Phần lớn bitcoin vẫn do các tay to nắm giữ, thị trường và nhà đầu tư nhỏ dễ thiệt thân

Từ lâu, người đam mê tiền ảo đã thắc mắc ai là chủ sở hữu lớn nhất của bitcoin kể từ khi đồng tiền ảo này ra mắt. Song, việc xác định chủ sở hữu thực sự của bitcoin có thể đặc biệt khó khăn, vì nhiều địa chỉ lớn thường không đại diện cho các cá nhân, mà là những sàn giao dịch và tổ chức nắm giữ bitcoin thay cho nhà đầu tư.

Tuy nhiên, bằng cách sử dụng phương pháp thu thập dữ liệu giúp phân biệt giữa các địa chỉ thuộc về tổ chức trung gian và cá nhân, các nhà nghiên cứu của Cục Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia Mỹ (NBER) đã có thể xác định một số thông tin quan trọng.

Theo đó, tính đến cuối năm ngoái, các tổ chức trung gian đang nắm giữ khoảng 5,5 triệu bitcoin, còn các nhà đầu tư cá nhân kiểm soát khoảng 8,5 triệu bitcoin. Ngoài ra, 1.000 nhà đầu tư cá nhân hàng đầu khác đang sở hữu khoảng 3 triệu bitcoin.

Tính theo giá bitcoin tại thời điểm sáng 26/10 (theo giờ Việt Nam) - khoảng 63.129 USD/BTC, ba nhóm trên lần lượt sở hữu khối tài sản trị giá khoảng 347 tỷ USD, 549 tỷ USD và 189 tỷ USD.

Hai nhà nghiên cứu Igor Makarov và Antoinette Schoar của NBER lưu ý: "Phép tính này có thể chưa chính xác hoàn toàn, vì chúng tôi không loại trừ khả năng một số địa chỉ lớn nhất được kiểm soát bởi cùng một tổ chức/cá nhân".

Ví dụ, dữ liệu của NBER không gán quyền sở hữu những đồng bitcoin đầu tiên trong 20.000 địa chỉ cho một người (cụ thể là cha đẻ Satoshi Nakamoto của bitcoin), mà coi chúng thuộc về 20.000 cá nhân khác nhau.

Cũng theo nghiên cứu của NBER, lượng bitcoin mà các thợ đào nắm giữ thậm chí còn đáng kể hơn. Theo đó, 10% thợ đào lớn nhất đang kiểm soát khoảng 90% công suất khai thác bitcoin và chỉ 0,1% (tương đương khoảng 50 nhà khai thác) đã kiểm soát 50% công suất.

Các nhà khoa học của NBER cho rằng, việc bitcoin chủ yếu tập trung trong tay của một số tổ chức/cá nhân khiến hệ thống giao dịch của đồng tiền ảo này dễ bị tấn công, nguy cơ khoảng 51%. Chỉ cần một nhóm thợ đào hoặc thậm chí chỉ một thợ đào đã có thể kiểm soát phần lớn hệ thống.

Bên cạnh đó, NBER phát hiện rằng lượng bitcoin mà các tổ chức/cá nhân nắm giữ sẽ giảm mạnh sau khi giá bitcoin tăng nóng, có nghĩa là hệ thống dễ chịu rủi ro khi giá bitcoin đột ngột lao dốc.

Cuối cùng, các nhà nghiên cứu nhận định: "Kết quả của chúng tôi cho thấy, mặc dù bitcoin ngày càng được chú ý trong vài năm qua, hệ sinh thái của đồng tiền ảo lớn nhất thế giới vẫn bị chi phối bởi những tay chơi lớn, có thể là những nhà khai thác, người sở hữu hoặc các sàn giao dịch hàng đầu".

"Mức độ kiểm soát này khiến bitcoin dễ bị rủi ro hệ thống và cũng ngụ ý rằng khi bitcoin tiếp tục được quan tâm, phần lớn lợi nhuận từ đồng tiền ảo sẽ được phân chia không đồng đều, thiệt nhất là các nhà đầu tư nhỏ", nhóm nghiên cứu của NBER nhấn mạnh.