Câu chuyện đầu tư 2023: AI có công vực dậy chứng khoán Mỹ, Bill Ackman lãi lớn nhờ trái phiếu và bitcoin gây bất ngờ

Năm ngoái, trong khi trí tuệ nhân tạo (AI) được cho là có công giải cứu thị trường chứng khoán Mỹ thì cuộc phục hồi không được như kỳ vọng của nền kinh tế Trung Quốc lại khiến các nhà đầu tư chuyên nghiệp chịu thiệt hại.

Ở những thị trường khác, một loạt giao dịch từ trái phiếu ngân hàng cho đến tiền ảo cũng chứng kiến những diễn biến khó lường. Một số bùng nổ, số khác lao dốc thê thảm.

Cuộc tấn công của công ty bán khống Hindenburg vào đế chế của tỷ phú Ấn Độ Gautam Adani lại chứng kiến bước ngoặt bất ngờ. Và chiến dịch thắt chặt tiền tệ của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã tạo ra những người thắng và kẻ thua cuộc mới trên thị trường tài chính.

Trong bối cảnh năm 2023 vừa kết thúc, Bloomberg đã tổng hợp lại những sự kiện và xu hướng đầu tư lớn trên toàn cầu trong 12 tháng vừa qua:

Cơn sốt khó cưỡng của AI

Đà tăng trưởng mạnh mẽ của AI đã mang lại lợi nhuận khổng lồ cho các công ty công nghệ và nhà đầu tư. Không gì có thể cản được AI, Bloomberg nhận xét. 7 công ty công nghệ lớn nhất thế giới, từ Microsoft cho đến Nvidia, đã góp phần tạo ra mức tăng hơn 24% của chỉ số S&P 500.

Tuy nhiên, các quỹ phòng hộ lại không nắm bắt được xu hướng mới. Tỷ lệ cổ phiếu công nghệ mà các quỹ này nắm giữ đã dao động gần mức thấp nhất trong nhiều năm vào tháng 1, thời điểm mà thị trường cực kỳ quan tâm tới AI.

Kết quả là các nhà quản lý quỹ không thể thu được lợi nhuận lớn từ một giao dịch lịch sử. Đến cuối tháng 9, các quỹ đã bắt kịp khi họ tăng cường mua cổ phiếu công nghệ, theo dữ liệu của Goldman Sachs.

Bill Ackman hái quả ngọt từ trái phiếu

Thị trường trái phiếu kho bạc Mỹ biến động rất mạnh trong năm nay, nhưng tỷ phú đầu cơ Bill Ackman vẫn thu được lợi nhuận khổng lồ.

Vào tháng 8, người sáng lập quỹ Pershing Square Capital Management tiết lộ ông đang đặt cược chống lại trái phiếu kho bạc kỳ hạn 30 năm với lý do lạm phát vẫn còn cao và thâm hụt ngân sách liên bang ngày càng lớn.

Ackman đã đúng. Đến cuối tháng 10, lợi suất trái phiếu kỳ hạn 30 năm tăng vọt và có thời điểm vượt qua 5%, mức cao nhất trong 16 năm qua. Ngay sau khi lợi suất đạt đỉnh, vị tỷ phú tuyên bố huỷ bỏ giao dịch.

Ván cược trên đã góp phần giúp Pershing Square đạt được tỷ suất sinh lời 16% trong 11 tháng đầu năm. Ackman từng ghi nhận thành công tương tự vào năm ngoái khi ông kiếm được hơn 2 tỷ USD nhờ đặt cược lãi suất sẽ tăng.

Tổn thất của ngân hàng khác là lợi ích của JPMorgan Chase

Chu kỳ thắt chặt tiền tệ của Fed đáng lẽ sẽ thúc đẩy thu nhập từ lãi suất của các ngân hàng thương mại, trong khi việc nền kinh tế tiếp tục mở rộng sẽ giúp ích cho tăng trưởng tín dụng và đầu tư.

Trên thực tế, vài tuần trước khi một loạt ngân hàng khu vực tại Mỹ sụp đổ, các quỹ tương hỗ vẫn đang đặt cược vào các cổ phiếu tài chính, theo số liệu của Goldman Sachs. Song, Phố Wall bỗng quay cuồng khi ngành ngân hàng đối mặt với cú sốc tồi tệ nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008.

Chính phủ Mỹ và Fed phải can thiệp để ngăn khủng hoảng leo thang, chẳng hạn như bằng động thái bảo hiểm toàn bộ tiền gửi tại Silicon Valley Bank hay cấp khoản vay khẩn cấp để bơm thêm thanh khoản cho các ngân hàng gặp khó khăn.

Giữa lúc đó, JPMorgan Chase (dưới sự dẫn dắt của CEO Jamie Dimon) đã có được một trong những thương vụ tốt nhất trong nhiều năm qua khi thành công mua lại First Republic Bank.

Tất cả 84 chi nhánh của First Republic tại 8 bang đã mở cửa trở lại với tư cách là chi nhánh của JPMorgan. Tất cả khách hàng gửi tiền của First Republic đều lập tức trở thành khách hàng của JPMorgan.

Sau khi mua lại phần lớn tài sản của First Republic, quy mô của JPMorgan sẽ lớn hơn nữa. Tính đến ngày 13/4 (không lâu trước khi gặp chuyện), First Republic có tổng tài sản là 229 tỷ USD và tiền gửi vào khoảng 104 tỷ USD.  Tại ngày cuối quý I, JPMorgan có tổng tài sản khoảng 3.700 tỷ USD, là ngân hàng lớn nhất nước Mỹ.

Thị trường Trung Quốc không phục hồi như kỳ vọng

Hồi tháng 12 năm ngoái, Goldman Sachs dự đoán hai chỉ số MSCI China và CSI 300 sẽ tăng hai chữ số trong năm 2023. Morgan Stanley cũng đưa ra nhận định lạc quan tương tự.

Khi đó, nhiều nhà đầu tư kỳ vọng nền kinh tế và thị trường chứng khoán Trung Quốc sẽ nhận được cú hích khi chính phủ dỡ bỏ các hạn chế COVID.

Tuy nhiên, cuộc phục hồi không diễn ra như dự kiến. Thị trường chứng khoán đã tụt xuống dưới mức trước đại dịch và cuộc khủng hoảng bất động sản khiến nhiều ông lớn lao đao hơn. Tính đến hết năm 2023, MSCI China đã giảm hơn 25%.

Giá trị cổ phiếu bất động sản bốc hơi 71 tỷ USD, theo Bloomberg. Country Garden, từng là nhà phát triển lớn nhất Trung Quốc, bị tuyên bố vỡ nợ và Evergrande phải chật vật để tránh bị thanh lý.

Giữa lúc nhiều nhà đầu tư đoán sai về thị trường Trung Quốc năm 2023, một số nhà quan sát đã đúng. Đơn cử như vào tháng 1, bà Freya Beamish, nhà kinh tế trưởng của TS Lombard, đã khuyến nghị nhà đầu tư bán cổ phiếu Trung Quốc, thay vào đó mua cổ phiếu Mỹ và Anh. Khi đó, bà lo ngại về khối nợ khổng lồ của Trung Quốc.

“Mua cổ phiếu Ấn Độ”

“Mua cổ phiếu Ấn Độ” là lời khuyên mà các chuyên gia Phố Wall thường xuyên đưa ra thời gian gần đây, nhưng vào tháng 1 thì đó lại là một câu chuyện rất khác.

Cuộc tấn công của công ty bán khống Hindenburg Research từng khiến đế chế của tỷ phú Gautam Adani điêu đứng. Vốn hoá 9 công ty niêm yết thuộc tập đoàn của ông Adani có thời điểm bốc hơi hơn 150 tỷ USD.

Đồng thời, vụ việc còn làm dấy lên lo ngại về uy tín của Ấn Độ như một điểm đến đầu tư hấp dẫn. Toà án tối cao và chính phủ Ấn Độ buộc phải can thiệp để trấn an tình hình.

Nhiều tháng sau, nhờ những nỗ lực nhằm cải thiện tài chính của tập đoàn, những tín hiệu lạc quan từ các nhà hoạch định chính sách và tốc độ tăng trưởng kinh tế ổn định của Ấn Độ, cổ phiếu và trái phiếu liên quan tới Adani Group đều phục hồi. Thị trường chứng khoán của nước này cũng được hưởng lợi lớn.

Thị trường Nhật Bản trên đà thăng hoa

Nhật Bản, thị trường có kết quả giao dịch kém hơn so với các đối thủ khác trong suốt nhiều năm, đã thành công thu hút nhà đầu tư vào năm ngoái.

Vị thế của thị trường này được cải thiện là nhờ tốc độ tăng trưởng kinh tế tích cực, doanh nghiệp điều chỉnh chính sách theo hướng có lợi cho nhà đầu tư và ngân hàng trung ương có thể sắp đảo ngược chính sách tiền tệ siêu lỏng lẻo.

Đà suy yếu của thị trường chứng khoán Trung Quốc và sự ủng hộ của những nhà đầu tư lớn như huyền thoại Warren Buffett cũng giúp ích cho cổ phiếu Nhật Bản. Nhờ đó, chỉ số Topix đã vọt lên mức đỉnh 33 năm.

Hồi tháng 4, Buffett cho biết ông đang cân nhắc rót thêm vốn vào Nhật Bản sau khi mua cổ phần trong 5 công ty thương mại lớn nhất nước này. Đến tháng 6, tập đoàn Berkshire Hathaway của Buffett tiếp tục nâng tỷ lệ sở hữu trong 5 công ty.

Tuy vậy, những người kỳ vọng vào sự phục hồi của đồng yen lại không may mắn bằng. Barclays và Nomura dự báo đồng yen sẽ tăng 9% so với tháng 12 năm ngoái. T. Rowe Price Group kỳ vọng đồng nội tệ của Nhật Bản sẽ lên giá khi ngân hàng trung ương chuyển sang trạng thái diều hâu hơn.

Trái lại, yen Nhật lại một lần nữa nằm trong rổ những đồng tiền giao dịch kém nhất tại châu Á cũng như trong nhóm G10.

Bitcoin phục hồi thần tốc

Thị trường tiền ảo đã lao đao sau loạt bê bối của năm 2022. Bitcoin - đồng tiền ảo lớn nhất thế giới - có thời điểm lao dốc hơn 60% và hậu quả từ sự sụp đổ của sàn giao dịch FTX vẫn còn rất nặng nề.

Khi đó, triển vọng về sự phục hồi của bitcoin dường như rất xa vời. Tuy nhiên, bắt đầu từ tháng 6, chuyển biến xuất hiện khi một loạt công ty đầu tư với sự dẫn đầu của BlackRock nộp đơn đăng ký mở ETF bitcoin giao ngay.

Thị trường kỳ vọng các quỹ ETF này sẽ được chấp thuận, từ đó giúp bitcoin trở nên phổ biến hơn. Các bê bối pháp lý liên quan những sàn giao dịch lớn nhất thế giới cũng đến hồi kết.

Hai yếu tố trên, cùng với khả năng Fed hạ lãi suất, đã thúc đẩy đà tăng của bitcoin. Kết quả là, bitcoin tăng hơn gấp đôi trong năm 2023, biến đồng tiền này trở thành một trong những tài sản sinh lời nhất.

Bitcoin hiện vẫn còn cách xa mức đỉnh hơn 69.000 USD xác lập vào tháng 11/2021, nhưng các nhà đầu tư như “nữ kiệt Phố Wall” Cathie Wood kỳ vọng giá của đồng tiền ảo lớn nhất thế giới sẽ tiếp tục tăng.