Chứng khoán Mỹ năm 2023: Sự trở lại của Big Tech

Cú lội ngược dòng ngoạn mục

Năm ngoái, thị trường chứng khoán Mỹ phải đối mặt với “cơn bão hoàn hảo” (perfect storm) khi xung đột nổ ra ở Ukraine, làm đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu. Cuộc chiến cũng kéo lạm phát lên mức kỷ lục trong hàng chục năm, thúc đẩy Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) khởi động chiến dịch tăng lãi suất. 

Môi trường địa chính trị bất ổn, áp lực lạm phát phình to, lãi suất tăng cao và nguy cơ suy thoái kinh tế khiến thị trường nói chung mà đặc biệt là những cổ phiếu công nghệ lớn (Big Tech) bị ảnh hưởng nặng nề. Duy nhất chỉ có lĩnh vực năng lượng trong chỉ số S&P 500 tăng trưởng nhờ hưởng lợi lớn từ giá dầu mỏ, khí đốt cao. 

Tuy nhiên, bước sang năm 2023, chứng khoán Mỹ đã có sự phục hồi ngoạn mục mà ít nhà phân tích nào có thể nhìn thấy vào cuối năm ngoái. 

Tính từ đầu năm đến phiên giao dịch cuối cùng, Dow Jones đã tăng 13,7% và phá đỉnh lịch sử vào tháng 12/2023. S&P 500 tiến thêm 24,2%, ngay sát mức kỷ lục.

Trong khi đó Nasdaq Composite tăng 43,42%, ghi nhận kết quả tốt nhất kể từ năm 2020. Ngay cả chỉ số Russell 2000 cũng đạt kết quả tích cực vào những tháng cuối năm, cho thấy đợt phục hồi đã bắt đầu có độ rộng. 

Big Tech trở thành động lực kéo cả thị trường đi lên nhờ những kỳ vọng vào các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI). Ngược lại, các cổ phiếu năng lượng ghi nhận kết quả gần chót bảng trong S&P 500. 

Sự trở lại của Big Tech

Trước năm 2023, thị trường thường nhắc tới FAANG - 5 cổ phiếu Big Tech gồm Facebook (Meta), Amazon, Apple, Netflix và Google (Alphabet). Đây là những cổ phiếu với vốn hóa lớn, có tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ góp phần định hình xu hướng toàn thị trường. 

Giờ đây, FAANG đã nhường chỗ cho “Magnificent Seven”, nhóm 7 cổ phiếu công nghệ gồm 4 thành viên của FAANG là Facebook, Amazon, Apple, Google cùng với Microsoft, Tesla và Nvidia. Theo Reuters, 7 cổ phiếu này chiếm khoảng 2/3 mức tăng của chỉ số S&P 500 trong năm 2023. 

Tính riêng từng cổ phiếu, mức tăng của mỗi thành viên trong “Magnificent Seven” cũng từ gần 50% đến 240%, cao hơn đáng kể so với chỉ số S&P 500 hay thậm chí cả Nasdaq Composite.

Nhóm “Magnificent Seven” nói riêng, cổ phiếu công nghệ và chứng khoán Mỹ nói chung, được hưởng lợi từ sự bền bỉ đáng ngạc nhiên của nền kinh tế Mỹ và triển vọng Fed hạ lãi suất.

Năm ngoái, nền kinh tế Mỹ từng rơi vào suy thoái về mặt kỹ thuật sau khi ghi nhận hai quý tăng trưởng âm liên tiếp. Sang đến năm nay, nền kinh tế duy trì tăng trưởng dương trong 5 quý - trong đó, quý III có kết quả mạnh mẽ nhất từ cuối năm 2021. 

Lạm phát cũng hạ nhiệt đáng kể, giúp Fed có thể bắt đầu nhẹ tay hơn. Năm nay, ngân hàng trung ương của Mỹ chỉ tăng lãi suất 4 lần, với tổng cộng 100 điểm cơ bản (bps) so với 7 lần và tổng cộng 425 bps vào năm ngoái. 

Sau đó, Fed tạm ngừng nâng lãi suất 3 lần liên tiếp vào tháng 9, 11 và 12. Trong buổi họp cuối cùng của năm, ngân hàng trung ương Mỹ đã phát tín hiệu sẽ hạ lãi suất ít nhất 3 lần vào năm 2024.

AI 

Cùng với những diễn biến vĩ mô tích cực, chứng khoán còn nhận được cú hích từ công nghệ AI. Sau khi ChatGPT của OpenAI ra mắt công chúng vào cuối năm 2022, cổ phiếu của các doanh nghiệp được cho là có thể hưởng lợi từ làn sóng này đã tăng mạnh. 

Một số cái tên như Microsoft, Google hay Tesla là những doanh nghiệp đã đầu tư cũng như tích hợp AI vào các sản phẩm của mình. Số khác như Nvidia, Amazon là những “người bán xẻng trong cơn sốt vàng”, cung cấp nền tảng và công cụ cho các doanh nghiệp muốn tham gia vào cuộc chạy đua AI. 

Trong đó, Nvidia nổi lên như doanh nghiệp duy nhất giữ thế độc quyền về chip xử lý đồ họa (GPU) trong lĩnh vực AI. Sự thống trị trên đã giúp Nvidia trở thành công ty bán dẫn có lợi nhuận cao nhất trong quý III/2023, vượt qua những tên tuổi như Intel, Samsung hay TSMC. 

Nvidia đã bán được nửa triệu GPU H100, mỗi chiếc trị giá hàng chục nghìn USD cho những khách hàng như  Facebook hay Microsoft trong quý III. 

CEO của Nvidia là ông Jensen Huang đã từng tuyên bố vào tháng 3/2023 rằng "khoảng khắc iPhone" của ngành công nghiệp AI đã bắt đầu. Mãi cho đến gần đây, sự độc quyền của Nvidia mới bị phá vỡ khi AMD ra mắt dòng chip MI300X. Mặc dù vậy, Nvidia dự kiến sẽ tiếp tục duy trì doanh số đáng nể trong quý IV/2023.

Chuộc lỗi

Ngoài AI, năm 2023 còn chứng kiến sự phục thù của hai ông lớn Tesla và Facebook.

Năm ngoái, cả hai cổ phiếu này từng lao dốc nặng nề. Sang năm 2023, cổ phiếu Facebook đã phục hồi gần 200% về lại gần đỉnh cũ, mức tăng chỉ đứng sau Nvidia trong chỉ số S&P 500. Trong khi đó, cổ phiếu Tesla cũng đã đi lên hơn 100%, hồi phục khoảng 2/3 so với mức đỉnh. 

Với Facebook, sự phục hồi này đến từ việc công ty quyết định chuyển hướng và tập trung vào “hiệu quả” như lời CEO Mark Zuckerberg. Facebook đã có một năm 2022 nhiều nốt trầm sau khi đổi tên thành Meta và quyết định đốt hàng tỷ USD vào vũ trụ ảo (metaverse) mà không mang lại nhiều kết quả.

Sang năm 2023, Facebook nỗ lực tiết giảm chi phí bằng cách sa thải hơn 20.000 nhân viên, tăng tính cạnh tranh và hạn chế nguy cơ thua lỗ. Sau ba quý doanh thu sụt giảm liên tiếp, tăng trưởng đã trở lại với Facebook vào đầu năm 2023. 

Đối với Tesla, sự phục hồi đến từ việc công ty duy trì ảnh hưởng trong lĩnh vực xe điện. Nhiều đối thủ của Tesla, cả từ những tên tuổi lâu đời trong ngành công nghiệp ô tô đến những start up mới nổi, đã gặp trở ngại lớn khi doanh số không được như kỳ vọng và thua lỗ ngày càng lớn. 

Tuy nhiên, bản thân Tesla cũng đã và đang gặp một loạt khó khăn, từ doanh số thấp hơn kỳ vọng cho tới lợi nhuận thu hẹp vì cuộc chiến giá cả và không còn nhiều sản phẩm mới mẻ, thu hút khách hàng.

Con đường không trải đầy hoa hồng

Nhìn chung, chứng khoán Mỹ đã có một năm tương đối thành công khi duy trì đà tăng trong môi trường lãi suất cao. Tuy nhiên, con đường đến thành công này không hoàn toàn bằng phẳng. 

Chứng khoán Mỹ đã giảm mạnh hai lần trong năm nay, một vào cuối quý I và trong suốt khoảng thời gian từ tháng 8 đến đầu tháng 11. 

Hồi đầu năm, thị trường chao đảo sau sự sụp đổ của một loạt ngân hàng như Silicon Valley Bank (SVB) hay Signature Bank của Mỹ, Credit Suisse của Thụy Sỹ. Cuộc khủng hoảng ngân hàng kéo dài hơn hai tháng đã khiến Dow Jones hai lần tụt xuống thấp hơn so với đầu năm. 

Từ tháng 8 đến đầu tháng 11, chứng khoán Mỹ lại quay đầu giảm sâu trong bối cảnh lợi suất trái phiếu kho bạc tăng nhanh chóng và triển vọng Fed hạ lãi suất trở nên xa vời với nhà đầu tư. Lợi suất trái phiếu kho bạc có thời điểm tăng lên trên mức 5%.

Bước sang năm 2024, một số chuyên gia cảnh báo rằng nhà đầu tư nên thận trọng khi theo đuổi đợt phục hồi gần đây của thị trường.

"Tôi thực sự nghĩ rằng giá cổ phiếu đã lên khá cao và thị trường quá phụ thuộc vào Fed. Tôi không tin thị trường sẽ có thêm vài đợt tăng giá nữa vì [cần có động lực mới]...., đồng thời chúng ta vẫn đang phải đối mặt với một số bất ổn địa chính trị", ông Sarat Sethi, đối tác quản lý tại DCLA, nhận định. 

Hiện thị trường đang kỳ vọng rằng Fed sẽ cắt giảm lãi suất sớm hơn và mạnh tay hơn, với đợt điều chỉnh đầu tiên diễn ra vào tháng 3/2024. Trong khi đó, các quan chức Fed dự báo trong năm tới chỉ có ba lần hạ lãi suất, tổng cộng 75 bps.