Người Mỹ tiêu cạn 2.100 tỷ USD tiền tiết kiệm, các chuyên gia lo nền kinh tế sắp gặp khó

Tăng trưởng kinh tế sắp giảm tốc?

Người Mỹ đã tiết kiệm thêm được khá nhiều tiền trong đại dịch, lên tới 2.100 tỷ USD. Số tiền dôi ra đó cho phép người tiêu dùng tiếp tục chi tiêu mạnh mẽ trong vài năm tiếp theo, chống đỡ cho nền kinh tế trong bối cảnh lãi suất gia tăng và lạm phát dai dẳng.

Song, bây giờ nguồn tiền để chi tiêu bổ sung đó đã cạn kiệt, khiến các nhà kinh tế lo ngại về những gì sẽ xảy ra tiếp theo.

Theo hai nhà kinh tế Hamza Abdelrahman và Luiz Edgard Oliveira của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) chi nhánh San Francisco, các ước tính gần đây nhất về số tiền tiết kiệm dư thừa thời đại dịch đã chuyển sang âm.

Điều này có nghĩa là rất nhiều người Mỹ có nhiều nợ hơn là tiền tiết kiệm và “các hộ gia đình Mỹ đã tiêu hết tiền tiết kiệm thời đại dịch kể từ tháng 3/2024”, báo cáo của hai nhà kinh tế chỉ ra.

Chi tiêu của người tiêu dùng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy nền kinh tế số một thế giới. Trong hai năm qua, động cơ tăng trưởng này đã thể hiện sức mạnh đáng nể. Nhưng giờ khi các khoản tiết kiệm tích lũy trong đại dịch cạn kiệt, chi tiêu có thể bị tổn thương và gây ra rắc rối cho nền kinh tế Mỹ. 

Điều đáng lo ngại là nợ trong nền kinh tế lại đi lên. Tháng trước, Chủ tịch Fed chi nhánh Chicago là ông Austan Goolsbee nói rằng tuy nợ tiêu dùng hiện nay chưa ở mức “đặc biệt cao”, Fed vẫn thấy lo về tỷ lệ nợ quá hạn của những khoản mục như nợ vay mua ô tô, thẻ tín dụng và tiền thuê nhà.

Ông Goolsbee cảnh báo: “Nếu tỷ lệ quá hạn của các khoản nợ vay tiêu dùng bắt đầu tăng lên, đó thường là dấu hiệu báo trước cho thấy mọi thứ sắp trở nên tồi tệ hơn”. 

GDP Mỹ tăng trưởng 1,6% trong quý I (tốc độ đã chuẩn hoá theo năm), thấp hơn nhiều dự báo của các nhà kinh tế. Một số nhà phân tích cũng đã hạ kỳ vọng cho cả năm 2024, tờ CNN cho biết. 

Hãng xếp hạng tín nhiệm Fitch viết trong báo cáo gần đây rằng họ “dự kiến tốc độ tăng trưởng kinh tế của Mỹ sẽ giảm xuống mức thấp hơn hẳn xu hướng thông thường vào giai đoạn sau của năm nay”.

Doanh nghiệp bất an

Các nhà bán lẻ cũng đang thấy bồn chồn. Người tiêu dùng không còn mua sắm như trước. Trong những tuần gần đây, một loạt nhà bán lẻ đã thông báo giảm giá nhằm khuyến khích khách hàng chi tiền cho những mặt hàng như quần áo mới, đồ trang trí nhà cửa hay đồ thủ công.

Bà Sarah Wyeth, Giám đốc phụ trách bộ phận bán lẻ và tiêu dùng của S&P Global Ratings, cho biết người tiêu dùng đã thắt chặt ví trong khoảng một năm qua do chi phí tăng cao hơn ba năm trước đây và thu nhập không theo kịp lạm phát.

Giá cổ phiếu Tyson Foods, một trong những công ty thịt lớn nhất thế giới, sụt gần 6% trong phiên 6/5 sau khi họ tiết lộ người tiêu dùng đang chịu áp lực từ lạm phát, chi phí cao và không sẵn lòng chi tiêu nhiều như trước.

Starbucks cũng chứng kiến giá cổ phiếu giảm mạnh sau khi hạ dự báo cả năm. Chuỗi cà phê này cho biết nguyên nhân khiến họ hạ dự báo cả năm là doanh số sụt giảm và các điều kiện kinh tế vĩ mô khó khăn.

CEO Chris Kempczinski của McDonald's cũng lưu ý rằng người tiêu dùng đang siết hầu bao trong buổi họp báo công bố kết quả kinh doanh quý I. Ông cho biết: “Người tiêu dùng ngày càng kỹ tính với từng đồng chi tiêu trong bối cảnh họ đối mặt với giá cả cao mỗi ngày”.

Theo hai nhà kinh tế Abdelrahman và Oliveria của Fed chi nhánh Chicago, điều an ủi là khoản tiết kiệm dư thừa tích lũy trong đại dịch “chỉ là một trong nhiều yếu tố khả dĩ đã giúp công chúng Mỹ duy trì mức chi tiêu mạnh mẽ”.

Thị trường lao động Mỹ tuy đã hạ nhiệt nhưng vẫn cực kỳ mạnh mẽ, tỷ lệ thất nghiệp gần với mức thấp nhất trong lịch sử. Báo cáo của hai nhà kinh tế viết: “Thị trường lao động duy trì được sức mạnh có thể sẽ giúp người tiêu dùng tiếp tục chi tiêu như gần đây, dù họ không còn tiền tiết kiệm tích lũy trong đại dịch nữa”.