Những cái kết ngược chiều ở các dự án thua lỗ ngành dầu khí

Hôm 16/2, Cơ quan an ninh điều tra (Bộ Công an) công bố Kết luận điều tra Dự án Nhà máy sản xuất Ethanol Phú Thọ, đề nghị truy tố ông Đinh La Thăng- nguyên Chủ tịch HĐQT PVN giai đoạn 2008-2011 về tội “Vi phạm quy định đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng” (Bộ Luật hình sự 2015).

Dự án này được khởi công năm 2009 do CTCP hóa dầu và nhiên liệu sinh học dầu khí (PVB) làm chủ đầu tư với tổng mức đầu tư hơn 1.300 tỉ đồng. Dự kiến sẽ đi vào hoạt động sau 18 tháng.

Theo kết luận điều tra, 6 nhà thầu tham gia đấu thầu dự án, trong đó có liên doanh của CTCP xây lắp dầu khí Việt Nam (PVC) đều không đủ điều kiện trúng thầu do không đáp ứng được các điều kiện về năng lực, tài chính hay kinh nghiệm. 

Trong số này, liên doanh của PVC cũng chưa có kinh nghiệm và PVC có báo cáo tài chính thua lỗ. Nhưng sau đó, liên doanh này được PVN chỉ định thầu. 

Tuy nhiên, do năng lực yếu kém, liên doanh của PVC không thực hiện đúng tiến độ  và tháng 3/2013 thì nhà thầu đơn phương dừng thi công khi các hạng mục đều dang dở. 

Chủ đầu tư đã giải ngân hơn 1.400 tỉ đồng cho nhà thầu mà không nhận về hạng mục nào để có thể đi vào sản xuất. Như vậy, dự án Ethanol Phú Thọ “đắp chiếu” suốt 7 năm qua.

Cũng có tên trong danh sách các dự án thua lỗ của ngành công thương nhưng số phận hai dự án khác là Dự án nhà máy sản xuất xơ sợi Đình Vũ (Hải Phòng) và Dự án Nhà máy sản xuất Ethanol Dung Quất đã xoay chiều theo hướng ngược lại với dự án Ethanol Phú Thọ.

Đến nay, cả hai dự án này đã được khởi động trở lại trong hơn 1 năm qua và đang dần thoát lỗ, có đầu ra ổn định.

Dự án Bio-Ethanol Dung Quất ban đầu cũng có số phận tưởng như phá sản như dự án Ethanol Phú Thọ nhưng nay đang có dấu hiệu hồi sinh. Nhất là sau khi xăng nhiên liệu sinh học E5 (với nguyên liệu đầu vào phối trộn từ Ethanol) được Chính phủ khuyến khích lưu thông. 

Dự án này có tổng mưc đầu tư ban dầu là gần 1.500 tỉ đồng, sau điều chỉnh lên 1.887 tỉ đồng, do một số công ty con của PVN (trong đó có CTCP lọc hóa dầu Bình Sơn và PV Oil ) góp vốn.

Dự án đã đi vào sản xuất năm 2013 nhưng vận hành ngắt quãng, bị thua lỗ và dừng hoạt động 2015.  

Dự án cũng bị Thanh tra Chính phủ kết luận có dấu hiệu cố ý làm trái, thiếu tinh thần trách nhiệm trong việc lựa chọn địa điểm xây dựng, chỉ định thầu, ký kết các hợp đồng EPC cũng như điều chỉnh tăng tổng mức đầu tư thêm là không có cơ sở.

Tuy nhiên, với sự hỗ trợ của các đối tác bên ngoài, dự án bắt đầu vận hành trở lại từ 2019 và tìm cách thoái dần vốn nhà nước tại đây.

Dự án nhà máy sản xuất xơ sợi Đình Vũ của CTCP hóa dầu và xơ sợi dầu khí (PV Tex) có tổng mức đầu tư 325 triệu đô la cũng đã bị Bộ Công an khởi tố vụ án “Cố ý làm trái quy định Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”. 

Dự án này đã từng dừng hoạt động năm 2013 vì thiếu vốn lưu động sau đó vận hành trở lại năm 2014 và sau đó dừng kéo dài do thị trường dầu khí gặp khó khăn, đầu ra các sản phẩm phụ trợ cũng rớt thê thảm. Trong khi năng lực tài chính của PV Tex yếu kém. 

Tháng 4/2018, với sự hỗ trợ của PVN qua Tổng công ty phân bón và hóa chất dầu khí (PVFCCo) và các đối tác An Phát Holdings, các đối tác nước ngoài, dự án đã vận hành toàn bộ các dây chuyền sản xuất hiện có, nâng công suất sản xuất sợi và ký được nhiều đơn hàng với Hàn Quốc, Nhật Bản. 

Các tranh chấp với nhà thầu tổ hợp nhà thầu HEC (trong đó có vốn góp của PVC) cũng chấm dứt.

Đây cũng là dự án duy nhất trong số 8/12 dự án thua lỗ của ngành Công thương trước đây giải quyết xong vướng mắc với nhà thầu EPC và tiến tới thoái vốn nhà nước.

Như vậy, trong số 3 dự án nêu trên, chỉ có dự án ethanol Phú Thọ là chính thức phá sản.