Mỹ ra lệnh trừng phạt quan chức cấp cao của Trung Quốc

Bộ Tài chính Mỹ cho biết 4 cá nhân bị trừng phạt bao gồm ông Trần Toàn Quốc - Bí thư Đảng ủy Khu tự trị Duy Ngô Nhĩ Tân Cương, đồng thời là Ủy viên Bộ Chính trị Trung Quốc; ông Chu Hải Luân, Bí thư Đảng ủy của Ủy ban Chính trị và Pháp luật Tân Cương; Giám đốc đương nhiệm và cựu Giám đốc Cục Cảnh sát Tân Cương.

Quyết định trừng phạt trên được đưa ra trong bối cảnh Mỹ và Trung Quốc đối đầu nhau về nhiều vấn đề như cách xử lí COVID-19 và luật an ninh mới ở Hong Kong.

Mỹ cáo buộc Trung Quốc vi phạm nhân quyền và giam giữ hơn một triệu người Hồi giáo tại Tân Cương.

Bộ trường Tài chính Mỹ Steven Mnuchin tuyên bố: "Mỹ cam kết sử dụng toàn bộ sức mạnh tài chính của mình để buộc những kẻ vi phạm nhân quyền ở Tân Cương cũng như trên toàn thế giới phải chịu trách nhiệm".

4 quan chức Trung Quốc bị Mỹ trừng phạt sẽ không được tiếp cận tới tài khoản hoặc doanh nghiệp sở hữu một cách trực tiếp hoặc gián tiếp tại Mỹ. Công dân Mỹ cũng bị cấm làm ăn kinh doanh với những cá nhân này.

Theo Bloomberg, đây là lần đầu tiên Mỹ xử phạt một quan chức Trung Quốc đương nhiệm theo Đạo luật Trách nhiệm Nhân quyền Toàn cầu năm 2016.

Các quan chức cấp cao tại Washington đã thúc đẩy các lệnh trừng phạt Trung Quốc trong suốt nhiều tháng nhưng ông Trump lo ngại hành động này có thể cản trở quá trình đàm phán thương mại với Bắc Kinh.

Động thái của Mỹ nhiều khả năng sẽ khiến Bắc Kinh nổi giận. Dù đạo luật trừng phạt quan chức Trung Quốc vì vấn đề nhân quyền đã được thông qua từ trước, thời điểm Mỹ áp lệnh có thể được xem là nước đi có chủ ý. Chỉ vài tiếng trước đó, Ngoại trưởng Vương Nghị đã kêu gọi hai nước cùng hợp tác.

Trong tuần này Tổng thống Donald Trump đã tuyên bố đang cân nhắc cấm ứng dụng di động TikTok của một công ty Trung Quốc. Mỹ cũng ngăn cản doanh nghiệp nước này hợp tác với đại gia công nghệ Trung Quốc Huawei. 

Ngoại trưởng Mike Pompeo thì thúc đẩy các quĩ hưu trí Mỹ cắt đứt quan hệ với doanh nghiệp Trung Quốc. Các quan chức Washington thậm chí còn bàn bạc cách để chấm dứt cơ chế neo tỷ giá của đô la Hong Kong với USD. 

Bà Susan Shirk, Chủ tịch của Trung tâm Thế kỷ 21 tại Đại học California, San Diego nhận xét: "Bài phát biểu của ông Vương Nghị là một kế hoạch đã được suy nghĩ cẩn trọng nhằm khôi phục sự ổn định trong mối quan hệ giữa hai nước. Phía Trung Quốc rất nghiêm túc về ý định cải thiện quan hệ song phương".

Trung Quốc nhiều khả năng sẽ phản đối mạnh mẽ lệnh trừng phạt nhắm vào quan chức cấp cao cỡ ông Trần Toàn Quốc.

"Chính phủ Trung Quốc sẽ không vui khi nghe tin Mỹ trừng phạt quan chức của họ, nhưng việc Mỹ đơn phương ra quyết định thay vì hợp sức với nhiều nước để nhắm vào Trung Quốc làm giảm bớt một số tác động", ông Daniel Tannebaum thuộc công ty tư vấn toàn cầu Oliver Wyman cho biết.

"Mỹ đang cảnh cáo chính phủ Trung Quốc bằng cách công khai danh tính những người có liên quan đến vi phạm nhân quyền tại Tân Cương", ông Tannebaum nói.