Khi CEO TikTok không nắm thực quyền: Mọi báo cáo được chuyển thẳng tới văn phòng ByteDance ở Bắc Kinh

Gần đây, TikTok đang nỗ lực để trấn an những quan ngại từ phía Mỹ rằng nó có thể mang đến các rủi ro mang tầm cỡ quốc gia khi thuộc sở hữu của công ty internet Trung Quốc ByteDance. TikTok khẳng định hoạt động độc lập với ByteDance và có lãnh đạo cấp cao riêng.

“TikTok được CEO toàn cầu riêng lãnh đạo, là ông Shou Zi Chew, một người Singapore hiện đang làm việc tại Singapore”, TikTok khẳng định trong một lá thư gửi tới các nhà làm luật Mỹ hồi tháng 6.

Nhưng thực tế, quyền ra quyết định của ông Chew rất hạn chế, NYTimes dẫn lới 12 cựu nhân sự của TikTok và ByteDance, chia sẻ.

Các quyết định liên quan đến dịch vụ, ví dụ như tập trung vào livestreaming hay TMĐT, được đưa ra bởi ông Zhang Yiming, người sáng lập ByteDance, cùng với đó là các nhân sự chiến lược, nghiên cứu và phát triển của ByteDance. Bộ phận chiến lược và tăng trưởng của TikTok không báo cáo cho ông Chew mà báo cáo thẳng tới văn phòng của ByteDance ở Bắc Kinh.

Sự sắp xếp này cho thấy những gì mà ông Chew đang phải trải qua trên cương vị lãnh đạo một trong những ứng dụng mạng xã hội phổ biến nhất thế giới. Kể từ khi ngồi ghế CEO TikTok vào tháng 5/2021, ông Chew ở giữa thế khó khi phải thể hiển bản thân mình là một nhà lãnh đạo độc lập của TikTok song vẫn phải đáp ứng các nhu cầu của công ty mẹ ByteDance.

Ông Chew ngày cảng phải đối mặt với nhiều thách thức. Khi TikTok trở thành một mạng xã hội với 1,6 tỷ người dùng hàng tháng, mối liên hệ của nó với ByteDance làm dấy lên quan ngại rằng dữ liệu người dùng có thể rơi vào tay Trung Quốc.

Hồi tuần trước, giám đốc vận hành TikTok đã có phiên điều trần trước Quốc hội Mỹ và hạ thấp tầm quan trọng của mối quan giữa giữa TikTok và Trung Quốc. Một ngày sau đó, Tổng thống Mỹ Biden ký một sắc lệnh hành pháp yêu cầu củng cấp quyền lực của chính phủ trong việc hạn chế các đầu tư của Trung Quốc ở mảng công nghệ vào Mỹ và hạn chế quyền tiếp cận dữ liệu công dân.

Trong một email, TikTok khẳng định ông Chew chịu trách nhiệm cuối cùng cho các quyết định sản phẩm và chiến lược của TikTok. ByteDance khẳng định ông Chew đã rất quen thuộc với tình hình kinh doanh của công ty.

Không có nhiều thông tin về ông Chew và cách ông điều hành TikTok. Nhưng nhiều cựu nhân sự của TikTok và ByteDance cho biết ông tập trung vào khía cạnh tài chính của công ty trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đi xuống. Ông thắt chặt ngân sách, dừng nhiều hoạt động marketing và sa thải nhân sự ở Bắc Mỹ khi TikTok chuyển vận hành về Singapore. Ông Chew cũng là người gặp gỡ các lãnh đạo kinh doanh toàn cầu và các nhà điều hành ở Châu Âu.

Trong một cuộc họp vào cuối năm ngoái, một nhân sự TikTok hỏi ông Chew về hình dung của ông đối với TikTok trong 100 năm tới. “Tôi chỉ muốn có thể kiếm tiền vào năm sau”, ông chia sẻ.

Một số người khác tiết lộ ByteDance có nhiều quyền lực hơn. “Nếu ông ấy không muốn làm những gì ByteDance muốn ông làm, ông ấy có thể bị sa thải hoặc thay thế”, Salvatore Babones, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Độc lập, nói với ông Chew.

Ông Chew có mối quan hệ thân tình với ByteDance từ khi ông là cầu nối đầu tư của một công ty vào ByteDance gần 10 năm trước.

Sinh ra vào lớn lên ở Singapore, ông Chew theo học ngành kinh tế tại University College London và có bằng MBA tại Harvard. Năm 2010, sau khi thực tập tại Facebook, ông gia nhập DST Globa, một công ty đầu tư mạo hiểm của tỷ phú Nga Yuri Milner.

Do thông thao tiếng Trung, ông Chew trở thành nhân sự quan trọng của DST Global tại Trung Quốc. Ông tham gia vào nhiều thương vụ đầu tư quan trọng nhất trong lịch sử internet Trung Quốc vào các công ty như Alibaba, JD.com hay Didi. Năm 2011, ông giúp DST đầu tư 500 triệu USD vào Xiaomi.

Năm 2013, ông Milner yêu cầu ông Chew gặp ông Zhang, người vừa sáng lập một ứng dụng tổng hợp tin tức có tên Jinri Toutiao. 2 người dân xây dựng mối quan hệ vào vào năm đó một công ty đầu tư có liên quan đến ông Milner đã dẫn dắt vòng đầu tư 10 triệu USD vào công ty của ông Zhang. Ứng dụng tổng hợp tin tức nói trên về sau trở thành ByteDance, công ty mẹ của TikTok.

Đến thời điểm năm 2015, ông Chew gia nhập Xiaomi trong vai trò giám đốc tài chính. Ông giúp Xiaomi thực hiện IPO thành công, lãnh đạo các nỗ lực mở rộng ra quốc tế của công ty này và trở thành gương mặt đại diện nói tiếng Anh của công ty.

“Shou lớn lên với văn hoá và ngôn ngữ Mỹ và Trung Quốc bao quanh”, Hugo Barra, một cựu lãnh đạo Google và làm việc với ông Chew ở Xiaomi, chia sẻ. Hugo Barra nhận định Chew là nhân sự tuyệt vời dành cho các công ty Trung Quốc muốn mở rộng ra toàn cầu.

Đến tháng 3/2021, ông Chew cho biết sẽ gia nhập ByteDance trong vai trò giám đốc tài chính. Điều này làm dấy lên tin đồn rằng ByteDance có thể sẽ sớm thực hiện IPO. 2 tháng sau đó, TikTok bổ nhiệm ông Chew làm CEO. Cuối năm đó, ông Chew rời vị trí ở ByteDance để tập trung vào TikTok.

TikTok đã không có CEO chính thức từ tháng 8/2020 khi Kevin Meyer, một cựu nhân sự Disney, rời công ty. Ông Chew bắt đầu xây dựng hình ảnh là người đứng đầu TikTok khi thăm văn phòng của công ty ở Los Angeles vào giữa năm ngoái.

Trong các chuyến đi tới Mỹ, ông Chew gặp Ari Emanuel, giám đốc Endeavor, Bob Chapek, CEO Disney và Adam Silver, người được ủy quyền của Hiệp hội Bóng rổ Quốc gia, để xây dựng các mối quan hệ thương mại, theo nguồn tin thân cận.

ByteDance rất quan tâm đến quan điểm của bên ngoài khi lựa chọn CEO cho TikTok. Ông Mayer được lựa chọn vì ông là người Mỹ ở thời điểm khi TikTok cần xây dựng hình ảnh độc lập với công ty mẹ Trung Quốc. Ông Chew trong khi đó không nghiêng về phía Phương Tây hay Trung Quốc. Gốc gác Singapore của ông là một rào chắn cho bất kỳ đợt thắt chặt nào từ cả Mỹ và Trung Quốc, nguồn tin chia sẻ.

Dù vậy, quyền lực của cả ông Meyer và ông Chew đều bị công ty mẹ khoanh vùng, 5 nguồn tin nói với NYTimes.

Các thay đổi đối với ứng dụng TikTok và các tính năng của nó đều phải thông qua ông Zhang, CEO ByteDance, Luang Rubo, người từng là bạn học của ông Zhang, Zhao Pengyuan, lãnh đạo chiến lược của ByteDance và Zhu Wenjia, lãnh đạo mảng nghiên cứu và phát triển của TikTok. Các lãnh đạo ByteDance lèo lái TikTok bằng cách quan sát những gì xảy ra trên Douyin trước. Douyin là phiên bản TikTok ở thị trường Trung Quốc.

Một số người từng làm việc với ông Chew cho biết họ không rõ ông hiểu nền tảng này đến mức nào. Một số nhân viên thậm chí còn được mời để hướng dẫn ông Chew về các xu hướng TikTok mới nhất. Qua đó, ông có thể xây dựng hình ảnh trên ứng dụng mà mình đang lãnh đạo.

Nguồn tin thân cận với hoạt động của ông Chew khẳng định ông phần lớn chỉ liên quan đến các vấn đề tài chính và vận hành.

Gần đây, ông Chew nói về các hoạt động dữ liệu của TikTok. Trong thông điệp gửi tới các nhà làm luật Mỹ, ông khẳng định nhân viên ByteDance ở Trung Quốc có thể tiếp cận được dữ liệu của người dùng Mỹ khi “tuân thủ một loạt các biện pháp bảo vệ tính bảo mật phức tạp”. Tuy nhiên, ông cũng nói thêm rằng TikTok đang trong quá trình tách bạch và bảo vệ dữ liệu người dùng Mỹ dưới một dự án hợp tác với Oracle gọi là Project Texas.

“Chúng tôi biết chúng tôi nằm trong số các nền tảng bị điều tra nhất”, ông Chew viết.