Thương mại thế giới có thể được định hình trong 14 ngày tới

Tuy nhiên, trọng tâm sẽ là những gì xảy ra bên lề của cả hai sự kiện, nơi hướng đi trong tương lai của thương mại thế giới có thể được quyết định.

Ảnh: Nikkei/Ken Kobayashi

Hồi sinh

Trong khuôn khổ các cuộc họp APEC tại Việt Nam, các bộ trưởng từ 11 quốc gia còn lại trong Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương sẽ tìm cách đạt được thỏa thuận tốt hơn về hiệp định thương mại.

Thỏa thuận TPP ban đầu đạt được vào đầu năm 2016 với 12 thành viên, gồm cả Mỹ, nhưng sau đó thỏa thuận rơi vào tình trạng không chắc chắn khi Tổng thống Donald Trump quyết định đưa nền kinh tế lớn nhất thế giới ra khỏi hiệp định.

Mặc dù nếu không có Mỹ, tác động kinh tế của hiệp định sẽ nhỏ hơn nhiều, 11 quốc gia còn lại vẫn muốn giữ tinh thần tự do thương mại của hiệp định và đã trải qua nhiều tháng tranh luận để cứu vãn thỏa thuận này. Theo Nikkei, trong khi với hiệp định được gọi là "TPP 11" chỉ chiếm 13,5% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của thế giới và 15,2% khối lượng thương mại toàn cầu, trong khi TPP 12 chiếm đến 38,2% và 26,5%.

Sau cuộc đàm phán TPP, trung tâm của các cuộc đàm phán thương mại sẽ hướng tới hội nghị thượng đỉnh ASEAN và Đông Á tại Manila, nơi các quốc gia tham gia vào Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) tổ chức các cuộc hội đàm.

Kế hoạch ban đầu là đạt được thoả thuận về việc thành lập một khu vực mậu dịch tự do giữa 16 quốc gia ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương vào cuối năm 2015. Tuy nhiên, 2 năm đã trôi qua và các cuộc đàm phán đã không mang lại kết quả.

16 quốc gia thuộc RCEP đã tổ chức cuộc họp lần thứ 20 tại Hàn Quốc hồi giữa tháng 10 để mở đường cho một thỏa thuận tiềm năng tại Manila, nhưng họ thấy khó có thể tìm được tiếng nói chung.

"Chúng ta khó có khả năng đạt được thoả thuận trong năm nay. Chúng tôi đang cố gắng thu hẹp sự khác biệt, nhưng quá trình này không dễ dàng, đặc biệt, rất khó để thống nhất mức độ mở cửa trong từng thị trường", một quan chức cao cấp tham dự cuộc họp cho biết.

Các cuộc đàm phán ở Manila dự kiến ​​sẽ mang lại ít kết quả, nhưng các chuyên gia thương mại đang hy vọng các cuộc đàm phán TPP sẽ mang lại tác động tích cực đối với RCEP.

Tiêu chuẩn cao

Sự khác biệt chính giữa hiệp định thương mại TPP và RCEP (ngoài các quốc gia thành viên) là phạm vi, cũng như các tiêu chuẩn của họ.

Ban đầu, TPP được giới thiệu như là một "thỏa thuận thương mại của thế kỷ 21", nhằm loại bỏ thuế quan đối với hơn 99% mặt hàng được trao đổi giữa các quốc gia thành viên bằng cách thống nhất các quy tắc trên nhiều lĩnh vực. TPP cũng được ca ngợi về việc bảo vệ người lao động và bảo vệ môi trường trong phạm vi của hiệp định, không giống như các hiệp định thương mại tự do trước đây.

Trong khi, RCEP ít tham vọng hơn và có phạm vi hẹp hơn, với các quốc gia thành viên thuộc ASEAN, tập trung hơn vào việc ký kết thoả thuận thay vì theo đuổi các lợi ích kinh tế lớn. Theo đó, hiệp định này linh hoạt hơn so với TPP, có tính đến sự khác biệt trong phát triển kinh tế của các nước thành viên.

Các quốc gia như Nhật Bản và Australia đang kêu gọi RCEP đưa thêm các tiêu chuẩn cao hiệp định như TPP, ví dụ như về bảo vệ người lao động và môi trường, trong khi các nước như Ấn Độ và Trung Quốc ngày càng mệt mỏi với những thỏa thuận như vậy.

Niềm hy vọng cho những quốc gia mong muốn tiêu chuẩn cao hơn cho RCEP là nếu đàm phán TPP có thể được ký kết ở Việt Nam, điều đó có thể gây áp lực lên các thành viên không tự nguyện của RCEP đồng ý đưa ra các tiêu chuẩn khác giống như TPP. Ngược lại, hy vọng này sẽ biến mất, nếu TPP 11 thất bại.