Ngành du lịch đứng trước thách thức lớn, khó quay lại mức tăng trưởng thần kỳ nhiều năm trước

Theo báo cáo Vietnam Report vừa công bố, có tới 32,6% số doanh nghiệp du lịch - vận tải nhận định doanh thu đã tăng lên trong 9 tháng đầu năm nay so với cùng kỳ năm trước, 24,3% doanh nghiệp cho biết doanh thu tăng lên đáng kể, 29,1% doanh nghiệp có doanh thu ổn định và chỉ có 14% số doanh nghiệp cho biết doanh thu giảm.

Như vậy, 86% doanh nghiệp ngành du lịch - vận tải ổn định và hồi phục sau đại dịch. Báo cáo cũng cho biết, sau hai năm gần như đóng băng hoàn toàn do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, ngành du lịch Việt Nam đã có những dấu hiệu khởi sắc. 

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, khách quốc tế đến Việt Nam tháng 11/2022 đạt 596,9 nghìn lượt người, tăng 23,2% so với tháng trước và gấp 39,7 lần so với cùng kỳ năm trước do Việt Nam đã mở cửa du lịch và các đường bay quốc tế được khôi phục trở lại.

Tính chung 11 tháng năm 2022, khách quốc tế đến nước ta đạt 2.954,2 nghìn lượt người, gấp 21,1 lần so với cùng kỳ năm trước nhưng vẫn giảm 81,9% so với cùng kỳ năm 2019 - năm chưa xảy ra dịch COVID-19. Trong đó, khách đến từ Hàn Quốc nhiều nhất với 769,9 nghìn lượt, tương đương 25,9%, tiếp theo là Mỹ với 266,1 nghìn lượt, chiếm 9,0%.

Trong top 10 thị trường gửi khách hàng đầu, khu vực Đông Nam Á có Campuchia đạt 172,5 nghìn lượt, xếp thứ 3; Thái Lan: 153,5 nghìn lượt, xếp thứ 4; Singapore: 134,5 nghìn lượt, xếp thứ 6; Malaysia: 129,2 nghìn lượt, xếp thứ 7.

Theo số liệu của Tổng cục Du lịch, lượng khách nội địa tháng 11/2022 ước đạt 4,5 triệu lượt khách, trong đó có khoảng 3 triệu lượt khách có lưu trú. Tính chung 11 tháng đầu năm 2022, tổng số khách nội địa đạt 96,3 triệu lượt, cao hơn tổng lượng khách cả năm 2019. Tổng thu từ khách du lịch trong 11 tháng đầu năm 2022 ước đạt 456,7 nghìn tỷ đồng, tương đương 70% so với cùng kỳ năm 2019.

Số doanh nghiệp lữ hành tái hoạt động và cấp phép mới đã tăng trở lại với 2.563 doanh nghiệp lữ hành quốc tế, 1.060 doanh nghiệp lữ hành nội địa. Kể từ sau đại dịch, 90% các cơ sở lưu trú hoạt động trở lại, đạt trên 55% công suất phòng với các ngày trong tuần, dịp cuối tuần đạt trên 95%, đặc biệt là những điểm đến có sức hấp dẫn lớn.

Hoạt động vận tải hành khách đáp ứng khá tốt nhu cầu mặc dù đã có nhiều khởi sắc nhưng sản lượng vận chuyển 11 tháng năm nay chỉ bằng 72,6% và luân chuyển bằng 68,4% so với cùng kỳ năm 2019, năm chưa có dịch COVID-19. 

Ba thách thức lớn của du lịch - vận tải

Mặc dù vậy, báo cáo này cũng chỉ ra ba thách thức đối với ngành du lịch – vận tải hành khách thời kỳ tiếp theo.

Kết quả khảo sát doanh nghiệp và chuyên gia của Vietnam Report cho biết, ba thách thức chính của ngành du lịch – vận tải hành khách đó là: Chất lượng nhân sự trong ngành yếu (chiếm tỷ lệ 36,7%); Nguồn cung lao động thiếu (chiếm tỷ lệ 29,1%) và Thiếu sản phẩm du lịch (chiếm tỷ lệ 25,3%). 

Việc thiếu sản phẩm du lịch đa dạng và các điểm đến du lịch mới đang gây ra áp lực đáng kể cho những điểm đến vốn đã phổ biến, làm tăng rủi ro quá tải.

Tỷ lệ du khách quốc tế và nội địa tăng nhanh trong thời gian qua sau khi dỡ bỏ các rào cản đi lại và nối lại đường bay quốc tế, các điểm đến phổ biến trong nước đang phải đối mặt với tình trạng quá tải du lịch ngày càng tăng làm tăng rủi ro về trải nghiệm của du khách bị xuống cấp trong bối cảnh cơ sở hạ tầng và đội ngũ nhân sự của toàn ngành chưa được chuẩn bị đầy đủ sau khi ngấm đòn COVID-19.

Mật độ du khách tăng lên trong thời gian qua đã dẫn đến những vấn đề về quá tải, ùn tắc giao thông, ô nhiễm, đặc biệt ở những điểm đô thị vốn đã đông dân như Hà Nội, Đà Nẵng và TP HCM. Hầu hết đầu tư cho hạ tầng du lịch trong những năm qua chỉ tập trung vào mở rộng nguồn cung cơ sở lưu trú để bắt kịp với tăng trưởng về lượt khách.

Tuy nhiên, những cải thiện về năng lực cung cấp dịch vụ và hạ tầng thiết yếu khác để hỗ trợ số lượt khách tăng nhanh lại chưa bắt kịp. Thách thức này cùng với công tác quản lý yếu kém đã trở nguyên nhân chính khiến phần lớn khách hàng không hài lòng đối với địa điểm du lịch theo kết quả nghiên cứu của Vietnam Report. 

Bên cạnh đó, nguồn cung lao động và chất lượng nhân sự lao động ngày càng không có khả năng bắt kịp với nhu cầu khi ngành đang tăng trưởng nhanh. Các chuyên gia của Vietnam Report đều cho rằng trong bối cảnh chung hiện nay, thật sự Việt Nam rất thiếu nhân lực có trình độ, có tay nghề đạt tiêu chuẩn quốc tế và có đủ niềm đam mê để làm trong ngành du lịch.  

Theo đánh giá của các chuyên gia, mặt bằng chung chất lượng nguồn nhân lực ngành du lịch Việt Nam vẫn thấp, chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển ngành du lịch trong nước.

Bên cạnh đó, vẫn còn đó những khó khăn khác ảnh hưởng không nhỏ tới hoạt động của các doanh nghiệp trong ngành có thể kể đến như: Tình hình dịch bệnh, thiên tai, biến đổi khí hậu; Biến động giá năng lượng. Phần lớn các doanh nghiệp dự báo những khó khăn này còn kéo dài đến cuối năm 2023, thậm chí sau đó nữa.

Báo cáo cho biết, đại dịch đã đưa ngành du lịch trở lại điểm xuất phát, những thành quả khống chế dịch bệnh và chọn thời điểm mở cửa du lịch phù hợp đã giúp ngành công nghiệp không khói phần nào gượng dậy.

Tuy nhiên, chặng đường để có thể quay lại mức tăng trưởng thần kỳ nhiều năm trước còn nhiều khó khăn. Sự phục hồi thực sự sẽ chỉ có thể thực hiện được khi du lịch quốc tế quay trở lại. Điều này đòi hỏi sự hợp tác toàn cầu và các giải pháp dựa trên bằng chứng để các hạn chế đi lại có thể được dỡ bỏ một cách an toàn. Áp lực phải tái cấu trúc toàn diện để tạo bộ mặt mới và khởi động lại nền kinh tế dịch vụ đang đặt ra bài toán mà ngành du lịch trong nước phải nhanh chóng kiếm tìm lời giải.

Báo cáo cho rằng, sự tồn tại của các doanh nghiệp trong toàn bộ hệ sinh thái du lịch – vận tải hành khách đang gặp rủi ro nếu không có sự hỗ trợ liên tục của Chính phủ.