Giá cá tra thấp ăn mòn biên lợi nhuận doanh nghiệp xuất khẩu

Giá cá tra vẫn ở mức thấp trong nửa đầu năm

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản (VASEP), trong tháng 6, kim ngạch xuất khẩu cá tra đạt gần 172 triệu USD, tăng 20% so với cùng kỳ năm ngoái. Luỹ kế nửa đầu năm nay, xuất khẩu cá tra đạt 922 triệu USD, tăng gần 6% so với cùng kỳ. 

Mặc dù vậy, tăng trưởng dựa trên mức nền thấp của năm ngoái (thời điểm mà các thị trường nước ngoài tập trung xả hàng tồn kho thay vì nhập vào do kinh tế suy yếu) cho thấy sự phục hồi là không đáng kể, kim ngạch xuất khẩu vẫn thấp hơn so với năm 2022.

VASEP cho biết tuy có cải thiện về nhu cầu nhưng giá xuất khẩu sang các thị trường Trung Quốc, EU, Anh,… vẫn thấp, chỉ có thị trường Mỹ có tín hiệu khả quan hơn về cả giá và khối lượng nhập khẩu.

Trong đó, Trung Quốc và Hong Kong duy trì là thị trường tiêu thụ nhiều cá tra nhất của Việt Nam với kim ngạch đạt 258 triệu USD tăng 8%. Giá trung bình xuất khẩu cá tra Việt Nam sang Trung Quốc trong nửa đầu năm nayvẫn chưa có dấu hiệu cải thiện khi tiếp tục giảm từ 7% - 18% so với cùng kỳ năm 2023. Sau khi tăng 3% vào tháng 3, ba tháng tiếp theo đều giảm.

Mặc dù giá xuất khẩu giảm, khối lượng xuất khẩu các sản phẩm cá tra sang Trung Quốc trong nửa đầu năm nay vẫn tăng trưởng ổn định 34%, chủ yếu do sự tăng trưởng trong quý II/2024.

Nền kinh tế Trung Quốc đang chững lại khiến người tiêu dùng thận trọng và e dè hơn trong chi tiêu, do đó các nhà nhập khẩu của quốc gia này buộc phải tập trung vào các mặt hàng giá rẻ hơn. Với giá cả rẻ hơn so với một số loài cá nội địa như cá chép, cá rô phi, cá quả, cá tra được ưa thích và có chỗ đứng vững chắc hơn tại quốc gia này.

Theo một công ty tư vấn được Undercurrent News ủy quyền thu thập và phân tích dữ liệu hải quan cho biết tại Trung Quốc giá bán lẻ cá tra rẻ hơn so với cá nước ngọt nuôi trong nước như cá chép.

"Các nhà nhập khẩu buộc phải tập trung vào hàng hóa giá rẻ do nền kinh tế Trung Quốc đang suy yếu khiến khách hàng tiết kiệm hơn và ngần ngại mua hàng. Chi phí hợp lý và chất lượng phi lê tốt đã giúp cá tra ngày càng phổ biến và tạo dựng được chỗ đứng vững chắc hơn tại quốc gia này.", nguồn tin này cho hay.

Tại Mỹ, thị trường xuất khẩu lớn thứ hai sau Trung Quốc, lượng cá tra Việt Nam xuất sang trong 6 tháng đầu năm nay đạt 160 triệu USD, tăng 14% so với cùng kỳ năm ngoái.

Biên lợi nhuận nhiều doanh nghiệp xuất khẩu giảm

Giá bán cá tra tại nhiều thị trường giảm ảnh hưởng đến biên lợi nhuận của một số doanh nghiệp xuất khẩu. Nhiều doanh nghiệp báo lãi giảm mặc dù doanh thu vẫn tăng so với cùng kỳ năm trước trong quý II.

Điển hình như CTCP Vĩnh Hoàn (Mã: VHC) ghi nhận biên lợi nhuận gộp quý II ở mức 14,5%, giảm mạnh so với mức 21,3% của cùng kỳ năm ngoái. Tốc độ tăng của giá vốn nhanh hơn doanh thu khiến lãi gộp giảm 20% xuống 462 tỷ đồng. Công ty ghi nhận lãi sau thuế quý II giảm 26% xuống 336 tỷ đồng dù doanh thu tăng 17% so với cùng kỳ. 

Trước đó, hồi quý I, biên lợi nhuận gộp của Vĩnh Hoàn giảm xuống mức thấp nhất kể từ quý IV/2014. Điều này góp phần khiến lãi sau thuế giảm 16% mặc dù doanh thu tăng mạnh gần 29% so với cùng kỳ năm ngoái. 

Hay tại CTCP Đầu tư và Phát triển Đa Quốc Gia - IDI, biên lãi gộp quý II đạt 7,9%, giảm so với mức 8,5% của cùng kỳ năm ngoái. Giá vốn bán hàng tăng 6,5% trong khi tốc độ tăng doanh thu thấp hơn, ở mức 5,9%. Lợi nhuận sau thuế của công ty giảm 31% so với cùng kỳ xuống 18,4 tỷ đồng trong khi doanh thu thuần tăng gần 6% lên hơn 1.934 tỷ đồng. 

Khác với hai công ty trên, với hướng đi mớitập trung đẩy mạnh tăng trưởng doanh thu tại thị trường nội địa hơn trong quý II, Thuỷ sản Nam Việt (Mã: ANV) ghi nhận biên lợi nhuận gộp quý II đạt 12%, gấp gần 3 lần so với mức 4,5% của cùng kỳ năm ngoái, lợi nhuận sau thuế đạt 17,5 tỷ đồng, thoát lỗ trong quý II (quý II/2023 lỗ 51 tỷ).

Theo đó, doanh thu tại thị trường nội địa của Nam Việt đã tăng 28% so với cùng kỳ lên 510 tỷ đồng, đóng góp 41% trong tổng doanh thu, trong khi doanh thu từ hoạt động xuất khẩu gần như đi ngang, ở mức 683 tỷ đồng. 

Kỳ vọng cuối năm phục hồi nửa cuối năm

Đánh giá về triển vọng cuối nửa cuối năm nay, VASEP dự báo nhu cầu tiêu thụ sẽ tiếp tục tăng khi các quốc gia bắt đầu có kế hoạch chuẩn bị cho các lễ hội, kỳ nghỉ và kinh tế Mỹ năm nay đang phát đi những tín hiệu lạc quan. Giá xuất khẩu cá tra cũng được kỳ vọng sẽ phục hồi và tăng dần. 

“Lạm phát tại Mỹ đã giảm nhanh từ 9% xuống còn 3% trong năm nay, Mỹ sẽ sớm có động thái cắt giảm lãi suất trong năm nay để kích cầu tiêu dùng, do đó sẽ có cơ hội tốt cho các nhà xuất khẩu”, VASEP nhận định.

Bà Lê Thuỳ Trang, giám đốc bán hàng của công ty thương mại Siam Canadian tại Việt Nam, chia sẻ với Undercurrent News rằng trong nửa đầu tháng 7, “khách hàng Trung Quốc và Trung Đông đang mua mạnh các loại phi lê cá tra cỡ lớn".

“Do đó, giá nguyên liệu cá tra cỡ lớn 1kg trở lên (để sản xuất phi lê cỡ 270g trở lên) cao hơn cá tra cỡ nhỏ 500 đồng/kg và đang trong tình trạng khan hiếm”, bà cho biết.

Bà lưu ý rằng suy thoái kinh tế toàn cầu có xu hướng tạo điều kiện thuận lợi cho cá tra vì đây là loại cá thịt trắng có giá cả phải chăng hơn và vì lý do này, người nuôi và các công ty chế biến ở Việt Nam đang kỳ vọng nhu cầu sẽ cao hơn vào nửa cuối năm 2024. 

Tính chung cả năm nay, VASEP  kỳ vọng xuất khẩu cá tra Việt Nam đạt 1,8 tỷ USD, tăng 6% so với năm 2023.

Trong báo cáo mới đây, các chuyên gia phân tích của  CTCP Chứng khoán KB Việt Nam cho rằng triển vọng nửa cuối năm sẽ cải thiện hơn khi các thị trường lớn đều có tín hiệu phục hồi, đặc biệt là thị trường Mỹ.

Những tín hiệu tích cực được các chuyên gia này chỉ ra như các ngân hàng trung ương lớn đã bắt đầu cho thấy động thái cắt giảm lãi suất, điển hình như ECB đã cắt giảm lãi suất vào đầu tháng 6, Fed cũng kỳ vọng sẽ có đợt hạ lãi suất vào nửa cuối năm nay; hay việc Mỹ công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường.

Bên cạnh đó, KBSV cho rằng việc Mỹ và phương Tây cũng ban sắc lệnh cấm cá minh thái từ Nga giúp cá tra Việt Nam hưởng lợi. Giá cá tra xuất khẩu dự báo cũng sẽ có khả năng hồi phục nhẹ trong nửa cuối năm do thiếu hụt nguồn cung nguyên nhân do giá thấp cùng với thời tiết bất lợi khiến nhiều hộ nông dân hạn chế thả nuôi mới. 

Tuy nhiên xuất khẩu tới các thị trường Mỹ, EU bị ảnh hưởng khá nhiều khi giá cước tăng cao, ảnh hưởng lớn đến lợi nhuận các công ty.