Ngành công nghệ rót hàng tỷ USD vào AI và sa thải hàng nghìn nhân viên

Ngành công nghệ Mỹ khởi đầu năm mới bằng loạt thông báo cắt giảm nhân sự. Giữa lúc đó, các công ty trong ngành đang đẩy mạnh đầu tư vào trí tuệ nhân tạo (AI).

Viễn cảnh AI xóa sổ việc làm trở thành nỗi lo lớn không chỉ ở Thung lũng Silicon. Tuy nhiên, không phải cuộc tinh giản biên chế nào trong ngành công nghệ gần đây cũng liên quan trực tiếp đến việc công cụ AI thay thế con người.

Dù vậy, nhiều doanh nghiệp đã thông báo kế hoạch cắt giảm nhân sự gần như ngay sau khi tiết lộ các khoản đầu tư lớn vào AI theo chiến lược tái phân bổ nguồn lực. Ngày càng nhiều công ty công nghệ nói rõ rằng AI là một trong những lý do khiến họ cân nhắc lại về số lượng nhân viên cần thiết.

Biến động lớn về nhân sự đang xảy ra ngay trong những doanh nghiệp tạo ra AI. Đây có thể là điềm báo rằng AI sẽ tiếp tục gây ra nhiều xáo trộn trong môi trường kinh doanh những năm tới.

Hơn 5.500 nhân viên bị sa thải trong hai tuần đầu năm

Làn sóng sa thải mới nhất diễn ra ở cả Big Tech lẫn các startup, ảnh hưởng đến nhiều vị trí khác nhau. Google và Amazon đều thông báo kế hoạch sa thải vào tuần trước, hàng trăm nhân viên thuộc nhiều bộ phận phải nghỉ việc. Vài tháng trước, cả hai ông lớn đều tiết lộ đầu tư hàng tỷ USD vào Anthropic, startup phát triển AI.

Cũng trong tuần qua, nền tảng mạng xã hội Discord cho biết họ đang giảm khoảng 17% nhân sự. Unity Software, nhà sản xuất công nghệ được sử dụng trong các trò chơi di động phổ biến như Pokemon Go, thông báo sẽ tinh giản 25% lực lượng lao động. Ứng dụng học ngôn ngữ Duolingo cho biết họ đã sa thải khoảng 10% nhân viên hợp đồng.

Theo dữ liệu do Layoffs.fyi tổng hợp, hơn 5.500 nhân viên trong ngành công nghệ đã bị sa thải trong chưa đầy hai tuần đầu năm 2024.

Và trong hai năm trước đó, ngành công nghệ đã trải qua khoảng thời gian khó khăn khi nhu cầu công nghệ thay đổi mạnh mẽ sau đại dịch, khiến hàng trăm nghìn người mất việc. Trang Layoffs.fyi ghi nhận khoảng 262.682 vụ sa thải diễn ra trong ngành công nghệ vào năm 2023 và 164.969 trường hợp vào năm 2022.

Sai lầm cũ và công nghệ mới

Ông Roger Lee, nhà sáng lập trang web Layoffs.fyi, nói với CNN rằng nhiều công ty công nghệ vẫn đang cố gắng “khắc phục sai lầm tuyển dụng quá mức trong thời đại dịch”.

Đại dịch COVID từng giúp ngành dịch vụ kỹ thuật số bùng nổ khi mọi người buộc phải làm việc, kết nối và mua sắm từ xa. Do đó, ngành công nghệ đã tuyển dụng với tốc độ chóng mặt.

Song, khi các hạn chế chống dịch chấm dứt và bức tranh kinh tế vĩ mô trở nên khó đoán, ngành công nghệ đã trải qua cú lao dốc nghiêm trọng nhất kể từ khi bong bóng dotcom sụp đổ vào năm 2000, khiến các doanh nghiệp liên tiếp cắt giảm việc làm.

Ông Lee lưu ý rằng môi trường lãi suất cao và sự sa sút của lĩnh vực công nghệ đã kéo dài lâu hơn dự kiến. Tuy nhiên, “ngày càng nhiều công ty cho biết AI là lý do chính khiến họ cắt giảm nhân lực”.

Năm ngoái, các công ty như IBM, Chegg và Dropbox từng khẳng định rằng kỷ nguyên AI vừa xuất hiện là một trong những lý do buộc họ phải đánh giá lại vấn đề nhân sự. Gần đây hơn, Duolingo và thậm chí là Google cũng ngầm phát đi tín hiệu tương tự trong bối cảnh những công ty này tìm cách huy động nguồn lực để phục vụ cơn sốt AI.

Các nhà nghiên cứu cảnh báo hàng trăm triệu việc làm trên toàn cầu có thể bị ảnh hưởng bởi AI, dù ngành công nghệ cũng có tiềm năng tạo ra các công việc mới trong tương lai.

Các nhà kinh tế Goldman Sachs viết trong lưu ý hồi tháng 3/2023 rằng 300 triệu việc làm toàn thời gian trên thế giới có thể bị xóa sổ hoặc ảnh hưởng bởi sự trỗi dậy của công nghệ AI tạo sinh. Lao động cổ cồn trắng là đối tượng gặp rủi ro lớn nhất.