Kho khí đốt Ukraine giúp châu Âu ngăn chặn tái khủng hoảng năng lượng

Châu Âu đã chuyển sang dự trữ khí đốt ở Ukraine trong năm 2023 bất chấp rủi ro chiến sự ở nước này. Các nhà phân tích cho biết, quyết định đó đã giúp các tập đoàn năng lượng và thương nhân chỉ rút ra một lượng khí đốt tương đối nhỏ từ các kho dự trữ ở Liên minh châu Âu, giữ giá khí đốt ở mức thấp và việc nạp thêm nhiên liệu trở nên dễ dàng hơn trong năm 2024. 

Bà Natasha Fielding, người đứng đầu bộ phận định giá khí đốt châu Âu tại Argus Media, cho biết: “Ukraine đang đóng một vai trò quan trọng đối với an ninh năng lượng, cung cấp khí đốt cho Trung và Đông Âu trong mùa đông này”. 

Bà cho rằng việc kêu gọi sử dụng khí đốt được lưu trữ ở Ukraine “giúp châu Âu duy trì lượng dự trữ trong nước ở mức cao, giảm các nguy cơ như cạn kiệt nguồn cung do các đợt giá lạnh kéo dài vào cuối mùa đông”. 

Ukraine có khả năng lưu trữ khí đốt nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào ở EU, bởi nước này từng giữ vai trò là quốc gia trung chuyển quan trọng đối với hoạt động xuất khẩu khí đốt của Nga sang EU qua đường ống.

Khối này đã rơi vào cuộc khủng hoảng năng lượng vào năm 2022, với giá khí đốt tự nhiên tăng lên mức cao kỷ lục ngay trong mùa hè khi Moscow cắt giảm nguồn cung. 

Ukraine nổi lên như một giải pháp thay thế cho việc lưu trữ khí đốt dành cho các nước láng giềng khi các kho lưu trữ ở EU đã đạt công suất gần tối đa ngay từ giữa tháng 10. 

Nước này cũng đưa ra các ưu đãi như thuế lưu trữ giá rẻ và miễn thuế hải quan trong ba năm, cho phép khí đốt dễ dàng được tái nhập khẩu vào EU khi Kyiv tìm cách hội nhập hơn nữa vào thị trường năng lượng của khối.

Hầu hết kho dự trữ đều nằm sâu dưới lòng đất ở phía Tây Ukraine, cách xa tiền tuyến. Kyiv đã cung cấp tới 10 tỷ mét khối công suất lưu trữ khí đốt, tương đương một phần ba công suất quốc gia, cho khách hàng nước ngoài.

Điều đó làm tăng thêm năng lượng dự trữ khí đốt của khối EU, vốn đang ở quanh mức 115 tỷ mét khối. 

Theo Naftogaz, công ty năng lượng nhà nước, các công ty châu Âu dự trữ khoảng 2,5 tỷ mét khối khí đốt tự nhiên trước những tháng mùa đông, mức cao kỷ lục kể căng thẳng Nga - Ukraine bùng nổ. Tên của các công ty lưu trữ khí đốt thường không được tiết lộ vì vấn đề an ninh, nhưng công ty kinh doanh hàng hóa Trafigura tiết lộ trong báo cáo tài chính mới nhất rằng công ty này nằm trong số đó. 

Theo Argus Media, các công ty bắt đầu lấy khí đốt ra khỏi kho lưu trữ của Ukraine vào đầu tháng 11, với lượng rút ròng trung bình khoảng 10,7 triệu mét khối mỗi ngày. Tốc độ đó tăng nhanh trong đợt lạnh vào tháng 12, với mức rút ròng gần gấp đôi lên trung bình 26 triệu mét khối mỗi ngày cho đến giữa tháng 12.

Argus cho biết Ba Lan đã nhận được hơn một nửa lượng khí đốt được lấy từ kho lưu trữ của Ukraine, phần còn lại được Moldova, Slovakia và Hungary sử dụng. 

Theo cơ quan công nghiệp Cơ sở hạ tầng khí đốt Châu Âu, mức dự trữ của EU, bất chấp thời tiết lạnh giá, vẫn ở mức gần 90% tính đến cuối tháng 12, cao hơn nhiều so với mức trung bình 5 năm trước đó. 

Nguồn dự trữ dồi dào đã giúp giữ giá khí đốt ở châu Âu ở mức thấp. Giá khí đốt trung bình trong tháng 12 tại Cơ sở chuyển nhượng quyền sở hữu Hà Lan (TTF) được giao dịch ở mức khoảng 1/3 so với cùng kỳ năm ngoái. 

Ông Nikoline Bromander, nhà phân tích cấp cao tại Rystad Energy cho biết, việc rút tiền khỏi kho lưu trữ của Ukraine “chắc chắn giúp duy trì mức lưu trữ của châu Âu quanh khu vực 90%. Việc duy trì tồn kho ở mức cao trong những tháng mùa đông là điều rất quan trọng vì nó liên quan đến những khó khăn mà EU sẽ gặp phải trong việc bổ sung lại kho dự trữ trong mùa hè, trước khi mùa đông năm sau đến.

Ủy ban Châu Âu đặt mục tiêu đạt trung bình 45% dung lượng lưu trữ trên toàn khối vào ngày 1/2/2024, nhưng cho biết các quốc gia thành viên nên “cố gắng đạt” 55%. 

Rystad dự báo rằng nếu không có sự gián đoạn nguồn cung lớn và nhu cầu tiếp tục ở mức thấp hiện nay, EU sẽ còn lại khoảng 80 tỷ mét khối khí đốt trong kho vào cuối tháng 3, tương đương khoảng 70% công suất dự trữ.