Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành, tổng vốn hơn 25.500 tỷ đồng

Sáng 28/6, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Bắc - Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông) - Chơn Thành (Bình Phước) với 464/469 đại biểu tán thành (chiếm 95,47%).

Dự án cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành dài khoảng 128,8 km, trong đó tuyến đi qua địa phận tỉnh Đăk Nông 27,8 km; qua địa phận tỉnh Bình Phước 101 km (bao gồm 2 km kết nối với đường Hồ Chí Minh đoạn Chơn Thành - Đức Hòa).

Theo quy hoạch, cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành có 6 làn xe, giai đoạn 1 phân kỳ đầu tư 4 làn xe hoàn chỉnh theo đúng tiêu chuẩn, giải phóng mặt bằng thực hiện một lần theo quy hoạch (6 làn xe). Tốc độ thiết kế 100 - 120 km/giờ.

Sơ bộ tổng mức đầu tư 25.540 tỷ đồng, trong đó vốn Nhà nước tham gia 12.770 tỷ đồng, gồm ngân sách Trung ương 10.536,5 tỷ đồng, ngân sách địa phương 2.233,5 tỷ đồng. Vốn nhà đầu tư tham gia 12.770 tỷ đồng.

Mục tiêu của dự án là nhằm xây dựng tuyến cao tốc trọng điểm kết nối vùng Tây Nguyên với vùng Đông Nam Bộ, kết nối các tỉnh Bình Phước, Đắk Nông và các địa phương khác trong vùng với TP.HCM, tạo không gian, động lực phát triển mới cho vùng Tây Nguyên và vùng Đông Nam Bộ.

Đồng thời, khai thác tiềm năng sử dụng đất, phát triển du lịch, công nghiệp chế biến, công nghiệp khai thác khoáng sản, từng bước cơ cấu lại kinh tế vùng Tây Nguyên. Qua đó, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh vùng Tây Nguyên, vùng Đông Nam Bộ…

Trước đó, trình bày báo cáo tiếp thu, chỉnh lý và giải trình về chủ trương đầu tư dự án, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, một số ý kiến cho rằng, việc đầu tư quy mô 2 làn xe đối với đoạn 2 km đường giao kết nối cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành đến đường Hồ Chí Minh đoạn Chơn Thành - Đức Hòa sẽ tạo nút thắt cổ chai trong giao thông, gây ùn ứ, mất an toàn giao thông. Do vậy, đề nghị xem xét đầu tư đoạn kết nối theo quy mô 4 làn xe.

Tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, Chính phủ đã điều chỉnh dự thảo Nghị quyết theo hướng đầu tư đồng bộ toàn dự án theo quy mô 4 làn xe hoàn chỉnh và sử dụng chi phí dự phòng bảo đảm không làm tăng sơ bộ tổng mức đầu tư.

Nhiều ý kiến tán thành đầu tư dự án theo phương thức đối tác công tư (PPP), do ngân sách Nhà nước hiện nay đang gặp nhiều khó khăn, việc huy động khu vực tư nhân tham gia sẽ bảo đảm nguồn lực triển khai thực hiện.

Do đó, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) kiến nghị Quốc hội cho phép triển khai dự án theo phương thức PPP như Chính phủ trình, để kịp thời đáp ứng tính cấp bách. Tuy nhiên, trong giai đoạn triển khai các bước tiếp theo, đề nghị Chính phủ nghiên cứu có các giải pháp hiệu quả thu hút các nhà đầu tư tham gia.

Về sơ bộ phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, UBTVQH đề nghị Chính phủ quan tâm chỉ đạo các địa phương xây dựng chính sách đền bù thỏa đáng theo nguyên tắc người dân đến nơi ở mới phải bảo đảm tốt hơn, tối thiểu phải bằng nơi ở cũ; đặc biệt là quan tâm đến phong tục, tập quán của đồng bào dân tộc thiểu số, bảo đảm về đất ở, đất sản xuất cho người dân và việc đào tạo, chuyển đổi nghề cho người dân chịu ảnh hưởng.

Về tiến độ hoàn thành, chất lượng của dự án, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Chính phủ đã đề xuất điều chỉnh tiến độ thực hiện từ năm 2024, cơ bản hoàn thành năm 2026, đưa vào khai thác, vận hành năm 2027 để bảo đảm tính khả thi.

Về các cơ chế, chính sách triển khai đầu tư, UBTVQH đã chỉ đạo các cơ quan liên quan rà soát, nghiên cứu tiếp thu tại dự thảo Nghị quyết các cơ chế đặc thù phù hợp cho việc triển khai thực hiện nhằm đáp ứng yêu cầu về tiến độ, chất lượng như: Cho phép kéo dài thời gian giải ngân số vốn bố trí từ nguồn tăng thu, tiết kiệm chi thường xuyên của ngân sách Trung ương năm 2022 để thực hiện dự án đến hết năm 2026;

Cho phép người đứng đầu cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết định việc chỉ định thầu trong quá trình triển khai thực hiện đối với các gói thầu tư vấn, các gói thầu thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; và Cho phép trong giai đoạn triển khai thực hiện, nhà thầu thi công không phải thực hiện thủ tục cấp giấy phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường nằm trong hồ sơ khảo sát vật liệu xây dựng. 

UBTVQH cũng thống nhất với nhiều ý kiến ĐBQH tán thành với đề xuất của Chính phủ về kiến nghị cho phép kéo dài thời gian giải ngân vốn bố trí từ nguồn tăng thu, tiết kiệm chi thường xuyên của  ngân sách nhà nước năm 2022 đến hết năm 2026.