngành hiện đang gặp khó khăn, nếu những biến động ngắn hạn làm giá cổ phiếu sụt giảm dưới giá trị thực của doanh nghiệp, đó vẫn là những cơ hội cho nhà đầu tư đầu tư trung, dài hạn.  

Xét về vốn hóa, ông Hiển cho rằng các doanh nghiệp đầu ngành có vốn hóa lớn, thường sẽ có nền tảng tài chính vững mạnh hơn. Chính vì thế khả năng chống đỡ của các doanh nghiệp này trong giai đoạn dịch bệnh tốt hơn và khi nền kinh tế không còn giãn cách, quay trở lại hoạt động bình thường thì họ cũng là những doanh nghiệp bật mạnh hơn so với các doanh nghiệp có quy mô nhỏ.

Mặt bằng lãi suất cho vay hiện tại đã tăng khoảng 4 – 4,5% so với đầu năm 2022. Do đó, bối cảnh hiện nay đặt ra nhiều khó khăn cho các doanh nghiệp nhỏ để có thể duy trì được sự cạnh tranh trên thị trường.

Còn theo quan điểm của ông Phan Dũng Khánh Giám đốc Tư vấn Đầu tư Maybank Investment Bank, dù đầu tư ngắn hay dài hạn thì các nhà đầu tư trong năm 2023 cần hạn chế tối đa việc sử dụng đòn bẩy tài chính. Với những nhà đầu tư trung và dài hạn, chuyên gia gợi ý nhà đầu tư có thể chia nhỏ vốn để mua trung bình chi phí từ nay cho đến hết năm 2023 bởi xu hướng thị trường trong năm nay là tăng dần đều.