Kinh tế toàn cầu đối mặt với 4 sóng gió lớn cuối năm 2021: Từ khủng hoảng nguyên liệu Trung Quốc đến thắt chặt các chính sách tài chính

Theo Bloomberg, sự lây lan của biến thể Delta tiếp tục phá vỡ kế hoạch mở cửa trở lại nhiều quốc gia trên thế giới. Các nhà lập pháp Mỹ đang tranh cãi về mức trần nợ và kế hoạch chi tiêu.

Còn Trung Quốc lại phải đối mặt với cuộc khủng hoảng năng lượng trầm trọng và ảnh hưởng từ việc siết chặt quản lý. Trong khi đó, thị trường toàn cầu vẫn thấp thỏm với rủi ro tiềm tàng từ cuộc khủng hoảng Evergrande vẫn còn đó và công ty này đang phải vật lộn để sống sót.

Chi phí nhiên liệu và thực phẩm đang leo thang trên toàn thế giới, kết hợp với việc tắc nghẽn tại các cảng và sự căng thẳng của chuỗi cung ứng đã làm tăng áp lực giá cả. Tình trạng thiếu lao động tiếp tục xảy ra với một số doanh nghiệp.

Mặc dù quá trình mở cửa trở lại vẫn đang được thực hiện, song bối cảnh hiện nay đang làm dấy lên lo ngại về sự kết hợp giữa tăng trưởng yếu hơn và lạm phát tăng nhanh hơn, đe dọa làm phức tạp thêm những nỗ lực mới của các ngân hàng trung ương để thu hồi lại các gói kích thích mà không gây xáo trộn thị trường tài chính.

Theo nhận định của ông Frederic Neumann, trưởng bộ phận nghiên cứu kinh tế châu Á của HSBC Holdings tại Hồng Kông cho biết: "Những kỳ vọng về một lối thoát nhanh chóng khỏi đại dịch đã thay đổi. Sự phục hồi hoàn toàn sẽ được tính bằng năm, không phải bằng quý".

Trong khi đó, các nhà kinh tế tại Barclays Bank cũng cảnh báo về những "cơn gió ngược" có thể ảnh hưởng đến hoạt động kinh tế toàn cầu.

Cuộc khủng hoảng năng lượng tại Trung Quốc

Trung Quốc đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng thiếu điện trên diện rộng, buộc các nhà kinh tế phải cắt giảm dự báo tăng trưởng của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Bloomberg Economics cho rằng, tình trạng thiếu điện chính là ảnh hưởng lớn nhất đối với tăng trưởng kinh tế của nước này kể từ sau đợt đóng cửa trên toàn quốc do dịch COVID-19 bùng phát lần đầu vào đầu năm ngoái.

Các khu vực bị ảnh hưởng nặng nề do thiếu điện chiếm 2/3 nền kinh tế, bao gồm 5 tỉnh đứng đầu về tổng sản phẩm quốc nội như Quảng Đông, Giang Tô, Sơn Đông, Chiết Giang và Hà Nam. Một trong những dấu hiệu mở đầu về cuộc khủng hoảng sắp tới là hoạt động sản xuất trong tháng 9 đã giảm lần đầu tiên kể từ khi đại dịch bắt đầu.

Diễn biến này cùng với cuộc khủng hoảng nợ của Evergrande - nhà phát triển bất động sản mắc nợ nhiều nhất thế giới và sự suy thoái rộng hơn trong lĩnh vực nhà đất càng gây áp lực lên sự tăng trưởng vốn đang chậm lại của Trung Quốc.

Ngoài ra, việc Bắc Kinh thúc đẩy các quy định chặt chẽ hơn đối với các ngành công nghiệp, trong đó có lĩnh vực công nghệ, cũng đang khiến giới đầu tư lo lắng.

Giá thực phẩm và năng lượng leo thang

Các vấn đề về năng lượng của Trung Quốc cũng có nguy cơ làm giá lương thực thực phẩm trên thế giới leo thang. Điều đó có nghĩa nước này đang phải trải qua một mùa thu hoạch khó khăn từ ngô, đậu nành đến lạc và bông.

Trong năm qua, Bắc Kinh đã nhập một lượng nông sản kỷ lục để bù đắp thiếu hụt trong nước, khiến cho giá thực phẩm trên toàn cầu lên mức cao nhất trong nhiều năm.

Chỉ số giá lương thực toàn cầu của Liên Hợp Quốc đã tăng 33% trong vòng 12 tháng qua. Đồng thời, giá nhiên liệu năng lượng như khí đốt, than và điện cũng đang đạt kỷ lục.

Lần đầu tiên sau ba năm, giá dầu vượt mốc 80 USD/thùng, còn khí đốt tự nhiên đang ở mức đắt nhất trong 7 năm. Patrick Pouyanne, Giám đốc điều hành của TotalEnergies SE, cho biết cuộc khủng hoảng khí đốt đang ảnh hưởng đến châu Âu có thể sẽ kéo dài cả mùa đông.

Cuộc khủng hoảng về giá năng lượng thậm chí có thể trở nên tồi tệ hơn. Các chuyên gia phân tích của Bank of America nhận định rằng, có khả năng giá dầu đạt 100 USD/thùng và gây ra một cuộc khủng hoảng kinh tế.

Hạn hẹp nguồn cung

Ngoài biến thể Delta, kinh tế toàn cầu đang phải đối mặt với một nỗi lo khác. Tình trạng tắc nghẽn đang gia tăng tại các cửa khẩu quan trọng đối với thương mại quốc tế, từ các cảng ở Thượng Hải và Los Angeles, đến các bãi đường sắt ở Chicago và các nhà kho ở Anh.

Các nhà bán lẻ bao gồm Costco Wholesale tại Mỹ đang cố gắng đặt hàng mọi thứ để đảm bảo đủ hàng cho mùa mua sắm cuối năm đang đến gần. Trong khi đó, các nhà sản xuất lại gặp khó trong việc tìm nguồn cung ứng cho các nguyên liệu quan trọng như chất bán dẫn, hóa chất và thủy tinh.

Dubai’s DP World, một trong những nhà khai thác cảng toàn cầu lớn nhất thế giới, dự báo các "nút thắt cổ chai" đã làm ảnh hưởng đến dòng chảy thương mại toàn cầu sẽ tiếp tục kéo dài ít nhất trong hai năm nữa.

Ngoài ra, tình trạng thiếu hụt lao động ở một số ngành công nghiệp cũng là một vấn đề lớn đối với các doanh nghiệp.

Các vấn đề về chính sách và tiền tệ

Những vấn đề còn xuất phát từ chính sách kinh tế của Mỹ, đầu tàu cho sự phục hồi kinh tế toàn cầu. Trong khi Tổng thống Joe Biden nỗ lực ngăn chặn chính phủ liên bang đóng cửa bằng một đạo luật ngân sách ngắn hạn, các cuộc đàm phán về chương trình nghị sự kinh tế trị giá 4.000 tỷ USD của ông vẫn rơi vào bế tắc.

Trước đó, Bộ trưởng Bộ Tài chính Mỹ Janet Yellen đã cảnh báo Chính phủ Mỹ sẽ cạn tiền mặt vào ngày 18/10 nếu Quốc hội Mỹ không nâng trần nợ công. Theo bà Yellen, nếu không làm như vậy, Chính phủ có nguy cơ rơi vào cảnh vỡ nợ, gây mất mát hàng triệu công việc, đứt đoạn các chương trình phúc lợi và chao đảo thị trường tài chính.

Trên toàn cầu, các chính sách hỗ trợ tài chính sẽ chậm lại vào năm 2022 sau khi các chính phủ gánh khoản nợ công lớn nhất kể từ những năm 1970.

Tổng thống Biden và bà Yellen cũng phải quyết định xem có giao nhiệm kỳ thứ hai cho Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell hay không, một quyết định, theo Bloomberg, cũng có thể làm chao đảo thị trường.

Đối với Powell và những người đồng cấp quốc tế của ông, sự kết hợp giữa tăng trưởng chậm lại và lạm phát gia tăng đang trở thành một thách thức lớn.

Chỉ riêng ngày 1/10, lạm phát khu vực đồng euro đã ở mức cao nhất 13 năm. Lạm phát tại Mỹ cũng tăng cao nhất kể từ năm 1991.

Mặc dù, ông Jerome Powell và Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu Christine Lagarde lạc quan cho rằng lạm phát sẽ giảm bớt. Song, các nhà kinh tế vẫn hoài nghi liệu lạm phát tăng có trở thành một vấn đề dài hạn.

Chiến lược gia Jim Reid của Deutsche Bank AG cho rằng, nền kinh tế thế giới có thể đang đối mặt với "thời kỳ diều hâu" nhất đối với chính sách tiền tệ trong một thập kỷ.