Loạt nút thắt kinh tế trong năm 2022 cần được giải quyết

Trao đổi với TTXVN, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho rằng quá trình phục hồi kinh tế trong năm 2022 sẽ gặp không ít thách thức, điểm nghẽn và nút thắt cần được giải quyết. Tuy vậy, ông nhấn mạnh kinh tế Việt Nam vẫn còn rất nhiều cơ hội phía trước.

Những nút thắt cần được giải quyết

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, dịch COVID-19 đã gây khó khăn không chỉ trong lĩnh vực kinh tế mà còn cả vấn đề xã hội. Trong năm 2021, có 119.800 doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh. Trong đó, có gần 55.000 doanh nghiệp rút lui khỏi nền kinh tế.

Các đợt giãn cách xã hội kéo dài đã gây đứt gãy chuỗi lưu thông hàng hóa và lao động. Thiếu việc làm dẫn đến cắt giảm chi tiêu và tổng cầu của nền kinh tế giảm sâu.

Tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng giảm mạnh, ảnh hưởng không nhỏ tới mục tiêu tăng trưởng của nền kinh tế. Giải ngân vốn đầu tư công đạt 77,8% kế hoạch năm, giảm 5% so với cùng kỳ năm 2020.

Kim ngạch xuất khẩu đạt con số ấn tượng với 332,25 tỷ USD (tăng 26,5% so với năm 2020), nhưng kim ngạch xuất khẩu của khu vực kinh tế trong nước chỉ đạt gần 88,71 tỷ USD, chiếm 26,4% tổng kim ngạch xuất khẩu và chỉ tăng 13,4% so với mức tăng 21,1% của khu vực FDI. Kinh tế phụ trợ và liên kết giữa khu vực kinh tế trong nước với khu vực FDI còn yếu và lỏng lẻo.

Nông nghiệp - luôn là bệ đỡ trong những giai đoạn khó khăn của nền kinh tế - cũng gặp không ít thách thức. Giá vật tư nông nghiệp và thức ăn chăn nuôi, nuôi trồng thuỷ sản tăng cao; dịch bệnh đối với chăn nuôi lợn và gia cầm diễn biến phức tạp; nhu cầu thị trường chưa phục hồi, giá sản phẩm đầu ra của nông nghiệp và thủy sản ở mức thấp khiến người chăn nuôi thua lỗ.

Ông Dũng nhấn mạnh rất nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong sản xuất và tiêu thụ hàng hóa. Điều này sẽ khiến cho giá cả hàng hóa tăng cao, tạo áp lực lên lạm phát nền kinh tế. Trong năm 2022, áp lực lạm phát còn hiện hữu.

Giá nguyên vật liệu, hàng hoá và dịch vụ thế giới tăng cao; giá dầu thô còn tiếp tục tăng trong những năm tới do nhu cầu tăng mạnh, trong khi nguồn cung hạn chế và thị trường dầu thô trải qua thời kỳ thiếu hụt nguồn cung dài nhất trong nhiều thập kỷ qua.

Trong khi đó, kinh tế Việt Nam phụ thuộc nhiều vào nguyên vật liệu nhập khẩu, với tỷ lệ chi phí nguyên vật liệu nhập khẩu trong tổng chi phí nguyên vật liệu của toàn nền kinh tế là 37%.

Chi phí xăng dầu chiếm khoảng 3,52% trong tổng chi phí sản xuất của toàn nền kinh tế, nhất là khi giá xăng dầu thế giới tăng sẽ làm tăng giá nguyên vật liệu nhập khẩu và cả nguyên nhiên vật liệu trong nước.

Nhiều cơ hội phục hồi kinh tế

Nói về triển vọng năm 2022, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh Việt Nam vẫn là điểm đến hấp dẫn các nhà đầu tư trong trung hạn. Để tận dụng được những cơ hội mới nhằm phục hồi kinh tế Việt Nam năm 2022, ông cũng chỉ ra một số giải pháp.

Trước mắt, Việt Nam cần triển khai, thực hiện tốt, an toàn chiến dịch bao phủ diện rộng cho toàn dân tiêm vắc xin. Ngoài ra, ưu tiên tiêm cho lực lượng lao động khu vực doanh nghiệp và hộ kinh doanh cá thể để hai khu vực sản xuất này sớm phục hồi nhanh sản xuất kinh doanh.

Bên cạnh đó, kết hợp hài hòa giữa chính sách tài khóa và tiền tệ, chú trọng đến chính sách tài khóa hỗ trợ doanh nghiệp và hộ kinh doanh cá thể vượt qua khó khăn; đồng thời, nâng cao năng lực giải ngân và sử dụng hiệu quả vốn đầu tư.

Cùng với đó, thực hiện nhanh và hiệu quả việc cơ cấu lại nền kinh tế. Cơ cấu lại nội bộ từng ngành theo hướng phát huy lợi thế so sánh và tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu; tập trung nội lực, thúc đẩy động lực phát triển những sản phẩm có lợi thế so sánh, sức cạnh tranh và giá trị gia tăng cao.

Ngoài ra, Chính phủ cần chủ động chuẩn bị đầy đủ các điều kiện thúc đẩy sản xuất kinh doanh, bảo đảm nguồn cung và lưu thông hàng hóa, giảm áp lực lạm phát; đồng thời tăng cường triển khai và thực hiện chuyển đổi số trong cải cách thể chế và thủ tục hành chính.

Người đứng đầu ngành kế hoạch và đầu tư cũng cho rằng cần tạo dựng chính sách liên thông, kết nối các chuỗi cung ứng hàng hóa, dịch vụ đi kèm với sự đồng thuận tại các chính quyền địa phương, giải quyết tình trạng “cát cứ” không thống nhất gây cản trở.

Về xuất nhập khẩu, Việt Nam cần tiếp tục theo dõi chặt chẽ tình hình dịch bệnh và trao đổi hàng hóa giữa các quốc gia. Chính phủ cần đẩy mạnh lưu thông phân phối hàng hóa giữa các địa phương nhằm bảo đảm cung ứng nguồn hàng thiết yếu phục vụ nhu cầu người dân.