Nông dân Trung Quốc khốn khổ vì biến đổi khí hậu

Ngày 22/10/2021, ông Wang Yuetang, nông dân tại làng Xubao, tỉnh Hà Nam ở Trung Quốc kiểm tra cánh đồng của mình. Giày ông lún xuống bùn của nơi từng là cánh đồng trồng ngô và đậu phộng xanh ngát.

Ba tháng sau khi những trận mưa xối xả làm ngập lụt phần lớn tỉnh Hà Nam, những dải đất nông nghiệp ở vùng này vẫn ngập trong nước. 

Ông Wang than thở: "Năm nay chẳng còn gì cả. Mọi thứ đều biến mất. Nông dân ở vùng đất thấp hoàn toàn không có gì để thu hoạch". Ông đã mất vụ thu hoạch mùa hè vì lũ lụt, và đến cuối tháng 10 đất vẫn quá ướt để trồng cây vụ tiếp theo là lúa mùa đông.

Tại những cánh đồng lân cận, những thân cây đậu quắt lại và đầu bắp cải thối rữa nằm ngổn ngang trên mặt đất nhớp nháp, bị vây quanh bởi ruồi.

Một số bắp ngô có thể vớt vát được nhưng vì bẹ đã nhiễm mốc nên chỉ có thể bị bán làm thức ăn cho gia súc với gia thấp.

Trận lũ lụt tháng 7 tồi tệ hơn tất cả những thảm họa mà nông dân vùng Hà Nam như ông Wang từng chứng kiến trong vòng 40 năm qua. Đồng thời, đây cũng là cái nhìn đầu tiên về kiểu khí hậu cực đoan mà Trung Quốc có thể phải đối mặt trong bối cảnh trái đất nóng lên và mô hình thời tiết mà người trồng dựa vào ngày càng trở nên bất ổn.

Ông Richard Seager, nhà khoa học khí hậu tại Đại học Columbia nhận xét: "Khi bầu khí quyển ấm lên, không khí có thể giữ nhiều hơi ẩm hơn, vì vậy khi bão xảy ra, chúng có thể tạo ra lượng mưa cực lớn và còn dữ dội hơn trước. Khả năng rất lớn là biến đổi khí hậu do con người tạo ra chính là điều gây nên những lũ lụt khủng khiếp vào mùa hè năm nay ở Trung Quốc và châu Âu".

Theo AP, Trung Quốc hiện là nước có vai trò lớn nhất trong biến đổi khí hậu, chịu trách nhiệm cho khoảng 28% lượng khí thải CO2 làm trái đất nóng lên. Tuy nhiên nếu xét theo lịch sử, Mỹ mới là quốc gia gây ô nhiễm nhiều nhất.

Các dự báo của chính phủ Trung Quốc cho thấy viễn cảnh tương lai đáng lo ngại: Nước biển dâng cao đe dọa các thành phố ven biển lớn, bao gồm Thượng Hải, Quảng Châu và Hong Kong. Đồng thời sông băng và băng vĩnh cửu tan chảy đang đe dọa nguồn cung cấp nước và các dự án cơ sở hạ tầng lớn của miền Tây Trung Quốc, ví dụ đường sắt xuyên cao nguyên Tây Tạng.

Các nhà khoa học hàng đầu của chính phủ cũng dự đoán sự gia tăng của hạn hán, sóng nhiệt và mưa dữ dội trên khắp Trung Quốc, đe dọa mùa màng, gây nguy hiểm cho các hồ chứa và đập nước.

Ngay bây giờ, người dân Trung Quốc đang hứng chịu hậu quả của biến đổi khí hậu. Những người ít gây ra việc đun nóng trái đất và có ít nguồn lực thích nghi nhất lại thường phải chịu khổ nhất.

Vào cuối tháng 7, truyền hình Trung Quốc đăng tải những thước phim gây sửng sốt về những trận mưa xối xả trút xuống thành phố Trịnh Châu, Hà Nam – có thời điểm lên đến 200 mm/giờ. Ô tô bị cuốn trôi, tàu điện ngầm ngập nước và người dân vật lộn với mực nước cao đến thắt lưng. Hơn 300 người thiệt mạng.  

Ngay cả sau khi những cơn bão lớn nhất chấm dứt, nước vẫn tiếp tục tích tụ ở phần lớn vùng nông thôn xung quanh, nơi kinh tế phụ thuộc vào ngô, lúa mì và rau củ. Các vùng khác của Trung Quốc lại phụ thuộc vào lương thực từ Hà Nam. Chính quyền địa phương báo cáo gần 1,2 triệu ha đất nông nghiệp bị ngập – với tổng thiệt hại lên đến 18 tỷ USD.

Ông Wang, người nông dân làng Xubao kể lại: "Lúc đó tất cả những gì tôi có thể làm là nhìn ông trời khóc lóc mỗi ngày".

Bà Song, một nông dân 58 tuổi cho biết mọi thứ bà có được đều đã lũ nhấn chìm – nhà cửa, đồ đạc, ruộng đồng, thiết bị canh tác. "Không gì có thể thu hoạch được cả. Năm nay, dân thường chịu khổ cả năm. Dân thường chịu khổ nhất", bà chua chát.

"Chúng tôi đã làm việc cực nhọc đến gẫy cả lưng… mà không được đồng nào cả. Tim tôi đau nhói". Đây là lời của cô Hou Beibei, một nông dân có nhà kính trồng rau đơn sơ -  bạt nhựa che đất trồng cà tím, tỏi và cần tây - vẫn bị ngập lụt. Công sức của cô đã bị cuốn trôi.

Cô lo ngại cho hai đứa con nhỏ: "Tiền học của con cái và tiền sinh hoạt cho cả gia đình đều phụ thuộc vào mảnh đất này".