Gặp khó trong xuất khẩu, Hoa Sen nỗ lực duy trì biên lợi nhuận

Trong quí IV/2019, doanh thu thuần của CTCP Tập đoàn Hoa Sen (Mã: HSG) đạt 6.350 tỉ đồng, giảm gần 26% so với cùng kì niên độ trước. Lợi nhuận gộp đạt 831 tỉ đồng, tương ứng với biên lãi gộp 13,1%, đều cải thiện so với các con số 724 tỉ đồng và 8,5% của cùng kì.

(Niên độ tài chính của Hoa Sen bắt đầu từ ngày 1/10 và kết thúc vào ngày  30/9 năm sau. Do vậy quí IV của Hoa Sen là khoảng thời gian từ 1/7 đến 30/9 hàng năm.)

Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho biết doanh thu toàn niên độ vừa qua của Hoa Sen đã giảm 18,6% so với niên độ trước còn 28.035 tỉ đồng do sản lượng bán tôn mạ và thép ống giảm lần lượt 12,6% và 11,7%.

Về thị phần tôn mạ, "miếng bánh" tỉ trọng của Hoa Sen đã giảm từ 33,4% trong niên độ 2018 xuống còn 30% trong niên độ 2019, trong khi Tôn Đông Á giành được thêm 2 điểm % thị phần. Tại thị trường ống thép, Hoa Sen vẫn đứng thứ hai về thị phần với 15,7%, tụt lại xa sau đối thủ Hòa Phát (HPG).

Một chi nhánh của Hoa Sen ở khu vực phía Bắc. Ảnh: Song Ngọc.

Xuất khẩu đi xuống do rào càn thương mại dựng lên

Theo phân tích của Chứng khoán SSI, doanh thu quí IV của Hoa Sen đi xuống là do sản lượng tiêu thụ giảm 15% so với cùng kì năm ngoái. 

Trong tổng sản lượng tiêu thụ quí IV, thép thành phẩm đạt khoảng 360.000 tấn, xuất khẩu đạt 107.000 tấn, giảm 31% so với cùng kì do rào cản thương mại tại các thị trường xuất khẩu, đặc biệt là ở Mỹ và EU.

SSI dẫn số liệu của Hiệp hội thép Việt Nam (VSA) cho biết tổng sản lượng thép Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Mỹ và EU trong tháng 8 năm nay giảm 43% so với cùng kì 2018. Tỉ trọng xuất khẩu sang hai thị trường này cũng giảm từ 25% trong tháng 8/2018 xuống còn 13% trong tháng 8/2019.

Đầu tháng 7 năm nay, Mỹ đã quyết định áp mức thuế hơn 456% đối với thép nhập khẩu từ Việt Nam có nguồn gốc Đài Loan hoặc Hàn Quốc.

SSI cho rằng vấn đề này không đáng lo ngại đối với cổ phiếu HSG vì Tập đoàn Hoa Sen không sử dụng thép có nguồn gốc Đài Loan, Hàn Quốc cho sản phẩm xuất khẩu sang Mỹ mà dùng thép cuộn cán nóng (HRC) từ Formosa Việt Nam - một công ty có vốn đầu tư FDI của Đài Loan.

Hồi tháng 7, ông Vũ Văn Thanh – Phó Tổng Giám đốc Hoa Sen cũng từng khẳng định quyết định áp thuế của Mỹ "không làm ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của Tập đoàn Hoa Sen". 

Ông nói thêm: "Chúng tôi chủ động sử dụng nguồn nguyên liệu Việt Nam hoặc các nguyên liệu có nguồn gốc xuất xứ không phải từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Đài Loan để sản xuất các đơn hàng xuất khẩu đi Mỹ". 

Tuy nhiên theo SSI, Hoa Sen vẫn cần thời gian để chuẩn bị hồ sơ chứng minh nguồn gốc xuất xứ để nộp cho các cơ quan liên quan ở Mỹ để được miễn trừ loại thuế này. Do vậy, sản lượng xuất khẩu của Hoa Sen vẫn có thể bị ảnh hưởng. SSI cho biết trong tháng 10 vừa qua, Hoa Sen xuất ra nước ngoài 48.000 tấn sản phẩm, tăng 35% so với tháng trước. 

Tiêu thụ trong nước cùng biên lợi nhuận ổn định

Theo SSI, sản lượng tiêu thụ trong nước trong quí IV/2019 của Hoa Sen đạt 241.000 tấn. Mặc dù kết quả này giảm 3% so với cùng kì năm trước nhưng vẫn cho thấy sự cải thiện đáng kể từ mức giảm 28% của quí trước, và gần như phù hợp với sản lượng 244.000 tấn trong quí III/2019 khi đây thường là mùa cao điểm đối với nhu cầu thép.

Tỉ lệ lợi nhuận gộp được cải thiện từ mức 8,5% trong quí IV/2018 lên 13,1% trong quí IV/2019, khá ổn định so với mức 13,4% trong quí liền trước. 

SSI cho rằng sự phục hồi của tỉ suất lợi nhuận gộp của Hoa Sen xuất phát từ hai lí do. Thứ nhất là việc chuyển đổi trọng tâm của công ty từ sản lượng tiêu thụ sang tỉ suất lợi nhuận, và thứ hai là thay đổi cơ cấu sản phẩm. Cụ thể:

Các quí cuối của năm 2018 là thời điểm Hoa Sen đẩy mạnh sản lượng tiêu thụ để giải phóng hàng tồn kho và mang về dòng tiền cho công ty, do đó, công ty chấp nhận mức giá bán thép và tỉ suất lợi nhuận thấp hơn. 

Vì tình hình tài chính của công ty đã hồi phục trong vài quí vừa qua, hiện tại công ty có thể tập trung ít hơn vào sản lượng tiêu thụ trong khi chú trọng hơn cho việc cải thiện tỉ suất lợi nhuận.

Bên cạnh đó, SSI đánh giá việc gia tăng tỉ trọng tôn mạ màu (thường mang lại mức giá cũng như tỉ lệ lợi nhuận cao nhất) cũng giúp gia tăng tỉ suất lợi nhuận chung của công ty. Sản lượng tiêu thụ của tôn mạ màu trong quí IV/2019 tăng 32,6% so với cùng kì năm trước lên 100.000 tấn.

Tỉ trọng của mặt hàng tôn mạ màu trong tổng tiêu thụ của Hoa Sen cũng được cải thiện từ 18% trong quí III/2018 lên thành 29% trong quí vừa qua.

Theo SSI, đây là kết quả của việc Việt Nam áp dụng thuế chống bán phá giá đối với tôn mạ màu có nguồn gốc từ Trung Quốc và Hàn Quốc, dao động từ 3,45% đến 34,27%, có hiệu lực từ ngày 25/6 năm nay.

Ngoài ra theo Chứng khoán Rồng Việt, Hoa Sen đã cắt giảm 2.000 nhân sự tại các chi nhánh, cửa hàng để kiểm soát chi phí. Hiện tại, Hoa Sen chỉ có 53 chi nhánh và 500 cửa hàng sau khi tái cấu trúc hệ thống phân phối bán lẻ. 

Số chi nhánh của Hoa Sen giảm mạnh trong quá trình tái cơ cấu, thay vào đó là số cửa hàng trực thuộc chi nhánh tỉnh tăng lên. Nguồn: Song Ngọc tổng hợp từ Hoa Sen, VDSC

Kết quả, chi phí quản lí doanh nghiệp/doanh thu thuần đã giảm đáng kể từ 5,0% niên độ 2018 xuống còn 2,7% trong niên độ 2019, chi phí bán hàng/doanh thu thuần giảm nhẹ từ 4,7% về 4,3%.

Tình hình tài chính của Hoa Sen cũng được cải thiện khi công ty trả bớt nợ trên bảng cân đối kế toán. Nợ phải trả cuối niên độ là 11.637 tỉ đồng, giảm 27,7% (4.466 tỉ đồng) so với ngày đầu niên độ. 

Tổng nguồn vốn cũng giảm 4.149 tỉ đồng (19,5%). Tỉ lệ đòn bẩy tài chính (nợ phải trả/tổng nguồn vốn) cuối niên độ là 68%, thấp hơn đáng kể con số 76% một năm trước.

Trong các khoản mục nguồn vốn, đi xuống mạnh nhất là vay và nợ thuê tài chính ngắn hạn với mức giảm 4.173 tỉ đồng (38%), vay và nợ thuê tài chính dài hạn cũng giảm 476 tỉ đồng (14%) so với ngày đầu năm.