Nằm gai nếm mật nhiều năm, hãng thép Trung Quốc cuối cùng đã đứng đầu thế giới

Các hãng thép Trung Quốc thăng hạng

Sở hữu 7 trong số 10 nhà sản xuất thép lớn nhất thế giới, Trung Quốc đang nổi lên như một cường quốc trong ngành công nghiệp thép, vượt qua những đối thủ sừng sỏ như Nhật Bản, Nikkei Asia đưa tin.

Riêng Baowu Steel Group vươn lên vị trí số một thế giới, chấm dứt chuỗi 19 năm liền giữ ngôi vương của ông lớn ngành thép châu Âu là ArcelorMittal.

Theo Hiệp hội Thép Thế giới (WSA), sản lượng thép thô của Baowu tăng 21% lên 115,29 triệu tấn vào năm ngoái, một phần là nhờ vào việc thâu tóm công ty đồng hương Taiyuan Iron & Steel Group.

Hai hãng thép Trung Quốc khác là HBIS Group và Jiangsu Shagang Group cũng lần lượt leo từ vị trí thứ 4 và thứ 6 trong năm 2019 lên hạng 3 và hạng 4 của năm 2020, theo dữ liệu của WSA.

Bên cạnh nỗ lực tái cơ cấu để gia tăng quy mô ngành, trong năm ngoái, các hãng thép Trung Quốc còn được hưởng lợi từ quá trình phục hồi kinh tế hậu đại dịch COVID-19 của đất nước. Sản lượng thép thô hàng tháng của Trung Quốc đã ba lần lập kỷ lục vào năm ngoái nhờ nhu cầu nội địa tăng mạnh.

Trong khi các công ty thép Trung Quốc tiếp tục tăng trưởng thì các đối thủ vẫn gặp khó vì thị trường vẫn còn chịu ảnh hưởng của dịch bệnh. Sản lượng của ArcelorMittal (trụ sở tại Luxembourg) giảm 19% trong năm 2020.

Theo Nikkei, đây là lần đầu tiên đại gia ngành thép châu Âu (hoặc hai công ty tiền nhiệm là Arcelor và Mittal Steel) đánh mất vị trí đầu bảng kể từ năm 2001.

Đáng chú ý, ông lớn Nhật Bản - Nippon Steel đi lùi từ vị trí thứ 3 xuống hạng 5.

Nguồn: Hiệp hội Thép Thế giới.

Quy mô và nhu cầu nội địa lớn cũng mang lại cho các hãng thép Trung Quốc lợi thế về lợi nhuận. Lợi nhuận trước lãi vay, thuế, khấu hao và khấu trừ dần (EBITDA) của chi nhánh Baoshan Iron & Steel thuộc Baowu là khoảng 106,2 USD/tấn.

Đây là một con số tương đối cao trong ngành thép, ngoại trừ những doanh nghiệp đặc biệt như Posco - hãng thép đã tối ưu hóa hiệu quả sản xuất bằng cách chỉ vận hành hai nhà máy thép.

Con đường đi lên không dễ dàng của thép Trung Quốc

Không phải lúc nào Trung Quốc cũng thống trị ngành công nghiệp thép như hiện nay. Là nguyên liệu quan trọng của nhiều ngành nghề từ cơ sở hạ tầng đến sản xuất ô tô, thép đóng vai trò như một chỉ báo về sức khỏe của nền kinh tế.

Một trong những công ty tiền thân của Nippon Steel từng giữ ngôi vương vào năm 1990. Cùng năm này, 4 trong 10 công ty thép lớn nhất trong danh sách đến từ Nhật Bản.

Theo IHS Markit, Nhật Bản từng chiếm thị phần lớn trong lĩnh vực đóng tàu, tỷ lệ khoảng 40 - 50% trong những năm 1980 và 1990. Các nhà sản xuất ô tô của Nhật Bản cũng nhanh chóng đạt được chỗ đứng vững chắc trên thế giới.

Đến những năm 2000, ngành công nghiệp thép liên tiếp thực hiện những thương vụ mua lại - sáp nhập lớn. Ba hãng thép châu Âu đã sáp nhập thành Arcelor vào đầu thập kỷ này, sau đó ông lớn Mittal Steel mua lại Arcelor vào năm 2006 và hình thành nên tập đoàn ArcelorMittal như ngày nay.

Năm 2010, đại gia ArcelorMittal sản xuất được khoảng 98,2 triệu tấn thép, cao hơn gấp đôi so với hãng thép lớn thứ hai thế giới thời điểm đó.

Cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 là một bước ngoặt khác của ngành luyện thép. Trong khi các nền kinh tế phát triển đình trệ, buộc ArcelorMittal phải sa thải nhiều nhân công, thì các nhà máy sản xuất thép của Trung Quốc lại chứng kiến nhu cầu trong nước nhảy vọt nhờ gói kích thích 4.000 tỷ nhân dân tệ của Bắc Kinh.

Tuy nhiên, sự phát triển quá nóng của ngành thép Trung Quốc đã dẫn đến tình trạng dư thừa công suất, ước tính dư khoảng 200 triệu tấn vào năm 2012. Bắc Kinh đã tiến hành loại bỏ các cơ sở không hiệu quả và dư thừa, sau đó tập trung vào các công ty lớn do chính phủ điều hành.

Trọng tâm của cuộc cải tổ là thương vụ sáp nhập giữa Baosteel và Wuhan Iron & Steel, từ đó tạo ra tập đoàn Baowu. Năm 2019, Baowu thâu tóm thêm công ty thép Magang. Tháng 4 năm nay, truyền thông Trung Quốc đã đưa tin về kế hoạch sáp nhập của hai ông lớn khác là Ansteel Group và Ben Gang Group.

Cho đến nay, Trung Quốc vẫn tiếp tục dẫn đầu thế giới về sản lượng thép, chiếm khoảng 60% thị phần toàn cầu với sản lượng vượt 1 tỷ tấn. Quyết định của các hãng thép Trung Quốc sẽ ảnh hưởng lớn đến thị trường thép và nguyên liệu thô.

Chia sẻ với Nikkei, ông Eiji Hashimoto - Chủ tịch Nippon Steel của Nhật Bản, từng nhận định: "Thị trường thép phụ thuộc vào Trung Quốc".