Tại sao Forbes tính toán lại tài sản của ông Phạm Nhật Vượng?

Mới đây, cách xếp hạng của Forbes lại gây ra tranh cãi khi tổ chức này đánh tụt tài sản của ông Phạm Nhật Vượng - Chủ tịch Vingroup và VinFast từ 39 tỷ USD xuống 6,7 tỷ USD sau một ngày. Theo cách tính mới của Forbes, ông Phạm Nhật Vượng đang ở vị trí 16 người giàu nhất thế giới ngày 30/8 xuống vị trí 396 trong bảng xếp hạng tỷ phú toàn cầu ngày 31/8.

Giải thích điều này, trong tài liệu chúng tôi có được, Forbes cho biết trước đó nhờ giá cổ phiếu VFS của VinFast trên sàn Nasdaq tăng cao và ông Phạm Nhật Vượng nắm giữ phần lớn cổ phần tại công ty đã giúp Chủ tịch VinFast tăng nhanh tài sản và xếp thứ 16 người giàu nhất thế giới.

Tuy nhiên, theo Forbes con số này chưa hợp lý bởi vấn đề nằm ở định giá VinFast. Thực tế, chỉ có chưa tới 1% cổ phiếu VFS đang lưu hành có sẵn để giao dịch. Tập đoàn Vingroup và ông Phạm Nhật Vượng thông qua hai công ty con nắm giữ 99% cổ phần VinFast. Trong đó, Vingroup là cổ đông lớn nhất của VinFast, đang có giá trị khoảng 2,6 tỷ USD.

Ban đầu, Forbes đã đã chiết khấu 30% giá trị cổ phiếu của ông Phạm Nhật Vượng để giải thích cho tỷ lệ thả nổi thấp. Nhưng sau khi nói chuyện với “hơn nửa tá nhà phân tích”, Forbes quyết định tính toán lại định giá VinFast và coi đây như thể là công ty "chưa niêm yết”.

Để định giá VinFast, Forbes đã lấy trung bình giá trị các công ty sản xuất ô tô điện khác gồm từ Lucid đến Nio, Tesla. Dựa trên các bội số đó, Forbes ước tính giá trị số cổ phần của ông Phạm Nhật Vượng tại VinFast vào khoảng 2,3 tỷ USD, từ đó dẫn đến con số tổng tài sản 6,7 tỷ USD như trên.

Đây là lần thứ hai Forbes điều chỉnh cách tính tài sản tỷ phú Phạm Nhật Vượng. Trước đó trong ngày 17/8, hãng tin này đã điều chỉnh giảm ước tính tài sản ông Vượng từ 85 tỷ USD xuống hơn 44 tỷ USD.

Việc điều chỉnh số liệu trong thời gian ngắn của Forbes khiến nhiều người đặt câu hỏi về tính nhất quán của bảng xếp hạng do tổ chức này công bố. 

Trên website cập nhật danh sách tỷ phú theo thời gian thực của mình, Forbes nhấn mạnh đây là danh sách theo dõi biến động tăng giảm tài sản hàng ngày của những người giàu nhất thế giới. 

“Giá trị cổ phần công khai của các cá nhân được cập nhật 5 phút một lần. Những cá nhân có tài sản gắn liền với các công ty chưa niêm yết sẽ được cập nhật mỗi ngày một lần. Trong trường hợp một cá nhân sở hữu cổ phần trong công ty chiếm từ 20% giá trị tài sản của họ trở lên, giá trị công ty sẽ được điều chỉnh theo chỉ số thị trường, cụ thể theo ngành hoặc theo khu vực do các đối tác của chúng tôi cung cấp”, Forbes cho biết.

Như vậy, với việc coi VinFast như thể một công ty chưa niêm yết và tính toán lại định giá công ty, không dựa theo thị trường đang đi ngược lại quan điểm của Forbes.

Forbes tính tài sản các tỷ phú như thế nào?

Theo tìm hiểu, Forbes ước tính tổng tài sản của một người, bao gồm cổ phần trong các công ty niêm yết và không niêm yết, bất động sản, tác phẩm nghệ thuật, du thuyền, tiền mặt và các tài sản khác, sau đó trừ đi các khoản nợ.

Forbes đánh giá cổ phần của một người trong công ty niêm yết là khía cạnh quan trọng để định giá tài sản. Một trong những cách chính mà Forbes sử dụng là ước tính giá trị cổ phần, được thực hiện bằng cách nhân số lượng cổ phần sở hữu với giá cổ phiếu hiện tại. Forbes thu thập thông tin này từ những nguồn tin cậy như báo cáo tài chính, hồ sơ pháp lý và dữ liệu thị trường.

Chẳng hạn, một cá nhân đang sở hữu 10.000 cổ phiếu của một công ty, cổ phiếu này được giao dịch ở mức 100 USD/cp, thì Forbes sẽ tính giá trị số cổ phiếu đó là 1 triệu USD. Những biến động trên thị trường chứng khoán có thể sẽ tác động đáng kể đến giá trị ước tính này.

Ngoài ra, khi tính tài sản của các cá nhân thông qua số cổ phần nắm giữ tại công ty niêm yết, Forbes cũng tính đến khái niệm pha loãng. Pha loãng xảy ra khi một công ty phát hành thêm cổ phiếu, quyền chọn mua cổ phiếu, trái phiếu chuyển đổi thành cổ phiếu,… Điều này giúp xác định giá trị thực của cổ phần của một cá nhân nắm giữ.

Bằng cách xem xét cả giá cổ phiếu niêm yết trên sàn và cách tính tỷ lệ pha loãng, Forbes cho biết họ cố gắng cung cấp thông tin mô tả chính xác về tài sản của một cá nhân. Tuy nhiên, đơn vị này cũng lưu ý tính toán có thể thay đổi theo thời gian do giá cổ phiếu, hiệu quả hoạt động của công ty và các yếu tố khác.

Các công ty chưa niêm yết cũng là một yếu tố quan trọng trong cách tính tài sản tỷ phú của Forbes. Tổ chức này cho biết nhiều người giàu có phần lớn nhờ tài sản của họ gắn liền với các doanh nghiệp. Các yếu tố như nợ phải trả, doanh thu, lợi nhuận, dòng tiền công ty cũng được xem xét đánh giá.

Một cách tính khác là Forbes dựa trên các giao dịch gần đây và thông tin có sẵn. Điều này bao gồm việc phân tích giá trị cổ phiếu của công ty trong các vòng cấp vốn hoặc mua lại gần nhất. Bằng cách xem xét các giao dịch, Forbes có thể ước tính phần sở hữu của cá nhân và ấn định giá trị cho phần sở hữu của họ.

Đơn cử, một cá nhân sở hữu 10% cổ phần trong một công ty gần đây đã huy động được 100 triệu USD, Forbes có thể ước tính số cổ phần người này nắm giữ trị giá 10 triệu USD.

Bảng xếp hạng của Forbes vận hành ra sao?

Theo tờ New York Times, Forbes bắt đầu công bố danh sách tỷ phú thế giới từ năm 1987. Nhiệm vụ thu thập thông tin được giám sát bởi Biên tập viên Kerry Dolan của Forbes và sự tham gia của 92 phóng viên khác nhau tại nhiều quốc gia. Dolan đã làm việc tại Forbes trong 30 năm qua.

Năm 2012, Bloomberg bắt đầu xây dựng danh sách tỷ phú của riêng mình bằng cách thuê phóng viên từ Forbes. Hiện nay họ đã có danh sách 500 tỷ phú trên thế giới và được cập nhật hàng ngày. Forbes cũng có bảng xếp hạng trực tiếp về các tỷ phú cập nhật theo thị trường tuy nhiên có sự khác biệt giữa hai bảng danh sách này.

Ví dụ, Bloomberg công nhận Elon Musk là tỷ phú giàu nhất thế giới nhưng ước tính giá trị tài sản của ông thấp hơn 15 tỷ USD so với Forbes. Sự khác biệt trong danh sách này là do phương pháp báo cáo khác nhau.

Phương pháp báo cáo của Bloomberg được đánh giá là minh bạch hơn đáng kể so với Forbes, theo New York Times. Bộ phận thực hiện danh sách tỷ phú này do Biên tập viên Pierre Paulden người Anh của Bloomberg đảm nhiệm. Pierre giám sát hơn 15 phóng viên và biên tập viên, thu thập thông tin tài sản của 2.700 người.