Thường vụ Quốc hội đề nghị không bổ sung quy định thời hạn sở hữu nhà chung cư

Tổng thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường vừa ký ban hành thông báo Kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) về dự án Luật Nhà ở (sửa đổi) sau phiên thảo luận về dự thảo Luật tại phiên họp thứ 21 ngày 17/3. Theo đó, UBTVQH đề nghị không bổ sung quy định về thời hạn sở hữu nhà chung cư trong dự thảo Luật nhà ở (sửa đổi).

Tuy nhiên, cơ quan thường trực của Quốc hội cho rằng dự thảo Luật cần bổ sung quy định cụ thể, chặt chẽ, có tính khả thi về thẩm quyền, trình tự, thủ tục di dời cư dân, phá dỡ, cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư không còn an toàn cho việc sử dụng. Việc này vì mục đích bảo đảm sức khỏe, an toàn tài sản, tính mạng cho người dân, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của chủ sở hữu nhà chung cư phải di dời để phá dỡ, cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư.

“Đây là vấn đề nhạy cảm, hệ trọng, có tác động sâu rộng đến đời sống xã hội, do đó, trong trường hợp Chính phủ thấy cần thiết tiếp tục trình Quốc hội phương án khác với ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thì đề nghị xây dựng hai phương án để đại biểu Quốc hội xem xét, cho ý kiến”, kết luận của UBTVQH nêu rõ.

Cụ thể, một phương án của Chính phủ đề xuất; phương án khác theo ý kiến kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và đề xuất của cơ quan thẩm tra.

Theo dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi), quyền sở hữu nhà chung cư chấm dứt khi nhà chung cư hết thời hạn sử dụng hoặc chưa hết thời hạn sử dụng nhưng thuộc các trường hợp phải phá dỡ theo quy định của Luật. 

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, việc trình phương án sở hữu nhà chung cư như dự thảo là vì mục tiêu bảo vệ sức khỏe, tính mạng của nhân dân khi công trình mất an toàn, không đảm bảo điều kiện sử dụng. Dự thảo quy định quyền sở hữu chỉ chấm dứt khi chung cư bị phá dỡ chứ không phải hết hạn sử dụng là chấm dứt.

Liên quan đến vấn đề này, mới đây, Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA) cũng có văn bản gửi  UBTVQH.

Theo đó, HoREA cho biết, cả nước hiện có 5.687 khu chung cư, riêng Hà Nội có khoảng 3.015 khu chung cư, nhà tập thể, trong đó có 1.850 khu chung cư, nhà tập thể xây dựng từ trước năm 1994. Tuy nhiên, không phải do quy định sở hữu nhà chung cư không xác định thời hạn gắn liền với quyền sử dụng đất ổn định lâu dài là nguyên nhân dẫn đến vướng mắc, khó khăn trong công tác cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư trong các năm qua.

"Nguyên nhân chủ yếu là do chưa xây dựng các quy định pháp luật đầy đủ, khả thi. Chưa bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của các quy định pháp luật và cũng chưa tìm được điểm cân bằng về lợi ích, đảm bảo hài hoà quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của các chủ sở hữu nhà chung cư và của nhà đầu tư. Đặc biệt là do chưa thực hiện đầy đủ quy chế dân chủ cơ sở để các chủ sở hữu nhà chung cư thông suốt và tự giác tham gia vào quá trình thực hiện cải tạo, xây dựng lại", HoREA nhận định.

Do đó, Hiệp hội này cho rằng, việc Bộ Xây dựng đề xuất quy định sở hữu nhà chung cư có thời hạn được xác định theo hồ sơ thiết kế và thời gian sử dụng thực tế do cơ quan có thẩm quyền thẩm định, kết luận; chủ sở hữu nhà chung cư sẽ phải chấm dứt quyền sở hữu khi nhà chung cư thuộc diện bị phá dỡ và được tiếp tục sử dụng phần diện tích đất có nhà chung cư nhưng phải nộp kinh phí xây dựng lại nhà mới.

Việc này áp dụng đối với tất cả nhà chung cư xây dựng mới sẽ làm tăng gánh nặng và độ phức tạp cho công tác quản lý nhà nước của ngành xây dựng, nhất là cấp tỉnh và cấp huyện. Bởi vừa phải quản lý hàng nghìn tòa nhà chung cư hiện hữu theo chế độ sở hữu nhà chung cư không xác định thời hạn gắn liền với quyền sử dụng đất ổn định lâu dài, vừa sẽ phải quản lý hàng ngàn tòa nhà chung cư được xây dựng trong tương lai theo chế độ sở hữu có thời hạn gắn liền với quyền sử dụng đất có thời hạn hoặc có quyền sử dụng đất ổn định lâu dài.

Cuối cùng, Chủ tịch HoREA đề nghị Bộ Xây dựng xem xét không nên tiếp tục đề xuất quy định sở hữu nhà chung cư có thời hạn trong Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) tới đây.