Giá cao su 2025 có thể tiếp tục giảm từ mức đỉnh 7 năm?

 Theo Hiệp hội các quốc gia sản xuất cao su tự nhiên (ANRPC), giá cao su tương lai đã có một đợt tăng mạnh trong quý III năm ngoái, kéo dài từ xu hướng tăng trưởng chung bắt đầu từ cuối năm 2022.

Mức giá đạt đỉnh cao nhất trong 7 năm là 213 cent/kg vào ngày 2/10, phản ánh tình trạng nguồn cung toàn cầu khan hiếm ở các khu vực sản xuất cao su chính cùng với nhu cầu cao đối với các sản phẩm cao su, đặc biệt là từ Trung Quốc. Tuy nhiên, kể từ mức đỉnh này, giá đã giảm nhẹ, xuống dưới 190 cent/kg vào đầu năm 2025.

Điều này khiến các nhà quan sát hoài nghi liệu thị trường cao su đã đạt đỉnh hay liệu một đợt tăng giá mạnh mới có thể xảy ra trong thời gian tới.

Cao su được sử dụng rộng rãi trong các sản phẩm và ứng dụng như hàng hóa công nghiệp, phụ tùng ô tô, lốp xe, gioăng cao su, giày dép và thiết bị y tế. Các đặc tính độc đáo của cao su, như độ đàn hồi cao, khiến nó trở thành vật liệu rất được ưa chuộng cho nhiều mục đích sử dụng cá nhân và công nghiệp.

Trên thị trường toàn cầu, cao su được chia thành hai loại chính: cao su tự nhiên, được chiết xuất từ mủ của cây nhiệt đới như Hevea brasiliensis, và cao su tổng hợp, được sản xuất từ các nguồn hóa dầu và khí đốt tự nhiên. Gần 3/4 sản lượng cao su tự nhiên thế giới tập trung ở Đông Nam Á, với Thái Lan, Indonesia và Việt Nam là ba trong bốn nhà sản xuất lớn nhất nhờ vào điều kiện nhiệt đới nóng ẩm rất lý tưởng để cây cao su phát triển.

Những thách thức và hạn chế đặc thù mà các nhà sản xuất cao su ở những quốc gia này gặp phải đã đóng vai trò quan trọng trong việc đẩy giá cao su lên mức cao trong nhiều năm qua. 

Theo ước tính của WhatNext Rubber Media International, sản lượng cao su ở Thái Lan trong quý I năm 2024 đã giảm 18,3% so với cùng kỳ năm trước, ở Indonesia giảm 15,2%, và ở Việt Nam giảm 2,7%. Tổng sản lượng toàn cầu giảm 5% trong 4 tháng đầu năm 2024, theo ghi nhận từ một công ty tình báo thị trường cao su tại Ấn Độ.

Thời tiết khắc nghiệt là nguyên nhân chính dẫn đến xu hướng giảm sản lượng này. Tại Thái Lan, quốc gia sản xuất cao su lớn nhất thế giới, một đợt nắng nóng gay gắt trong quý I/2024 đã kéo dài mùa thấp điểm sản lượng từ tháng 2 đến tháng 5. Nắng nóng kéo dài khiến cây cao su tăng trưởng chậm.

Sau đó, mưa lớn và lũ lụt xảy ra ở một số khu vực đã làm gián đoạn nghiêm trọng sản xuất trong mùa cao điểm, vốn thường kéo dài đến tháng 9. Những biến động thời tiết này ảnh hưởng đáng kể đến tần suất thu hoạch mủ cây cao su và tổng sản lượng latex. Ông Farah Miller, người sáng lập công ty dữ liệu cao su Helixtap Technologies ở Singapore, cho biết công ty đã dự báo sản lượng cao su năm 2024 giảm từ 10-15%.

Ngoài ra, bão Yagi đã làm giảm đáng kể sản lượng cao su ở Trung Quốc vào đầu tháng 9, với các khu vực sản xuất chính trên đảo Hải Nam, như Lin Gao và Cheng Mai, chịu thiệt hại nặng nề. Theo Tập đoàn Công nghiệp Cao su Hải Nam Trung Quốc, khoảng 230.000 hecta đồn điền cao su đã bị bão phá hủy, khiến sản lượng cao su khô giảm 18.000 tấn. Mặc dù hoạt động khai thác mủ cây đã được nối lại ngay sau đó, nhưng mưa lớn vẫn tiếp tục cản trở việc chế biến latex thô trong suốt tháng 9.

Ông Jom Jacob, cựu đồng sáng lập và nhà phân tích trưởng của WhatNext Rubber, cho rằng số ngày mưa nhiều bất thường và lũ lụt trong mùa thu hoạch cao điểm năm 2024 cũng có thể khiến các cây cao su bị ảnh hưởng bởi các bệnh về lá. Ở miền nam Thái Lan, bệnh lá rụng là một loại nấm gây hại ngày càng phổ biến, làm giảm cả năng suất lẫn chất lượng của latex.

Ngoài ra, giá cao su cũng được hỗ trợ bởi sự mất cân đối cung-cầu dài hạn trên thị trường cao su toàn cầu. Một số nông dân trồng cao su nhỏ lẻ ở Thái Lan và Indonesia không thể tìm đủ lao động để mở rộng diện tích trồng cao su nhằm đáp ứng mức tiêu thụ hiện tại. Một số khác đã chuyển đổi từ trồng cao su sang các loại cây trồng có lợi nhuận cao hơn.

Ví dụ, ở Indonesia, quốc gia sản xuất cao su lớn thứ hai thế giới, sản lượng đã giảm 20% trong bốn năm qua, từ 2019 đến 2023, do số lượng nông dân trồng cao su giảm mạnh trong thời gian này. Theo ông Shinichi Kato, chủ tịch một công ty thương mại cao su tại Tokyo, chính phủ Indonesia không hỗ trợ tích cực nông dân trong thời kỳ giá cao su giảm, dẫn đến việc nhiều người chuyển sang trồng cọ dầu và các cây trồng khác. Việc thay thế cây cao su cũ bằng cây mới cũng diễn ra rất chậm chạp.

Sự tăng giá của thị trường cao su trước tháng 10 năm 2024 cũng phản ánh kỳ vọng rộng rãi của nông dân rằng Quy định chống phá rừng của Liên minh Châu Âu (EUDR) sẽ có hiệu lực vào cuối năm 2024. Khi được thực thi, luật này sẽ ngăn chặn việc nhập khẩu vào EU các mặt hàng liên quan đến nạn phá rừng. Do đó, các nhà sản xuất cao su lo ngại rằng xuất khẩu của họ có thể bị cắt đứt khỏi thị trường EU, làm giá cao su tăng cao hơn nữa.

Tuy nhiên, kể từ mức đỉnh đầu tháng 10, giá cao su đã giảm do một số yếu tố quan trọng. Việc Ủy ban Châu Âu (EC) đề xuất hoãn thực thi EUDR ít nhất 12 tháng đã đóng vai trò quan trọng trong việc giảm giá cao su. Quyết định này được coi là biện pháp cân bằng để hỗ trợ các nhà sản xuất quốc tế chuẩn bị tốt hơn cho việc thực thi luật này.

Bên cạnh đó, sự trở lại của Donald Trump trong nhiệm kỳ tổng thống thứ hai tại Mỹ cũng làm tăng nguy cơ các biện pháp thương mại đối đầu, đặc biệt là việc áp thuế cao hơn đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, nước nhập khẩu cao su tự nhiên lớn nhất thế giới. Ngoài ra, xu hướng giảm giá dầu trong quý IV cũng góp phần làm hạ nhiệt giá cao su, vì nhiều sản phẩm cao su tổng hợp được sản xuất từ dầu mỏ và các sản phẩm lọc dầu.

Mặc dù giá cao su đã giảm, nhưng những dự báo sản xuất trong tương lai cho thấy giá có thể không giảm sâu thêm. ANRPC đã hạ dự báo về nguồn cung cao su tự nhiên toàn cầu năm 2024, đồng thời nâng dự báo về nhu cầu cao su toàn cầu do triển vọng kinh tế Trung Quốc lạc quan hơn.

ANRPC cũng cảnh báo rằng tình trạng thiếu hụt nguồn cung cao su toàn cầu có thể kéo dài đến năm 2028, dẫn đến mức thiếu hụt hàng năm từ 600.000 đến 800.000 tấn cao su. Tuy nhiên, với báo cáo rằng sản xuất ở Thái Lan và Việt Nam đang phục hồi nhờ thời tiết thuận lợi, thời gian sẽ trả lời liệu giá cao su hiện tại chỉ là sự giảm tạm thời hay dấu hiệu của một xu hướng mới.