Phố Wall nỗ lực đẩy lùi nguy cơ cổ phiếu Trung Quốc bị hủy niêm yết tại Mỹ

Bloomberg đưa tin trong cuộc thảo luận do Ủy ban Chứng khoán và Sàn giao dịch Mỹ (SEC) tổ chức hôm 9/7, đại diện từ Tập đoàn đầu tư Vanguard, Sàn giao dịch chứng khoán New York (NYSE) và Nasdaq đã bày tỏ sự ngờ vực về một dự luật Quốc hội Mỹ đang xem xét. 

Dự luật này có thể sẽ buộc rất nhiều doanh nghiệp Trung Quốc phải hủy niêm yết trên sàn chứng khoán Mỹ, bao gồm cả những gã khổng lồ như Alibaba và Baidu.

Mục đích của dự luật là buộc Trung Quốc tuân thủ qui định kế toán của Mỹ. Nhưng có ý kiến cho rằng dự luật này sẽ không thu được kết quả như ý muốn mà chỉ khiến doanh nghiệp Trung Quốc chuyển đến những thị trường có qui định giám sát lỏng lẻo hơn. 

Ông Rodney Comegys, một giám đốc tại Vanguard nói: "Nhiều khả năng doanh nghiệp sẽ chuyển địa điểm niêm yết. Họ sẽ rời New York để đến Hong Kong".

Những nhận xét trên rất đáng lưu ý vì từ trước tới nay Phố Wall thường vẫn giữ im lặng về khả năng Washington hủy niêm yết cổ phiếu Trung Quốc để tránh bị cuốn vào cuộc đối đầu giữa hai siêu cường kinh tế.

Dự luật hủy niêm yết cổ phiếu Trung Quốc được Thượng viện Mỹ nhất trí thông qua trong tháng 5/2020 và đang được Hạ viện xem xét. 

Cụ thể, dự luật yêu cầu các báo cáo tài chính của doanh nghiệp nước ngoài phải do Hội đồng giám sát kế toán công ty đại chúng Mỹ (PCAOB) kiểm toán. Nếu PCAOB không thể kiểm tra công ty kế toán trong ba năm liên tiếp, chứng khoán của doanh nghiệp sẽ bị hủy niêm yết và cấm giao dịch.

Khác với nhiều quốc gia, Trung Quốc không cho phép PCAOB thanh tra sổ sách của doanh nghiệp Trung Quốc niêm yết tại Mỹ.

Sự kiện hôm 9/7 cũng có sự tham gia của nhân viên SEC và giám đốc từ các hãng kế toán lớn. Cuộc hội thảo không được kì vọng sẽ mang lại những thay đổi chính sách nhanh chóng vì hầu hết các qui định phải mất hàng tháng hoặc thậm chí nhiều năm để ban hành.

Vanguard thuộc nhóm những công ty đầu tư nắm giữ cổ phiếu Trung Quốc niêm yết tại Mỹ. Trong khi đó, NYSE và Nasdaq lại kiếm được các khoản phí hàng triệu USD nhờ cho phép cổ phiếu Trung Quốc giao dịch trên nền tảng của họ.

Ông John Tuttle, Giám đốc thương mại của Tập đoàn NYSE cảnh báo rằng dự luật Thượng viện Mỹ đề xuất có thể phản tác dụng.

"Công cụ thô sơ"

Ông Tuttle nói: "Chúng tôi không bất đồng với mục tiêu của Quốc hội. Tuy nhiên, chúng tôi cũng không hoàn toàn đồng ý với một số chiến thuật của các nhà lập pháp –  hay nói rõ hơn là cách làm họ muốn sử dụng để đạt được kết quả mong muốn".

Ông John Zecca, Giám đốc pháp lí toàn cầu của Nasdaq cẩn trọng nói rằng Nasdaq không phản đối dự luật Quốc hội Mỹ đang xem xét. Tuy nhiên, ông cũng bày tỏ thái độ chỉ trích.

"Pháp chế là công cụ rất thô sơ. Trong khi đó chính phủ Mỹ đã có sẵn nhiều công cụ để giải quyết vấn đề về tính minh bạch của doanh nghiệp Trung Quốc", ông Zecca nói.

Vấn đề niêm yết chứng khoán Trung Quốc đã thu hút sự chú ý của Tổng thống Donald Trump. Ông Trump đã lệnh các cơ quan quản lí xem xét doanh nghiệp Trung Quốc về việc không tuân thủ qui tắc kế toán Mỹ và trình lên phương án giải quyết vấn đề vào đầu tháng 8.

Các chỉ trích của ông Trump được đưa ra trong bối cảnh tỉ lệ cử tri ủng hộ sụt giảm, cho thấy ông sẽ phải đối mặt với một con đường khó khăn để giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11.

Bê bối Luckin và trách nhiệm của hãng kiểm toán

Cuộc tranh luận về doanh nghiệp Trung Quốc càng trở nên cấp bách sau vụ bê bối kế toán của Luckin Coffee. Kể từ khi đạt được mức giá 50 USD/cp vào tháng 1/2020, vốn hóa chuỗi cà phê này đã tụt dốc không phanh sau khi tiết lộ khai khống doanh thu 2019 thêm 300 triệu USD.

Trùm bán khống Carson Block, người sáng lập công ty Muddy Waters Research là một trong số những người tham gia cuộc thảo luận cho rằng Mỹ phải cứng rắn hơn để bảo vệ nhà đầu tư khỏi những doanh nghiệp Trung Quốc gian lận. Muddy Waters Research thông báo bán khống cổ phiếu Luckin từ tháng 1/2020.

Ông Block nói rằng khi doanh nghiệp Trung Quốc niêm yết tại Mỹ bị phát hiện gian lận thì chi nhánh Mỹ của các công ty kế toán toàn cầu nên bị bắt phải chịu trách nhiệm.

Đề xuất này là sự khiêu khích lớn vì các công ty kế toán Mỹ không đóng vai trò gì trong việc xem xét sổ sách doanh nghiệp Trung Quốc. Những sổ sách này thường được kiểm tra bởi chi nhánh ở Trung Quốc.

Theo ông Block, việc kiểm toán doanh nghiệp Trung Quốc chỉ được thực hiện một cách chiếu lệ và không có ý nghĩa thực sự.