Khi nào nên bán cổ phiếu đang sinh lời hoặc thua lỗ?

Quyết định bán cổ phiếu của nhà đầu tư có thể được thúc đẩy bởi những lý do đúng đắn hoặc sai lầm. Thông thường, bán cổ phiếu chỉ vì giá tăng hoặc giảm là một suy nghĩ tồi. Nhưng trong các tình huống khác, việc đặt một hay nhiều lệnh bán lại là hoàn toàn hợp lý.

Dưới đây là một vài lý do chính đáng để bán một cổ phiếu, thời điểm nên bán cổ phiếu để chốt lời hay cắt lỗ, theo tờ The Motley Fool.

5 lý do nhà đầu tư nên bán ra

1. Luận điểm đầu tư của bạn đã thay đổi

Lý do khiến cổ phiếu hấp dẫn bạn đã thay đổi. Hãy nhớ lại vì sao bạn lại mua cổ phiếu và tự hỏi bản thân những lý do đó còn tồn tại hay không. Bạn nên có lý do - hoặc luận điểm đầu tư - cho mỗi cổ phiếu mình sở hữu ngoài việc chỉ muốn kiếm tiền.

Cổ phiếu hay công ty xảy ra sự thay đổi căn bản có thể là lý do tốt để đặt lệnh bán. Ví dụ:

- Thị phần của công ty đang giảm, có thể là vì đối thủ cạnh tranh tung ra sản phẩm ưu việt với giá thấp hơn

- Tăng trưởng doanh thu chậm lại đáng kể

- Đội ngũ quản lý của công ty đã thay đổi, những nhân sự mới đang thực hiện các quyết định liều lĩnh như vay nợ quá nhiều.

Và còn nhiều ví dụ khác nữa. Nếu điều gì đó về cổ phiếu thay đổi đáng kể, mâu thuẫn với luận điểm đầu tư của bạn, thì đây là một trong những lý do tốt nhất để bán.

2. Công ty bị mua lại

Một lý do chính đáng khác để "thoát hàng" là nếu công ty thông báo đã chấp nhận bán mình cho bên khác. Sau thông báo này, cổ phiếu công ty bị mua lại thường tăng đến mức gần với giá bán theo thỏa thuận. Do có ít tiềm năng cổ phiếu sẽ tiếp tục đi lên, chốt lời nhanh chóng có thể là hành động khôn ngoan trong trường hợp này.

Cụ thể, cách công ty bị mua lại sẽ ảnh hưởng đến việc liệu quyết định bán cổ phiếu có đúng đắn không. Một công ty có thể được mua lại bằng tiền mặt, cổ phiếu, hoặc cả hai:

- Đối với các thương vụ mua lại hoàn toàn bằng tiền mặt, giá cổ phiếu thường nhanh chóng hướng về giá thỏa thuận trong thương vụ. Nhưng nếu cuộc mua bán đổ bể thì giá có thể sụp đổ. Việc nắm giữ cổ phiếu lâu sau khi có thông báo về thương vụ mua lại bằng tiền mặt hiếm khi mang lại kết quả tốt đẹp cho nhà đầu tư.

- Đối với các thương vụ mua lại bằng cổ phiếu hoặc cả cổ phiếu lẫn tiền mặt, quyết định bán hay nắm giữ sẽ phụ thuộc vào việc bạn có muốn thành cổ đông của công ty mua lại hay không.

Ví dụ, gần đây ứng dụng chat trong doanh nghiệp Slack Technologies đã đồng ý bán mình cho gã khổng lồ điện toán đám mây Salesforce. Slack được trả bằng cả cổ phiếu lẫn tiền mặt. Những cổ đông của Slack không muốn thành nhà đầu tư của Salesforce tốt nhất nên bán ra.

3. Bạn cần tiền

Thường thì tốt nhất bạn không nên rót tiền vào chứng khoán bằng số tiền bạn nghĩ rằng mình sẽ cần đến trong vài năm nữa. Nhưng nếu bạn cần tiền, thì dĩ nhiên đây là lý do chính đáng để bán ra.

Có thể bạn muốn mua nhà và cần bán bớt cổ phiếu để có tiền đặt cọc. Hoặc có thể con bạn sẽ lên đại học trong vài năm tới, và bạn muốn chuyển cổ phiếu sang hình thức đầu tư khác an toàn hơn như chứng chỉ tiền gửi.

4. Tái cân bằng danh mục

Đối với hầu hết nhà đầu tư, việc tái cân bằng danh mục theo định kỳ là điều cần thiết. Dưới đây là hai trường hợp phổ biến nhất trước khi bán cổ phiếu:

- Sở hữu cổ phiếu vượt trội so với mặt bằng chung: Nếu một cổ phiếu bạn sở hữu tăng giá mạnh trong thời gian qua, thì nó có thể chiếm tỷ trọng lớn trong danh mục. Tuy đây là một tin mừng nhưng bạn có thể không an tâm khi có quá nhiều tiền gắn với một công ty và quyết định giảm bớt vị thế.

- Muốn giảm bớt giá trị chịu rủi ro gắn với cổ phiếu: Khi gần đến tuổi về hưu, nhà đầu tư nên giảm dần tỷ trọng cổ phiếu trong danh mục và thay thế bằng những tài sản an toàn hơn như trái phiếu.

5. Phát hiện cơ hội tốt hơn 

Giả sử bạn phát hiện cơ hội mua tuyệt vời đối với một trong những cổ phiếu ưa thích của mình và muốn phân bổ 10% danh mục sang khoản đầu tư này. Nếu không có sẵn tiền mặt trong danh mục, bạn có thể quyết định bán bớt cổ phiếu khác hoặc chứng chỉ quỹ ETF để giải phóng một phần vốn.

Có thể những cổ phiếu hay chứng chỉ quỹ ETF bạn bán đi không có vấn đề gì, nhưng việc nhận ra cơ hội dài hạn tuyệt vời có thể là lý do chính đáng để bán.

Thời điểm bán cổ phiếu đang sinh lời

Cả 5 trường hợp trên đều là lý do tốt để bán cổ phiếu và thu lời. Kiếm được lợi nhuận từ khoản đầu tư càng khẳng định sự đúng đắn của việc bán cổ phiếu để mua nhà, chi trả chi phí sinh hoạt khi nghỉ hưu hoặc như một phần của chiến lược phân bổ danh mục đầu tư.

Nhưng đừng bán cổ phiếu chỉ vì giá tăng. Những cổ phiếu đánh bại thị trường tăng giá là có lý do, và chúng cũng có xu hướng tiếp tục đi lên.

Thời điểm bán cổ phiếu đang thua lỗ

Tương tự, bán ra cổ phiếu chỉ vì giá giảm thường là ý kiến tồi. Mọi nhà đầu tư muốn mua rẻ và bán đắt. Bán cổ phiếu chỉ vì giá giảm là điều ngược lại.

Nhưng đồng thời, đôi khi bạn cần phải cắt lỗ trên một vị thế. Điều quan trọng là không để giá cổ phiếu giảm ngăn cản bạn bán ra.

Warren Buffett từng nói: "Điều quan trọng nhất phải làm khi phát hiện mình đang ở trong hố là đừng đào nữa". Nếu lý do ban đầu để mua cổ phiếu của bạn đã thay đổi hoặc nếu bạn hoàn sai lầm về công ty, thì chấp nhận lỗ và bán ra thay vì tiếp tục nắm giữ có thể là lựa chọn tốt nhất.