Ngành thép vẫn chưa thể phục hồi, doanh nghiệp đối mặt với thua lỗ

Tiêu thụ thép xây dựng vẫn giảm sút

Trong tháng 9, tình hình sản xuất thép xây dựng bắt đầu có tín hiệu phục hồi khi sản lượng tăng 12% so với tháng 8 đạt gần 1,1 triệu tấn. So với cùng kỳ năm ngoái, con số này cao hơn 47,2%.  Tuy nhiên, bán hàng giảm 21% so với tháng 8 xuống 920.248 tấn, theo số liệu của Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA).

Từ cuối tháng 8, các nhà máy xoá bỏ chính sách bảo lãnh giá và nâng nhẹ giá bán vào đầu tháng 9. Thời điểm này, thị trường thép xây dựng trong nước bắt đầu khởi sắc hơn, các nhà thương mại và cửa hàng đã bắt đầu tích trữ hàng tồn kho vốn đã ở mức rất thấp trước đây. 

Giá thép xây dựng trong tháng 9 trải qua 3 lần tăng liên tiếp lên khoảng 15,2 – 15,6 triệu đồng/tấn. 

Tuy nhiên, nhu cầu thép thực tế trong nước ở mức thấp và xuất khẩu giảm do giá cao hơn khu vực. Theo đó, xuất khẩu thép xây dựng trong tháng 9 giảm 48% so với cùng kỳ năm ngoái xuống 113.158 tấn. Các yếu tố này khiến lượng bán hàng thép tổng tháng 9 giảm sút so với tháng 8. 

"Các nhà máy đều gặp khó khăn do tồn kho ở mức cao và đối diện với thua lỗ hàng tháng. Trong khi đó, các nhà thương mại giảm bớt lượng mua hàng vì tâm lý e ngại giá có thể giảm tiếp”, VSA nhận định. 

Hiện tại, đã có một vài công ty thép công bố kết quả kinh doanh trong quý III, trong đó có công ty báo lỗ kỷ lục. 

Theo báo cáo tài chính quý III của CTCP Thép Vicasa - VNSteel (Mã: VCA), doanh thu thuần của công ty giảm gần 18% xuống 477 tỷ đồng.

Trong kỳ, công ty kinh doanh với dưới giá vốn nên lỗ gộp gần 10 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ có lãi gần 12 tỷ. Trừ đi các chi phí, Vicasa lỗ sau thuế gần 22 tỷ đồng quý III, cùng kỳ năm ngoái lãi gần 2 tỷ đồng. Đây là quý lỗ nặng nhất của công ty kể từ khi niêm yết (năm 2010).

Doanh nghiệp cho biết do ảnh hưởng hưởng xung đột Nga - Ukraine, chính sách Zero COVID-19 của Trung Quốc, lạm phát toàn cầu đã ảnh hưởng đến ngành thép và xây dựng trong nước. Bên cạnh đó, chính sách siết room tín dụng đối với lĩnh vực bất động sản làm giảm nhu cầu sử dụng thép.

So với quý III/2021, lượng tiêu thụ sản phẩm của Vicasa rất ít, giá giảm mạnh, hàng tồn kho giá cao làm lợi nhuận gộp giảm 21,62 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, chi phí tài chính tăng do hàng hóa luân chuyển chậm, lãi suất vay tăng đã tác động đến kết quả quý III của công ty.

Báo cáo tài chính hợp nhất quý III của CTCP Gang Thép Thái Nguyên (Tisco - Mã: TIS) cũng cho thấy doanh thu thuần giảm hơn 15% so với cùng kỳ về 2.604 tỷ đồng. Doanh nghiệp cho biết trong quý, sản lượng tiêu thụ giảm 21.895 tấn, tương đương giảm 11,4% so với quý III năm ngoái. 

Giá vốn ở mức 2.559 tỷ nên lãi gộp của công ty còn hơn 44 tỷ đồng. Biên lãi gộp giảm 4,3 điểm phần trăm so với III/2021 xuống 1,7%.

Tisco ghi nhận lỗ sau thuế 25 tỷ đồng so với mức lãi sau thuế gần 10 tỷ đồng của quý III năm ngoái. Tính chung trong 9 tháng, công ty lãi sau thuế gần 8 tỷ đồng, giảm 93% so với cùng kỳ năm ngoái. 

Với ông lớn Hoà Phát, lượng bán hàng thép xây dựng trong tháng 9 ghi nhận 318.000 tấn (tương đương 35,8% thị phần), giảm 3% so với cùng kỳ năm ngoái ngoái. Hoà Phát cho biết nhu cầu thị trường chung thấp kết hợp với mưa bão diễn biến phức tạp khiến việc tiêu thụ thép xây dựng gặp khó khăn.  

Một số công ty phải cắt giảm nhân viên và tạm dừng một số lò cao để cắt giảm chi phí sản xuất. Theo trang Đầu tư Chứng khoán, Công ty cổ phần Pomina (Mã: POM) thông báo chấm dứt hợp đồng lao động đối với một số cán bộ công nhân viên do tạm dừng hoạt động sản xuất của lò cao từ ngày 23/9.

Nguyên nhân là khó khăn lại chồng chất khi hậu quả của dịch bệnh chưa được khắc phục thì sự tiếp diễn của xung đột đã đẩy giá dầu, giá cả hàng hóa tăng, đặc biệt là giá nguyên liệu đầu vào phục sản xuất của nhà máy đã tăng cao.

Trong khi đó, giá trị các sản phẩm từ thép, phôi thép giảm liên tiếp. Trong tình cảnh suy thoái kinh tế đang diễn trên toàn cầu với mức độ trầm trọng, nhà máy phải gồng mình chống chọi với khủng hoảng và suy thoái kinh tế nên phải tạm dừng hoạt động.

Theo báo cáo đã kiểm toán, doanh thu thuần 6 tháng đầu năm của Thép Pomina đạt 8.105 tỷ đồng, giảm 48 tỷ so với báo cáo tự lập trước đó. Lợi nhuận gộp thu về là 348 tỷ, biên lãi gộp đạt 4,2%.

Trừ đi các chi phí, Thép Pomina lỗ 23 tỷ đồng, trong khi theo báo cáo tự lập là lãi sau thuế 8 tỷ đồng.

Ông Nghiêm Xuân Đa, Chủ tịch VSA cho rằng việc nhu cầu quý IV có thể tăng hay không vẫn còn phụ thuộc nhiều yếu tố, nhất là khi tồn kho vẫn còn cao, các nhà sản xuất cần thời gian để xử lý. 

“Sau tháng 8, nhu cầu có thể phục hồi một chút nhưng vẫn trong trạng thái giằng co. Tuy nhiên, vẫn chưa thể kỳ vọng thị trường phục hồi mạnh mẽ trong quý IV vì còn nhiều yếu tố bất định, nhất là khi room tín dụng cho ngành bất động sản bị siết. Kể cả room tín dụng được nới thì cũng cần thời gian để chạy đà. Nếu có thì nhu cầu cũng chỉ có thể từng bước tăng trở lại”, ông Đa nói.

Áp lực mảng thép phẳng sẽ giảm trong quý IV?

Ngoài thép xây dựng, tiêu thụ một số sản phẩm thép khác thuộc nhóm thép phẳng trong tháng 9 cũng ghi nhận mức giảm sút so với cùng kỳ năm ngoái. 

Theo đó, bán hàng tôn mạ kim loại sơn phủ màu giảm 41,6% xuống 299.326 tấn. Trong đó, xuất khẩu đạt 104.494 tấn, giảm mạnh 72,4% so với cùng kỳ. 

Tính chung 9 tháng đầu năm nay, lượng xuất khẩu của sản phẩm này giảm 33% xuống 1,6 triệu tấn (chiếm 50% lượng tổng lượng tiêu thụ).

Ngoài ra, tình trạng kẹt cảng và cước tàu tăng cao cũng ảnh hưởng nhiều đến hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp thép nói chung trong thời gian qua. 

Trao đổi với chung tôi, ông Nguyễn Tấn Hoà, Phó Tổng Giám đốc Cung ứng Công ty Cổ phần Tập đoàn Hoa Sen cho biết “Những khó khăn chuỗi cung ứng đứt gãy dẫn đến những vấn đề về logistics trở nên khó khăn hơn. Đặc biệt tại các cảng Châu Âu, Châu Mỹ tình hình tắc nghẽn vẫn còn diễn ra. Chúng tôi đã tìm mọi cách để có thể xuất khẩu”.

Trong 9 tháng đầu năm, Hoa Sen tiêu thụ được 941.517 tấn tôn mạ, giảm 33% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, công ty vẫn đang dẫn đầu thị phần sản phẩm này với 29,1%.

Tiêu thụ thép cuộn cán nóng (HRC) trong tháng 9 cũng giảm 24,2% so với cùng kỳ năm ngoái. Luỹ kế 9 tháng đầu năm, lượng bán hàng sản phẩm này giảm 11,6% xuống 4,7 triệu tấn. 

Công ty Cổ phần Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho biết nỗi lo về suy thoái kinh tế toàn cầu đã khiến giá HRC giảm và nhu cầu ở nước ngoài trầm lắng kể từ tháng 4 và tháng 5. Sức tiêu thụ sẽ phụ thuộc rất lớn vào thị trường trong nước, ít nhất là đến cuối năm. 

“Cạnh tranh mạnh mạnh hơn trong một thị trường quy mô nhỏ dường như hạn chế khả năng tăng giá bán, do đó hạn chế khả năng phục hồi biên lợi nhuận. So với quý II, lượng tiêu thụ trong tháng 7, tháng 8 giảm kết hợp với tỷ suất lợi nhuận thấp hoặc âm có thể dẫn đến việc ghi nhận lỗ trong quý III”, VDSC nhận định

Tuy nhiên, VDSC cho rằng điều kiện thị trường tích cực được kỳ vọng sẽ được củng cố hơn trong quý IV, do đó giảm áp lực lên lợi nhuận.