NĐT nên làm gì trước hiệu ứng bán lan tỏa gây giảm sàn đồng loạt và làn sóng bán giải chấp

VN-Index có phiên giảm sâu nhất 5 tháng, NĐT hoảng loạn

Thị trường chứng khoán phiên đầu tuần được coi là một phiên đầy cảm xúc khi liên tục xuất hiện những đợt trồi sụt và giằng co dữ dội. Những tưởng áp lực điều chỉnh của nhóm cổ phiếu bất động sản đã dịu đi khi phần lớn thời gian buổi sáng lực mua khá tích cực, tuy nhiên chỉ trong một thời gian ngắn sau 11h thì áp lực bán đã dâng cao khiến cho nhóm này đỏ rực.

Tuy nhiên, bất ngờ chỉ thực sự xuất hiện trong phiên chiều khi hiện tượng giải chấp tài khoản đã xuất hiện ở nhiều công ty chứng khoán, đà bán lan rộng sang nhiều cổ phiếu khác ngoài nhóm địa ốc khiến thị trường bán tháo trên diện rộng.

Nhiều cổ phiếu tăng nóng tiếp tục nối dài chuỗi ngày nằm sàn. Các bluechips của nhóm bất động sản như VHM, NVL cũng không thoát khỏi cảnh giảm sâu.

Khó khăn từ nhóm cổ phiếu bất động sản và xây dựng chưa qua, thị trường lại phải gánh thêm áp lực lớn từ nhóm cổ phiếu chứng khoán. Toàn bộ các cổ phiếu trong nhóm đều giao dịch dưới ngưỡng tham chiếu, trong đó có tới 20 mã giảm sàn.

Theo quan sát, nhóm cổ phiếu chứng khoán đang có dấu hiệu bị bán lan khá rõ nét khi mà các mã trụ đều rơi khỏi vùng tích lũy và đi về các ngưỡng hỗ trợ sâu hơn. Đồ thị kỹ thuật của nhóm cổ phiếu chứng khoán khá tiêu cực do lực bán tăng mạnh bất chấp trước đó các nhóm cổ phiếu này đã có nhịp giảm mạnh đầu tháng.

Ở chiều ngược lại những nỗ lực của nhóm ngân hàng từ các đầu tàu như BID, CTG đã không thể trụ vững trước đợt bán tháo. Ngoại trừ VCB đóng cửa trên ngưỡng tham chiếu 29 mã còn lại trong rổ VN30 đều đỏ lửa, trong đó có tới 5 mã trụ giảm kịch biên độ là POW, GVR, KDH, SSI và VRE.

Kết phiên, toàn thị trường ghi nhận hơn 180 mã giảm sàn. Làn sóng bán tháo diện rộng đẩy VN-Index đóng cửa ở mốc thấp nhất ngày, rơi khỏi ngưỡng 1.460 và dừng chân ở mốc 1.452,84 điểm, đánh dấu phiên giảm mạnh nhất trong vòng 5 tháng trở lại đây. Nếu tính từ vùng đỉnh lịch sử, chỉ số chính sàn HOSE đã bốc hơi 5% giá trị.

Nhà đầu tư nên làm gì lúc này?

Diễn biến tiêu cực của nhóm bất động sản nói chung và các cổ phiếu đầu cơ họ FLC nói riêng trong 7 phiên gần đây đã khiến VN-Index giảm sâu và lần lượt rơi khỏi các ngưỡng hỗ trợ trước đó.

Theo ghi nhận một số cổ phiếu đã chiết khấu 20 - 35% kể từ vùng đỉnh, do đó tài khoản của các nhà đầu tư đã bị thua lỗ nặng, thậm chí những nhà đầu tư sử dụng margin (tiền vay từ các công ty chứng khoán để mua cổ phiếu) đang "ngồi trên ngọn cây thông" và chưa biết khi nào mới có thể bán ra cổ phiếu để cắt lỗ.

Ở một số công ty chứng khoán, hiện tượng bán lan cũng tương tự với tình trạng call margin chéo. Giả sử, khi tỷ lệ ký quỹ duy trì dưới 30%, công ty chứng khoán và môi giới sẽ gọi điện hoặc gửi email yêu cầu nộp thêm tiền ký quỹ hoặc bán bớt cổ phiếu, để nâng tỷ lệ ký quỹ duy trì về trạng thái an toàn (call margin).

Nếu hết hạn khách hàng không đóng thêm tiền hoặc bán cổ phiếu ra và tỷ lệ này giảm xuống dưới 25%, ngay lập tức công ty chứng khoán thực hiện bán cổ phiếu ra để thu hồi khoản tiền vay ký quỹ trước đó (call force sell).   

Tuy nhiên, hiện nay nhiều mã gần như không có thanh khoản, chất lệnh dư mua sàn quá lớn khiến các công ty chứng khoán không bán được, từ đó buộc đơn vị này phải bán các mã cổ phiếu khác để thu tiền về. Vì vậy lệnh quét bán các cổ phiếu vô hình chung đang khiến thị trường rung lắc mạnh và ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư.

Trong bối cảnh trên, theo khuyến nghị của các công ty chứng khoán, nhà đầu tư nên hạn chế mua bán cổ phiếu ở vùng giá hiện tại cũng như không mua đuổi cổ phiếu trong nhịp tăng. Những nhà đầu tư nắm giữ tỷ lệ lượng tiền mặt lớn có thể mua kiểm tra đáy trong cú chỉnh mạnh với các cổ phiếu có triển vọng tăng trưởng trong năm 2022 hoặc giao dịch trên các cổ phiếu có sẵn để hạ giá vốn xuống.

Phiên đáo hạn phái sinh thứ Năm tuần này có thể xảy ra hiện tượng rung lắc khi nhà tạo lập điều tiết chỉ số. Thị trường có thể liên tục xuất hiện các nhịp kéo đạp nên nhà đầu tư được khuyến nghị hạn chế xem bảng điện tử để tránh việc tâm lý bị ảnh hưởng, chờ đợi điểm cân bắng mới để ra lệnh mua/bán.