Suy thoái kinh tế, người Hong Kong sắp hết tiền để biểu tình

Vào đỉnh điểm của cuộc biểu tình tại Hong Kong năm ngoái, luật sư Daniel Wong Kwok-tung thường xuyên nhận được các cuộc gọi từ tổ chức có tên là Spark Alliance. Họ cần ông cung cấp trợ giúp pháp lí cho người biểu tình bị bắt khi đụng độ với cảnh sát.

Liên lạc với luật sư để cung cấp sự bảo vệ pháp lí là một hoạt động hậu trường cần thiết đã giữ cho phong trào biểu tình ở Hong Kong sống sót trong nhiều tháng trời, dù cho hàng nghìn người trẻ tuổi bị bắt. Rất nhiều người trong số họ không có tiền để nộp bảo lãnh.

Nhưng sau khi chính quyền Hong Kong đóng băng tài khoản ngân hàng trữ 70 triệu đô la Hong Kong (9 triệu USD) của Spark Alliance, giờ ông Lee lại nhận được những cuộc gọi trực tiếp từ người biểu tình gặp rắc rối pháp lí. Số tiền được sử dụng để đóng bảo lãnh đang dần cạn kiệt do số tiền quyền góp ngày càng vơi đi.  

Ông Wong nói: "Rõ ràng hiện nay mọi người đều kém dư dả hơn trước. Một lí do khác là tất cả chúng tôi đều cảm thấy vô vọng trước tương lai mù mịt. Cuộc chiến này chưa kết thúc, và cơ hội chúng tôi chiến thắng dường như đang ngày càng ít đi".

Sau khi Trung Quốc quyết định áp đặt dự luật an ninh Hong Kong, các cuộc đụng độ giữa người dân thành phố và cảnh sát đã dẫn đến gần 500 người bị bắt giữ.

Rất nhiều người trẻ tuổi tham gia biểu tình trên đường phố phải dựa vào tiền quyên góp của những người khá giả hơn để chi trả cho chi phí pháp lí trong trường hợp bị bắt giữ và kết tội.

Theo Bloomberg, không chỉ Spark Alliance mà một tổ chức lớn khác nhận tiền quyên góp để hỗ trợ tài chính cho người biểu tình là Quĩ cứu trợ nhân đạo 612 (Quĩ 612) cũng đang gặp khó khăn.

Ông Cyd Ho, một ủy viên của Quĩ 612 lo sợ rằng quĩ sẽ không còn trụ được lâu. Ông cho biết: "Suy thoái kinh tế và chiến tranh thương mại Mỹ - Trung đe dọa kế sinh nhai của rất nhiều người, thu hẹp đáng kể khả năng họ có thể giúp đỡ chúng tôi".

Các số liệu được kiểm toán hàng tháng mới nhất được đăng trên trang Facebook của Quĩ 612 không hề tốt đẹp. Trong tháng 3, số tiền khả dụng của quĩ này giảm 39% xuống còn 32,2 triệu đô la Hong Kong (4,1 triệu USD), dù các vụ kiện liên quan đến biểu tình tăng 75%.

Đến cuối tháng 4, con số này giảm còn 23,8 triệu đô la Hong Kong (3 triệu USD) – chỉ bằng 1/3 so với mức đỉnh hồi tháng 10 năm ngoái.

Trong tháng 4, tỉ lệ thất nghiệp của Hong Kong đã leo thang đến 5,2%, mức cao nhất trong hơn một thập kỉ.

Áp lực gây quĩ có thể sẽ gia tăng trong những tháng tới, trong bối cảnh dự luật an ninh quốc gia làm thổi bùng lên sự giận dữ của người dân Hong Kong. Các cuộc biểu tình có thể sẽ tiếp tục gia tăng do các lệnh giãn cách xã hội nhằm hạn chế COVID-19 lây lan đã được nới lỏng. Các chiến dịch để ứng cử vào Hội đồng Lập pháp Hong Kong vào tháng 9 cũng đang vào guồng.  

Dù một số luật sư cung cấp dịch vụ miễn phí cho người biểu tình, số khác thì không. Theo Quĩ 612, chi phí để bảo vệ cho người biểu tình tại tòa tốn khoảng 258.000 đô la Hong Kong (33.300 USD).

Dù bị chỉ trích là quan liêu và chậm chạp, nhưng qui trình kế toán của Quĩ 612 đã giúp tổ chức này tránh rơi vào số phận giống như Spark Alliance. Thậm chí cả những người đã giúp Spark Alliance nhận được rất nhiều tiền đóng góp cũng thấy phương pháp kế toán của tổ chức này là mơ hồ.

Tuy nhiên, Spark Alliance được nhiều người biểu tình tin tưởng, vì tổ chức này sẵn sàng làm việc để bảo lãnh cho họ bất kể ngày đêm.

Theo tính toán của Bloomberg hồi tháng 12, năm ngoái, Quĩ 612 và Spark Alliance nhận được tới 70% tổng số tiền được quyên góp để trợ giúp người biểu tình. Không lâu sau, ít nhất 5 người của Spark Alliance bị bắt và tài khoản ngân hàng của tổ chức này bị đóng băng.

Theo Bloomberg, một số người tham gia phong trào biểu tình đang quyên góp theo cách khác. Tờ Apple Daily của nhà tài phiệt Jimmy Lai đã tung ra gói đăng kí trả phí từ tháng 6 năm ngoái và quyên góp 1,35 triệu đô la Hong Kong (175.000 USD) cho Quĩ 612.

Những người ủng hộ phong trào biểu tình cũng ưu tiên chi tiêu tại các cửa hàng thuộc "Vòng tròn Kinh tế Màu vàng", bao gồm các nhà hàng và thương hiệu bán lẻ có thiện cảm với người biểu tình.

Một số người chọn cách tài trợ trực tiếp cho các "hội phụ huynh", biệt danh dành cho những người cung cấp thức ăn và nơi trú ẩn cho những người biểu tình trẻ tuổi.

Dự án "Đứng lên cùng Hong Kong" kêu gọi người ủng hộ đóng góp 1,75 triệu USD tại trang web gofundme.com để trả chi phí quảng cáo tại các tờ báo Anh và Mỹ và đăng video để hỗ trợ người biểu tình. Dự án này thu về 1,32 triệu USD trong vòng 7 ngày.

Luật sư Wong cho biết tiền bảo lãnh cho người bị bắt giữ dao động từ 1.000 cho đến hơn 10.000 đô la Hong Kong (129-1.290 USD), tùy theo mức độ nghiêm trọng của các cáo buộc.

Ông Wong cho biết mình không hề nhận khoản phí luật sư nào và đã bỏ ra gần 5 triệu đô la Hong Kong (645.000 USD) hồi tháng 4 để mở một nhà hàng ở Đài Bắc. Nhà hàng này sẽ thuê những người biểu tình lưu vong, giúp đỡ họ học tập, ăn ở và hỗ trợ pháp lí. Ông Wong nói rằng đây là điều tối thiểu ông có thể làm để giúp đỡ thế hệ trẻ Hong Kong.

Ông Wong nói: "Tôi ước gì thế hệ của tôi đã làm nhiều hơn, và bọn trẻ không phải chịu khổ như hiện nay. Tôi không có con cháu. Tôi sẽ làm mọi điều có thể để giúp đỡ bọn trẻ cho đến khi nhắm mắt".