Nắng nóng kéo dài, 'thủ phủ' điều đối diện với một vụ thất thu

Bên cạnh đó, giá điều năm nay cũng ở mức thấp báo hiệu một vụ mùa thu hoạch bấp bênh, có thể thất thu. 

*Nắng nóng kéo dài

Vườn điều hơn 35 ha của gia đình ông Phạm Đại Số, ở xã biên giới Bù Gia Mập (huyện Bù Gia Mập) không còn tiếng cười nói rộn ràng khi thu hoạch điều như các năm trước. Cuối vụ mùa thu hoạch năm 2023, gia đình ông Số thu 55 tấn hạt tươi. Theo ông Phạm Đại Số, từ sau Tết Nguyên đán đến nay, gia đình chỉ thu được khoảng 5 tấn hạt tươi. Hiện nay, những trái trên cây còn lại ước tổng sản lượng chỉ khoảng hơn 10 tấn.

Vào mùa năm nay gia đình ông Số chỉ thuê 2 - 3 nhân công địa phương để nhặt vì ít trái. Khác với vụ mùa năm trước, mỗi ngày thuê hàng chục người nhặt nên không khí rất nhộn nhịp. Ông Phạm Đại Số chia sẻ: “Năm nay, thời tiết nắng nóng kéo dài trên địa bàn khiến diện tích trồng điều ở khu vực này bông điều héo, rồi trái hư. Sau đợt ra bông đầu tiên phần nào đã đậu trái và đang cho thu hoạch. Còn đợt sau ra bông hầu như khô héo, thậm chí những trái to bằng đầu ngón tay cũng khô héo do nắng nóng”.

Cũng theo ông Phạm Đại Số, năm nay gia đình đã đầu tư hơn 100 triệu đồng chi phí phân bón, thuốc bảo vệ thực vật để bảo vệ cây điều. Tuy nhiên, thời tiết nắng nóng kéo dài khiến bông điều không đậu trái. “Hơn 4, 5 năm nay thời tiết liên tục ảnh hưởng đến quá trình đậu bông, kết trái của cây điều. Năm nay là một năm bị ảnh hưởng nặng nhất tại khu vực này”, ông Phạm Đại Số chia sẻ.

Cũng tại huyện Bù Gia Mập, gia đình ông Hoàng Thanh Thao, tại Thôn Hai Căn (xã Phú Nghĩa) với diện tích hơn 2 ha đến nay chỉ thu hoạch được hơn 200 kg hạt điều tươi. Theo ông Thao, vụ mùa năm trước cùng kỳ gia đình thu được trên 2 tấn trong tổng 4 tấn cả vụ. Tuy nhiên, năm nay khí hậu không ủng hộ nên vườn điều rất ít trái, chỉ thu hoạch hạt đợt ra bông đầu tiên. Hiện nay, nhiều trái còn khô dính trên cây nên đi thu hoạch phải dùng cây tre để rung cho rụng hạt.

Nhiều hộ gia đình khu vực 134, thuộc thôn Hai Căn, diện tích điều liên tục những năm gần đây do ảnh hưởng của thời tiết nên năng suất rất thấp. Năm nay, theo một số hộ dân tình hình khô bông diễn ra nặng hơn. Trước tình trạng trên, có hộ dân đã chuyển đổi cây trồng.

* Vụ mùa kém vui

“Thủ phủ" điều Bình Phước không chỉ chịu nắng nóng kéo dài hơn 3 tháng qua khiến nhiều khu trồng điều điều bị thiệt hại giảm về năng suất. Người dân vào vụ thu hoạch đợt đầu còn kém vui vì giá thu mua thấp nhất trong mấy năm gần đây. Giá thu mua hạt điều tươi đầu vụ thấp hơn từ 1.000-2.000 đồng/kg so với cùng kỳ năm 2023.

Theo nhiều hộ dân trồng điều,   đầu vụ thu hoạch năm nay (từ tháng 2) tại các điểm thu mua với giá khoảng 24.000 đồng/kg, cùng thời điểm năm ngoái giá dao động khoảng 26.000 - 27.000 đồng/kg. Đến những ngày đầu tháng 3, giá thu mua hạt điều tươi dao động 25.000 đồng/kg, thậm chí có thời điểm xuống lại như giá đầu mùa. Nhiều hộ dân có vườn điều ra bông muộn lo lắng thiệt hại “kép”.

Gia đình ông Đỗ Văn Cảnh, ở xã Nghĩa Bình (huyện Bù Đăng) có diện tích trồng điều 5 ha chỉ thu hoạch đợt 1, còn đợt ra bông thứ 2 điều bị cháy khô. Ông Đỗ Văn Cảnh cho biết: vườn điều của gia đình năm nay dự tính khoảng 6 tấn. Cùng kỳ năm ngoái thu về hạt tươi trên 10 tấn. Tôi ước tính không chỉ sản lượng giảm, giá cả thấp sẽ ảnh hưởng đến tái đầu tư năm tới.

Hiện nay, gia đình ông thuê nhân công nhặt 300.000 đồng/người. Nếu tính giá thu mua như hiện đầu tháng 3 khoảng 25.000 đồng/kg, tính chi phí nhân công, công chăm sóc, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật… thì gia đình không có lãi.

Theo ông Phạm Đại Số ở xã Bù Gia Mập (huyện Bù Gia Mập), vụ mùa 2024 gia đình đầu tư hơn 100 triệu đồng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, với giá cả thấp cùng với sản lượng giảm khiến nguồn thu thấp nhất trong 5 năm trở lại đây.

Hiện nay, nhiều khu vực trồng điều ở Bình Phước đau đầu vì sản lượng giảm do ảnh hưởng của thời tiết, giá thấp. Trong khi đó, giá vật tư nông nghiệp ở mức cao cũng như nhân công lao động tăng cao khiến người trồng điều lo lắng.

Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp huyện Bù Gia Mập Phan Văn Hà cho biết, vụ mùa năm nay hầu hết vườn điều người dân chăm sóc phát triển tốt và ít sâu bệnh. Tuy nhiên, sau Tết Nguyên đán, thời tiết nắng nóng đã ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình ra hoa đậu trái của cây điều, nhất là đợt ra hoa thứ hai.

Hiện nay, người dân đang thu hoạch trái đợt ra bông đầu tiên. Thời tiết ảnh hưởng cục bộ một số khu vực nơi thì sản  lượng ổn định, nơi thì ít. Cũng theo ông Phan Văn Hà, cây điều bị chi phối bởi thời tiết rất lớn. Để khắc phục thiệt hại, bà con cần thăm vườn thường xuyên để có biện pháp theo dõi, xử lý kịp thời.

Bình Phước hiện có hơn 152.000 ha, chiếm gần 50% tổng diện tích trồng điều của cả nước. Các địa phương có diện tích trồng điều nhiều tại tỉnh: Bù Đăng, Bù Gia Mập, Đồng Phú, Phú Riềng.