Thép của Trung Quốc sẽ khó 'né thuế' hơn vì chính sách mới của ông Trump
Các mức thuế thép mới của Mỹ dự kiến sẽ làm gián đoạn chuỗi cung ứng trị giá hàng tỷ USD, vốn vận chuyển thép từ Trung Quốc sang Mỹ thông qua các nước thứ ba. Điều này sẽ làm gia tăng cạnh tranh trên thị trường toàn cầu và ảnh hưởng đến một nguồn doanh thu quan trọng của ngành thép Trung Quốc đang gặp khó khăn, theo Reuters.
Kể từ khi các rào cản thương mại vào năm 2016 và 2018 khiến thép Trung Quốc hầu như không thể tiếp cận thị trường Mỹ, các nhà máy tại những quốc gia có điều kiện tiếp cận tự do hơn đã mua thép giá rẻ từ Trung Quốc, sau đó gia công ở các mức độ khác nhau rồi bán lại cho Mỹ.
Mức thuế 25% đối với thép của Tổng thống Mỹ Donald Trump, có hiệu lực từ ngày 12/3, sẽ cản trở hoạt động thương mại này. Theo bốn cơ quan tư vấn thép hàng đầu của Trung Quốc, mức thuế này sẽ ảnh hưởng đến gần 10% tổng kim ngạch xuất khẩu thép của Trung Quốc trong năm ngoái, trị giá khoảng 7 tỷ USD.
Viễn cảnh lượng thép này thay vì vào Mỹ lại tràn vào thị trường toàn cầu, vốn đã dư thừa thép Trung Quốc, đang làm dấy lên một làn sóng bảo hộ mới, chủ yếu nhắm vào Trung Quốc, gây thêm khó khăn cho hoạt động xuất khẩu của nước này.
"Những căng thẳng thương mại ngày càng gia tăng sẽ tạo thêm áp lực lên xuất khẩu thép của Trung Quốc," Viện Quy hoạch và Nghiên cứu Công nghiệp Luyện kim Trung Quốc nhận định trong một báo cáo vào tuần trước. "Xuất khẩu sụt giảm có thể dẫn đến tình trạng lợi nhuận của nhiều công ty thép ngày càng bị bào mòn”.
Việc xuất hiện thêm nhiều rào cản thương mại và sự cạnh tranh gay gắt hơn trong một thị trường xuất khẩu thu hẹp không chỉ là vấn đề đối với tất cả quốc gia xuất khẩu thép mà còn đặc biệt nghiêm trọng đối với Trung Quốc. Ngành thép nước này có khả năng sẽ là mục tiêu chính của các mức thuế mới.
Kịch bản này có thể tiếp tục làm suy yếu sự phục hồi kinh tế của Trung Quốc, khi nước này đã phải dựa vào xuất khẩu để bù đắp nhu cầu trong nước đang suy giảm do cuộc khủng hoảng bất động sản kéo dài.
Một thương nhân thép Trung Quốc cho biết, ngay cả trước khi ông Trump ký ban hành mức thuế, số đơn hàng giao trong quý đầu năm – thời điểm thường rất sôi động – đã ở mức "cực kỳ thấp".
"Những đơn hàng xuất khẩu mà giao vào tháng 3 và tháng 4 đã giảm 20%-30% so với cùng kỳ năm 2024," người này nói với Reuters.
Sự cạnh tranh tại các thị trường khác, bao gồm Trung Đông, có khả năng sẽ gia tăng khi ngày càng có nhiều thép Trung Quốc tràn vào khu vực này – một trong số ít nơi vẫn chưa có các rào cản lớn đối với thép Trung Quốc. Giá thấp hơn tại đây có thể làm nảy sinh một trung tâm trung chuyển thép mới.
Kiểm soát vấn đề trung chuyển
Năm ngoái, Trung Quốc chỉ xuất khẩu một lượng thép rất nhỏ trực tiếp sang Mỹ, mặc dù tổng lượng xuất khẩu của nước này đã đạt mức cao nhất trong 9 năm.
Nhà Trắng đã viện dẫn kỷ lục này trong lý do áp thuế mới, cho rằng thép Trung Quốc giá rẻ đang đẩy sản xuất tại các quốc gia khác, sau đó được nhập khẩu vào Mỹ hoặc được trung chuyển qua nước thứ ba để né thuế. Tuyên bố của chính quyền Mỹ đã chỉ đích danh Mexico như một ví dụ điển hình về hành vi trung chuyển này.
Mặc dù quy mô chính xác của thị trường trung chuyển vẫn chưa rõ ràng, Reuters ước tính khoảng 8,6 triệu tấn, tương đương 8% tổng lượng xuất khẩu thép của Trung Quốc vào năm ngoái, dựa trên dữ liệu từ First Futures.
Điều rõ ràng là những nước xuất khẩu thép lớn sang Mỹ như Mexico hay Brazil cũng đã nhập khẩu một lượng lớn thép Trung Quốc.
Hiệp hội thép của Trung Quốc mới đây cho biết rằng mức thuế mới của Mỹ có thể khiến các quốc gia khác áp dụng biện pháp tương tự, làm suy giảm khả năng cạnh tranh của xuất khẩu thép Trung Quốc.
Những lo ngại này nhanh chóng trở thành hiện thực khi chỉ vài tuần sau thông báo của Trump, Hàn Quốc và một số nước khác tuyên bố áp thuế mới đối với một số sản phẩm thép Trung Quốc. Ấn Độ và Liên minh châu Âu cũng cho biết họ đang cân nhắc áp thuế hoặc các biện pháp bảo hộ mới.
