Hợp đồng tương lai VN30: Cơ hội dùng đòn bẩy đánh cược với chỉ số

Sắp tới, thị trường chứng khoán phái sinh sẽ chính thức đi vào vận hành. Về mặt khái niệm, phái sinh phải bao gồm: Hợp đồng tương lai, Hợp đồng kỳ hạn, Hợp đồng quyền chọn và Hợp đồng hoán đổi.

Tuy nhiên, trước mắt, sản phẩm đầu tiền là sẽ là Hợp đồng tương lai (HĐTL). Theo công bố, Sở GDCK Hà Nội (HNX) sẽ lựa chọn để thử nghiệm trước HĐTL dựa trên chỉ số VN30-Index. Các HĐTL dựa trên tài sản cơ sở là trái phiếu và chỉ số HNX30 sau đó cũng sẽ được đưa vào.

Nguồn VNDirect.

Theo công bố của HNX, sẽ luôn có 4 hợp đồng niêm yết là tháng hiện tại, tháng kế tiếp và hai tháng cuối hai quý tiếp theo. Ngày giao dịch cuối cùng là ngày thứ Năm thứ 3 trong tháng đáo hạn. Và ngày hôm sau sẽ thanh toán bằng tiền.

Mẫu HĐTL chỉ số VN30.

Về mặt bản chất, mục đích của mọi loại chứng khoán phái sinh khi ra đời là để hoặc phòng ngừa rủi ro hoặc đầu cơ sinh lời.

Ở góc độ phòng ngừa rủi ro, nhà đầu tư tổ chức hoặc nhà đầu tư lớn sở hữu danh mục gồm nhiều các Bluechips trong rổ VN30 sẽ ưa thích các hợp đồng này. Dưới đây là một ví dụ điển hình.

Nguồn VNDirect.

Thực tế, các nhà đầu tư này có thể giao dịch lớn nhưng lại không phải đối tượng mở vị thế thường xuyên và giao dịch hàng ngày, thay vào đó nhà đầu tư cá nhân mới là đối tượng giao dịch tiềm năng. Tại TTCK Đài Loan, cộng cả quy mô giao dịch của khối tổ chức và tự doanh (40%) thì vẫn thấp hơn tỷ trọng của nhà đầu tư cá nhân.

Theo CTCK MB.

Và đối với số đông này, HĐTL chỉ số VN30 có thể xem như một phương tiện mới để đầu cơ với tỷ lệ đòn bẩy cao.

Hiện tại HNX vẫn chưa công bố chính thức về tỷ lệ ký quỹ. Tuy nhiên nhiều khả năng tỷ lệ ký quỹ duy trì sẽ khoảng 10% (đồng nghĩa với tỷ lệ đòn bẩy tối đa có thể đạt là 1:9), tỷ lệ ký quỹ ban đầu là 15%.

Với giả định trên, nếu nhà đầu tư mua một HĐTL VN30 với mức giá 700, Hệ số nhân 1.000.000, tỷ lệ ký ban đầu 15%.

Khi HĐTL VN30 tăng lên 705 (+0,71%) thì 1 HĐTL lại có mức lợi nhuận 4,7% trên số tiền đặt cọc 105 triệu đồng là 5.000.000 đồng.

Tuy nhiên, khi giá hợp đồng giảm, nhà đầu tư cũng có nguy cơ thua lỗ nặng hơn và thậm chí phải ký quỹ bổ sung. Trong trường hợp này, nhà đầu tư cần lưu ý đến công thức tính tỷ lệ sử dụng tài sản ký quỹ tại VSD.

Nghĩa vụ ký quỹ biến đổi: Giá trị lỗ ròng phát sinh trong phiên (nếu có) Ký quỹ chuyển giao đối với các hợp đồng phái sinh chuyển giao vật chất đến ngày đáo hạn.

Tỷ lệ sử dụng tài sản ký quỹ tại VSD cần đảm bảo ở mức an toàn. Một số công ty chứng khoán quy định tỷ lệ này không được vượt quá 90%.

Nhà đầu tư mua HĐTL giá 700, hệ số nhân 1 triệu đồng, ký quỹ duy trì 10%. Nhà đầu tư ký quỹ ban đầu 100 triệu lên VSD.

Một số thắc mắc nhà đầu tư thường gặp

Tính lãi lỗ dựa trên biến động của HĐTL chỉ hay của chỉ số?

Lãi/lỗ ở mỗi vị thế sẽ được tính toán dựa trên giá giao dịch đóng cửa của hợp đồng tương lai đó. Riêng đối với các hợp đồng tương lai chỉ số đến ngày đáo hạn, lãi/lỗ sẽ được tính toán dựa trên giá đóng cửa của chỉ số tại ngày đáo hạn của hợp đồng tương lai đó.

Tại sao mở cửa sớm 15 phút so với thị trường cơ sở?

Biến động HĐTL phản ánh dự báo xu hướng của chỉ số/giá hàng hóa trong tương lai. Dựa trên khối lượng mở (Open Interest), có thể thấy được nhận định của nhà đầu tư với xu hướng chỉ số trong tháng hiện tại, tháng kế tiếp cũng như 2 tháng của 2 quý tiếp theo.

Vì vậy, cần mở cửa trước thị trường cơ sở 15 phút để làm nhà đầu tư trên thị trường cơ sở có thể chuẩn bị trước.

Thanh toán lãi và nộp thêm ký quỹ bổ sung nếu lỗ sẽ diễn ra như thế nào?

Nễu phát sinh lãi, tiền lãi từ HĐTL sẽ về sau 11h trưa ngày T+1 nên ngay đầu giờ chiều nhà đầu tư đã có tiền.

Trường hợp lỗ nộp bổ sung, sẽ tùy theo quy định cụ thể của từng CTCK nhưng thường phải hoàn tất ngay trong phiên giao dịch sáng.

Thanh khoản của HĐTL lúc đầu sẽ như thế nào?

Thực tế, HĐTL luôn thuộc loại thanh khoản nhất trong các loại chứng khoán phái sinh. Thái Lan chỉ mất 1-2 tháng để nhà đầu tư làm quen trong khi Malaysia thì lâu hơn (khoảng 1 năm). Với thị trường Việt Nam, kể cả khi chưa được đón nhận ngay thì HNX cũng sẽ thay đổi khẩu vị cho phù hợp với nhà đâu tư.