Mỏ vàng từ người già Trung Quốc

Tiềm năng khổng lồ

Tình trạng già hóa dân số tại Trung Quốc đang trở thành bệ phóng cho một thị trường tiềm năng và có tốc độ tăng trưởng nhanh chóng, đó là dạy học cho người cao tuổi. Các lớp học có nhiều chủ đề đa dạng, từ yoga cho đến cách chụp ảnh đẹp bằng smartphone.

Tiềm năng tăng trưởng của lĩnh vực kể trên trái ngược với sự sụt giảm của hoạt động dạy thêm sau lệnh cấm của chính phủ năm 2021. Mục tiêu của lệnh cấm đó là thúc đẩy tỷ lệ sinh bằng cách hạ chi phí giáo dục.

Ông Qiu Peilin, Giám đốc tại Bắc Kinh của hệ thống dạy kèm cho người lớn tuổi Mama Sunset, cho biết: “Ngành giáo dục đang chuyển đổi sang nền kinh tế bạc”. Mama Sunset thành lập vào tháng 4/2023, cung cấp hơn 20 lớp học khác nhau cho hàng nghìn người Trung Quốc trên 50 tuổi. Hệ thống đã mở được 5 trung tâm ở Bắc Kinh.

Công ty tư vấn Frost & Sullivan kỳ vọng trong giai đoạn 2022 -2027, thị trường dạy học cho người cao tuổi ở Trung Quốc sẽ đạt tốc độ tăng trưởng hàng năm khoảng 34%, qua đó nâng quy mô của thị trường từ 28 lên 120,9 tỷ nhân dân tệ (tương đương khoảng 16,8 tỷ USD).

Tiềm năng tăng trưởng của thị trường này được thể hiện qua những con số rất đơn giản. Trong 10 năm tiếp theo, khoảng 300 triệu người Trung Quốc sẽ nghỉ hưu - gần bằng toàn bộ dân số Mỹ. Tới năm 2040, khoảng 50% người trên 65 tuổi ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương sẽ là người Trung Quốc, theo ước tính của Euromonitor.

Một mặt, khủng hoảng nhân khẩu học là mối đe dọa đối với nền kinh tế Trung Quốc. Song mặt khác, một số nhà đầu tư coi sự gia tăng của số người cao tuổi là ván cược chắc chắn sẽ đem lại lợi nhuận. 

Mama Sunset đang đàm phán với các nhà đầu tư nội địa để mở 200 trung tâm nhượng quyền khắp Trung Quốc trong ba năm tới. Sau đó, hệ thống này dự định sẽ niêm yết trên sàn chứng khoán Hong Kong.

Quantasing, nhà cung cấp lớp học trực tuyến cho người cao tuổi lớn nhất ở Trung Quốc theo Frost & Sullivan, có kế hoạch thuê thêm người dạy thái cực quyền và y học cổ truyền để bổ sung vào các lớp học hiện có. Hiện tại, Quantasing đã có nhiều lớp học, từ rèn luyện trí nhớ cho đến chỉnh sửa video. Công ty cũng đã niêm yết trên sàn Nasdaq.

Quantasing còn định tận dụng cơ sở khách hàng lớn để bán các sản phẩm như dược liệu dùng trong thuốc đông y hoặc rượu bạch tửu.

Trong quý IV/2023, doanh thu của Quantasing tăng 24,7% so với cùng kỳ năm trước lên 980,5 triệu nhân dân tệ (khoảng 136,2 triệu USD). Tổng số người dùng đăng ký nhảy vọt 44,6% lên 112,4 triệu người.

CEO Matt Peng của Quantasing đánh giá: “Dạy học cho người lớn tuổi thực sự là ngành có tiềm năng xán lạn, tựa như mặt trời đang mọc”.

Bắc Kinh cũng không đứng ngoài xu hướng này. Trong tháng 1, chính phủ Trung Quốc đã công bố ưu đãi thuế và hỗ trợ tài chính cho các sản phẩm và dịch vụ dành cho người cao tuổi. Vào tháng 3, Thủ tướng Lý Cường cam kết chính phủ sẽ nỗ lực nhiều hơn nữa để phát triển “khu vực kinh tế bạc”. 

Lượng khách lớn nhưng thu nhập thấp

Một số nhà phân tích cảnh báo rằng dòng vốn ồ ạt chảy vào các ngành nhắm đến người cao tuổi có thể sẽ không tạo ra hiệu quả mong muốn nếu trước đó Trung Quốc không thể thoát bẫy thu nhập trung bình.

Tại Trung Quốc, người về hưu có thu nhập thấp và nhiều người phụ thuộc vào sự hỗ trợ tài chính của con cái. Điều này sẽ giới hạn tiềm năng của thị trường dạy học cho người cao tuổi.

Bà Rachel He, Giám đốc nghiên cứu tại Euromonitor, đồng ý rằng người cao tuổi Trung Quốc là nhóm khách hàng đầy hứa hẹn, nhưng tầm quan trọng trong ngắn hạn có thể sẽ không bì được với thị trường ở Nhật Bản và Hàn Quốc.

Bà chỉ ra tình trạng “bất bình đẳng thu nhập sâu sắc” và tâm lý ngại chi tiền cho bản thân của những người lớn tuổi tại Trung Quốc.

Lương hưu trung bình hàng tháng ở thành thị dao động từ khoảng 3.000 nhân dân tệ (ở các thành phố kém phát triển hơn) đến 6.000 nhân dân tệ (ở khu vực Bắc Kinh). Còn theo ước tính của Nomura, lương hưu của người ở nông thôn thấp hơn nhiều.

Mỗi lớp tại Mama Sunset có học phí 50 - 60 nhân dân tệ/buổi. Gói 36 buổi thu phí 1.980 nhân dân tệ. Tại Quantasing, các gói một đến ba tháng thu học phí từ 1.980 đến 3.699 nhân dân tệ.

Bà Cui Chunyun, kế toán viên đã nghỉ hưu ở Bắc Kinh, theo học lớp dạy nhảy ở Mama Sunset để giữ gìn sức khỏe và trì hoãn việc phải vào nhà dưỡng lão. Bà cho biết: “Ngay cả người trên 70 tuổi cũng có thể nhảy, con người phải chuyển động để sống”.