Hình thành Quỹ phát triển hạ tầng, phấn đấu đến 2025 Đông Nam Bộ có trên 400 Km cao tốc

Sáng 18/7, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chủ trì Hội nghị Hội đồng điều phối vùng Đông Nam Bộ cùng thảo luận với các Bộ, ngành, địa phương, chuyên gia để đóng góp ý kiến phát triển kinh tế cho khu vực này.

Các báo cáo, ý kiến tại hội nghị đánh giá, vùng Đông Nam Bộ có vị trí, vai trò quan trọng, là vùng kinh tế năng động, sáng tạo, đi đầu trong đổi mới và phát triển, đóng góp lớn vào tăng trưởng kinh tế của cả nước.

Với vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên và hệ thống cảng, sân bay quốc tế thuận lợi, Đông Nam Bộ là đầu tàu kinh tế lớn nhất cả nước, trung tâm du lịch, phát triển các loại hình dịch vụ công nghiệp, công nghệ thông tin, viễn thông, logistics,… với hạt nhân là đô thị đặc biệt TPHCM - trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục - đào tạo, khoa học công nghệ, đầu mối giao lưu và hội nhập quốc tế, có sức hút và lan tỏa lớn của vùng và cả nước.

Hệ thống đô thị và kết cấu hạ tầng tương đối phát triển: Có trên 11.800 km đường bộ, đã hình thành trục hướng tâm TPHCM; 2 cảng hàng không quốc tế (Tân Sơn Nhất, Côn Đảo); đường thủy nội địa mật độ lớn, chảy qua hầu hết trung tâm kinh tế, đô thị, khu công nghiệp; 218 cầu cảng biển dài gần 38 km, chiếm 38,8% chiều dài và 43,2% tổng lượng hàng hóa qua cảng của cả nước. Sắp tới sẽ có tuyến đường cao tốc kết nối Mộc Bài - TPHCM, TPHCM - Vũng Tàu… tạo thuận lợi lưu thông hàng hóa các nước ASEAN đến TPHCM, Vũng Tàu…

Với diện tích chiếm 9% và dân số chiếm 20% nhưng thời gian qua, vùng Đông Nam Bộ đã đóng góp khoảng hơn 30% GDP, khoảng 45% tổng thu ngân sách nhà nước và hơn 32% kim ngạch xuất khẩu cả nước.

Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng kinh tế và năng suất lao động của vùng những năm gần đây có xu hướng chậm lại. Một trong những nguyên nhân cơ bản là việc liên kết phát triển vùng, xây dựng không gian kinh tế chưa hiệu quả, nguồn lực bị phân tán; lợi ích của từng địa phương bó buộc theo địa giới hành chính, thậm chí còn cạnh tranh, làm triệt tiêu lợi thế chung của toàn vùng.

Quá trình phân cấp giữa Trung ương và các địa phương đã và đang diễn ra mạnh mẽ, các địa phương ngày càng được trao quyền nhiều hơn để tạo sự chủ động, sáng tạo hơn trong điều hành. Tuy nhiên, việc trao quyền nhiều hơn cho địa phương chưa có sự điều phối, phối hợp giữa các địa phương trong vùng đã tạo sự phân mảnh, chia cắt "không gian kinh tế vùng".

Cùng với sự phát triển, hàng loạt vấn đề mới nổi lên mà một địa phương riêng lẻ không thể tự giải quyết được hoặc tự giải quyết không hiệu quả như giao thông liên vùng, ứng phó với biến đổi khí hậu, dịch bệnh, an ninh nguồn nước, ô nhiễm môi trường, tái cơ cấu kinh tế và chuyển đổi mô hình tăng trưởng, chủ động đón đầu Cách mạng Công nghiệp lần thứ 4.

Nghiên cứu Quỹ phát triển hạ tầng vùng Đông Nam Bộ

Báo cáo tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, Quyết định số 825 của Thủ tướng Chính phủ về việc thành lập Hội đồng điều phối vùng đã đề ra 9 nhiệm vụ, quyền hạn chủ yếu của Hội đồng, trong đó nhấn mạnh việc phối hợp phải đảm bảo nguyên tắc đồng thuận, bình đẳng, công khai, minh bạch, phù hợp với quy định pháp luật. Việc phối hợp được thực hiện thông qua các quy hoạch, kế hoạch, chương trình và dự án.

Về giải pháp phát triển vùng Đông Nam Bộ, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nêu 10 giải pháp trong đó có nhiều giải pháp về hạ tầng như việc nghiên cứu hình thành Quỹ phát triển hạ tầng vùng Đông Nam Bộ.

Các giải pháp huy động vốn đầu tư bao gồm nghiên cứu hình thành Quỹ phát triển hạ tầng vùng, huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực trên cơ sở đầu tư công dẫn dắt, kích hoạt nguồn lực ngoài nhà nước nhằm phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế của vùng. Ưu tiên nguồn ngân sách Trung ương từ nguồn dự phòng, tăng thu để đầu tư các dự án cấp bách liên vùng.

Đối với TPHCM, cần tiếp tục nghiên cứu, đề xuất cơ chế cho phép Thành phố vay một khoản đủ lớn để hoàn thành đồng bộ các tuyến đường sắt đô thị theo quy hoạch nhằm giải quyết vấn đề ùn tắc giao thông.

Mở rộng không gian Thành phố bằng cách kéo dài đường sắt TPHCM sang các địa phương lận cận trong vùng nhằm thay đổi một cách cơ bản về hạ tầng của Thành phố để từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh, thu hút đầu tư, tạo động lực phát triển mạnh mẽ cho Thành phố.

Đồng thời cũng góp phần quan trọng để phát triển các đô thị vệ tinh, tận dụng được không gian ngầm và phát triển được các mô hình TOD (Transit Oriented Development - phát triển đô thị gắn kết với giao thông công cộng) dọc các tuyết đường sắt đô thị này.

Phấn đấu đến 2025, Đông Nam Bộ có trên 400 Km cao tốc

Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) Nguyễn Văn Thắng thì cho biết, phấn đấu đến năm 2025, vùng Đông Nam Bộ có trên 400 Km đường cao tốc.

Hiện Bộ GTVT đã trình Thủ tướng phê duyệt 5 quy hoạch ngành quốc gia lĩnh vực giao thông vận tải. Trong đó, hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông vùng Đông Nam Bộ đã được quy hoạch theo hướng tích hợp, bảo đảm tính liên kết đồng bộ, phát huy lợi thế của từng phương thức vận tải.

Đồng thời, xây dựng danh mục dự án ưu tiên kêu gọi đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đến năm 2030 của vùng.

Bộ GTVT kiến nghị Thủ tướng, Hội đồng Điều phối vùng Đông Nam Bộ chỉ đạo, phối hợp với các bộ, ngành, các tỉnh, thành phố trong vùng tổ chức Hội nghị xúc tiến, kêu gọi đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông để huy động tối đa các nguồn vốn ngoài ngân sách, sử dụng hiệu quả nguồn ngân sách nhà nước với mục tiêu "Lấy đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư", trong đó tập trung vào các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm, có tác dụng lan tỏa, tạo ra liên kết vùng.

Bên cạnh đó, nghiên cứu đề xuất các cơ chế, chính sách đặc thù có tính đột phá, vượt trội để đẩy mạnh phát triển vùng, thúc đẩy liên kết vùng tương tự như một số cơ chế, chính sách thí điểm của TPHCM đã được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết 98.

Mặt khác, cần tăng cường công tác phối hợp giữa các bộ, ngành và địa phương trong triển khai thực hiện, trong đó phát huy tối đa vai trò của Hội đồng Điều phối vùng để giải quyết các vấn đề liên vùng, vấn đề có tính chất liên ngành tại vùng. Các bộ, ngành phối hợp chặt chẽ, đồng bộ, hướng dẫn, hỗ trợ các địa phương trong vùng chủ động giải quyết những vấn đề thuộc thẩm quyền.