Ông Trump trở thành tổng thống Mỹ đầu tiên bị luận tội hai lần

Tổng thống Donald Trump vẫn thường khoe khoang về những thành tích và dấu ấn của mình trong dòng chảy lịch sử. Hôm 13/1/2021, ông Trump đã đạt được một thành tựu mà chưa tổng thống Mỹ nào làm nổi: Hai lần bị luận tội. Càng đáng nể hơn khi cả hai lần luận tội này diễn ra chỉ trong một nhiệm kỳ đầu tiên của ông. 

Khi chỉ còn một tuần nữa là mãn nhiệm, ông Trump bị Hạ viện luận tội với cáo buộc "kích động nổi dậy" dẫn tới bạo động chết người tại Điện Capitol đúng một tuần trước, hôm 6/1.

"Ông Trump đe dọa tính toàn vẹn của hệ thống dân chủ, can thiệp vào quá trình chuyển giao quyền lực hòa bình, làm tổn hại tới một nhánh khác của chính quyền. Vì thế, ông Trump đã phản bội lại lời thề khi nhậm chức tổng thống, làm tổn thương người dân Mỹ", Hạ viện tuyên bố ngày 13/1.

Trong lần luận tội trước, diễn ra vào tháng 12/2019 với cáo buộc lạm dụng quyền lực và cản trở Quốc hội, đã có 230 hạ nghị sĩ bỏ phiếu thuận và 197 người bỏ phiếu chống. Lần này, số nghị sĩ muốn luận tội ông Trump còn lớn hơn với kết quả cuối cùng là 232 - 197. 

Theo hãng tin AP, tất cả đảng viên Dân chủ cộng với 10 đảng viên Cộng hòa ở Hạ viện tin rằng ông Trump phải chịu trách nhiệm vì gây ra bạo động khi Quốc hội họp kiểm phiếu đại cử tri và do vậy nên bị phế truất ngay lập tức, không thể đợi đến khi mãn nhiệm. 

Các nghị sĩ Cộng hòa cảnh báo "mối nguy hiểm rõ ràng cận kề" nếu như Quốc hội để mặc ông Trump thích làm gì thì làm cho tới khi ông Biden nhậm chức ngày 20/1.

Điều khoản luận tội dài 4 trang - có ý nghĩa tương tự bản cáo trạng trong một phiên tòa thông thường - cho rằng ông Trump đã liên tục tuyên truyền những thông tin sai lệch về việc có gian lận tràn lan khiến cho ông thất bại trong cuộc bầu cử 2020; sau đó ông Trump khuyến khích người ủng hộ tuần hành về phía tòa nhà Quốc hội để cản trở Quốc hội xác nhận chiến thắng của đối thủ Joe Biden hôm 6/1.

Để tránh bạo loạn nổ ra và đe dọa an toàn của các chính trị gia như tuần trước, Điện Capitol ngày 13/1 đã được bảo vệ vòng trong vòng ngoài bởi hàng trăm binh sĩ thuộc lực lượng Vệ binh Quốc gia.

Tối 12/1, Hạ viện đã biểu quyết yêu cầu Phó Tổng thống Mike Pence viện dẫn Tu chính án thứ 25 để phế truất ông Trump, nếu không Hạ viện sẽ tiếp tục thủ tục luận tội. 

Ngay từ đầu, ông Pence đã tuyên bố sẽ từ chối yêu cầu của Hạ viện vì cho rằng "Phế truất Tổng thống Trump sẽ không mang lại lợi ích tốt nhất cho nước Mỹ và không phù hợp với Hiến pháp".

Quá trình luận tội thường phải kéo dài nhiều tuần hoặc cả tháng ròng rã, tuy nhiên lần này, các thủ tục diễn ra với tốc độ nhanh chóng mặt. Chỉ 7 ngày sau vụ bạo loạn, Hạ viện đã hoàn thành việc biểu quyết luận tội ông Trump.

Trong những ngày tới, Thượng viện sẽ mở phiên tòa để xét xử tổng thống về tội danh "kích động nổi dậy" mà Hạ viện vừa cáo buộc, các thượng nghị sĩ sẽ đóng vai bồi thẩm đoàn. Nếu được tha bổng, tổng thống sẽ "bình an vô sự". Nếu bị 2/3 số thượng nghị sĩ cho là có tội, tổng thống sẽ bị phế truất.

Trong lịch sử Mỹ đã từng có ba tổng thống bị luận tội là Andrew Johnson năm 1868, Bill Clinton năm 1998, và Donald Trump năm 2019. Cả ba lần, Thượng viện đều tha bổng cho tổng thống, chưa có ai bị phế truất.

Phiên tòa Thượng viện xét xử ông Trump lần thứ 2 này có thể sẽ diễn ra sau ngày 20/1/2021, tức là sau khi tổng thống đã mãn nhiệm. Đây là điều chưa từng xảy ra trong lịch sử Mỹ và không ai biết chắc chuyện gì sẽ đến.