[Phần 2] Giải pháp cho vấn đề của gạo Thái không chỉ nằm ở giống lúa

Ưu đãi thấp

Theo ông Charoen Laothamatas, chủ tịch Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan, thiếu các giống lúa Thái Hom Mali mới với chất lượng tốt nhưng giá rẻ hơn là nguyên nhân dẫn tới sự thụt lùi trong bảng xếp hạng thế giới.

Ông đổ lỗi việc thiếu phát triển của giống lúa Thái Lan cho các chính trị gia, những người cạnh tranh giành sự ủng hộ của nông dân chỉ bằng bảo đảm giá cả hoặc những biện pháp can thiệp giá khác.

"Những chính sách này đã không thể khuyến khích nghiên cứu và phát triển các giống mới.

Khi người nông dân hài lòng với các chính sách can thiệp về giá này, họ không còn quan tâm đến việc cải thiện chất lượng hay năng suất.

Ưu tiên ở đây là tăng tốc phát triển giống lúa Hom Mali với năng suất ít nhất 800 kg/rai, điều này sẽ giúp giảm chi phí sản xuất", ông Charoen nói.

Ông nhận định vấn đề là các trung tâm nghiên cứu lúa gạo của Thái Lan đang sử dụng các công cụ lỗi thời và đầy các nhà nghiên cứu cũ. Vì vậy, theo ông, để đối phó với vấn đề này, chính phủ nên biến nghiên cứu lúa gạo thành một chương trình nghị sự quốc gia.

Ít hỗ trợ cho nghiên cứu và phát triển (R&D)

Theo ông Nipon Poapongsakorn, một thành viên xuất sắc của Viện nghiên cứu phát triển Thái Lan, ngân sách hàng năm 200 - 300 triệu baht cho nghiên cứu không đủ để thu hút các nhà nghiên cứu có năng lực và tài năng.

"Các đối thủ cạnh tranh của Thái Lan đang chi nhiều tiền hơn cho nghiên cứu lúa gạo", ông nói.

"Ngân sách nghiên cứu chỉ là 238,6 triệu baht vào năm ngoái [2018], nhưng tổng sản phẩm quốc nội được tạo ra thông qua buôn bán gạo lên tới 140 tỉ baht," ông nói.

Tổng giám đốc của Cục lúa gạo từ chối bình luận về các vấn đề xung quanh sản xuất gạo Thái Lan.

Vấn đề không chỉ nằm ở các giống lúa

Tanee Sreewongchai, phó khoa của phòng Nghiên cứu và Đổi mới của ban Nông học tại Khoa Nông nghiệp của Đại học Kasetsart, cho biết gạo jasmine Thái Lan được phát triển từ giống "Khao Dok Mali 105" và "Kor Khor 15", và tạo ra mùi thơm nồng, kết cấu mềm và hạt dài.

Tuy nhiên, đây là vào năm 1959, và kể từ đó, không có nỗ lực nào để cải thiện nó, mặc dù các đối thủ của Thái Lan sản xuất ngày càng nhiều những giống lúa được ưa chuộng.

Tuy nhiên, cơ quan lúa gạo Thái Lan đang cố gắng phát triển giống lúa hơn nữa để tăng năng suất và làm cho nó chống chịu được nhiều bệnh tật và điều kiện thời tiết hơn.

Nguyên nhân là gạo jasmine Thái Lan được phát triển từ gạo bản địa với năng suất trung bình chỉ 350 kg/rai. Một vấn đề thách thức khác là nông dân Thái Lan có chi phí sản xuất cao so với các đối thủ như Việt Nam và Campuchia.

"Vấn đề không liên quan đến giống lúa Thái Lan, mà có thể liên quan đến qui trình thu hoạch và đóng gói, theo đó phá hủy chất lượng và hương thơm của gạo, một báo cáo của chúng tôi đã chỉ ra", ông Tanee nói.

Ông cho biết các nhà xuất khẩu nhận thức được vấn đề và cố gắng giữ gạo được thu hoạch ở nhiệt độ tối ưu để duy trì mùi thơm.

Tuy nhiên, ông thừa nhận Việt Nam hiện là đối thủ thực sự vì có thể sản xuất gạo tốt hơn với mức giá thấp.

Không phải chỉ tồn tại vấn đề

Theo ông Charoen, hiện tại, mức độ phổ biến của gạo Thái Hom Mali trên thị trường toàn cầu vẫn cao mặc dù đã thua tại cuộc thi gạo ngon nhất trong hai năm qua, điều đó nghĩa là Thái Lan vẫn còn thời gian nếu dự định đẩy nhanh nghiên cứu và phát triển.

Trong khi đó, Boonrue Chantarangsri, điều phối viên của Tổ chức Mạng lưới Quản lí tri thức và Nông dân ở Nakhon Sawan, muốn lựa chọn bỏ qua cuộc thi gạo ngon nhất thế giới được tổ chức hàng năm này, nói rằng đó là một đánh giá chủ quan trong hương vị.

Ông nhận định tổ chức của ông đã thu thập các giống lúa nội địa, có thể được phát triển thêm để có chất lượng cao hơn về kết cấu và chất dinh dưỡng cho người tiêu dùng quan tâm đến sức khỏe.

Ông thích số liệu thị phần để xác định sự thành công của gạo jasmine Thái Lan.

Bangkok Post cho hay, tính đến tháng 8/2019, Thái Lan là nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai trên thế giới, chỉ xếp sau Ấn Độ, nhưng vượt xa tất cả đối thủ Đông Nam Á.