Gian nan hành trình cắt giảm khí thải của Nhật Bản

Liên đoàn Chuyển đổi Xanh (GX League) mới đây đã công bố các mục tiêu giảm phát thải của 372 công ty tham gia diễn đàn. Theo đó, với mục tiêu hiện tại, 372 công ty này sẽ giảm lượng khí thải nhà kính xuống mức 480 triệu tấn vào cuối năm tài chính 2030, tương đương mức giảm 40% so với 800 triệu tấn khí thải trong năm tài chính 2013. Điều này đồng nghĩa với việc không đạt được mục tiêu 46% mà Chính phủ Nhật Bản đã đề ra.

Hiện tại, có 568 công ty đang tham gia vào GX League và dự kiến sẽ có thêm nhiều mục tiêu giảm phát thải được đưa ra. Hầu hết các thành viên tham gia đều làm việc trong lĩnh vực sản xuất hoặc năng lượng, trong khi tỷ lệ tham gia của ngành vận tải tương đối thấp đã góp phần tạo ra sự mất cân đối giữa các ngành.

Các công ty điện tử nằm trong số những công ty có mục tiêu tham vọng nhất, điển hình như Hitachi đặt mục tiêu giảm 93% lượng khí thải nhà kính và Panasonic Holdings đặt mục tiêu cắt giảm 90%. Trong số các công ty điện lực, Kansai Electric Power kỳ vọng giảm 70 % lượng khí thải, trong khi tập đoàn JERA - chiếm khoảng 1/10 lượng khí thải của cả nước, đặt mục tiêu giảm 52%. Toyota Motor, Nissan Motor và Honda Motor mỗi hãng đều đặt mục tiêu giảm 46% lượng khí thải theo mức chung của chính phủ thông qua việc tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo.

Mặc dù ngành sản xuất vật liệu là ngành phát thải lớn nhưng hầu hết các công ty trong lĩnh vực này đều đặt mục tiêu thấp hơn mục tiêu của chính phủ do thiếu công nghệ để cắt giảm khí thải trong quá trình sản xuất. Điển hình là ngành thép - chịu trách nhiệm cho 40% lượng khí thải trong ngành công nghiệp của Nhật Bản, nhưng công ty lớn nhất là Nippon Steel chỉ cắt giảm 29% lượng khí thải. Hiện chính phủ đang hỗ trợ các nhà sản xuất thép nhằm thúc đẩy ứng dụng thực tế quy trình sản xuất thép giảm lượng hydro và các quy trình thế hệ tiếp theo.

Chính phủ Nhật Bản đặt mục tiêu đạt được mức phát thải khí nhà kính bằng 0 vào năm 2050 và chìa khóa để đạt được mục tiêu đó là giảm 46% lượng khí nhà kính vào năm tài chính 2030.

Năm 2022, Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản (METI) thành lập GX League - nền tảng đầu tiên ở Nhật Bản công khai các mục tiêu phát thải theo một định dạng thống nhất. Đây là diễn đàn hợp tác giữa các công ty với chính phủ, các trường đại học và tổ chức nghiên cứu nhằm cùng nhau thực hiện mục tiêu cắt giảm khí thải nhà kính. Trước đó, các công ty đưa ra các hoạt động ứng phó với biến đổi khí hậu một cách độc lập. Dữ liệu doanh nghiệp do METI công bố chiếm khoảng 53% lượng phát thải trong nước tính theo thể tích và còn một phần lớn chưa được khám phá.

METI đang khuyến khích các công ty tham gia vào GX League bằng cách đưa ra yêu cầu tham gia để nhận được hỗ trợ tài chính của chính phủ thông qua việc phát hành trái phiếu “chuyển đổi xanh – GX”. Từ năm tài chính 2026, METI sẽ đưa ra hướng dẫn cụ thể về việc cắt giảm khí thải cho từng ngành dựa trên “mức độ khó” khác nhau trong quá trình khử carbon.