Đứng dậy sau phá sản, người đàn ông Mỹ dốc sức làm giàu trong ngành viễn thông, lọt top 400 tỷ phú giàu nhất đất nước

Robert Hale, 56 tuổi, CEO Granite Telecommunications là người thích giữ thói quen làm việc mỗi ngày. Ngày làm việc bình thường của ông gồm giành vị trí thứ 5 tại bãi đỗ xe, uống hết 4 ly cà phê, giám sát buổi luyện tập của một nhóm nhân viên vào sáng và trưa, sau đó quay trở về nhà với vợ khi kết thúc giờ làm.

Chính sự kỷ luật trong thói quen sinh hoạt đã giúp ông Hale trở nên thành công. Granite đạt doanh thu hơn 1,6 tỷ USD vào năm ngoái và không có nợ dài hạn. 20 năm sau khi công ty đầu tiên sụp đổ, giờ đây ông có thể tự hào vì đã sở hữu khối tài sản ròng trị giá 5 tỷ USD từ 70% cổ phần ước tính của mình trong Granite. Ông cũng là một trong 400 người giàu nhất nước Mỹ năm nay, theo Forbes.

Kiếm tiền nhờ những khoản đầu tư truyền thống

Ông không xây dựng sự giàu có bằng những tài sản trong thế giới số như blockchain, metaverse,… Tỷ phú quê Boston đã xây dựng đế chế viễn thông của mình dựa trên nền tảng công nghệ lâu đời: đường dây điện thoại dây đồng xoắn, hay thuật ngữ trong ngành còn gọi là POTS (Plain Old Telephone Service). Granite thuê những đường dây cổ điển này từ các công ty điện thoại, sau đó bán lại dịch vụ cho các doanh nghiệp với giá cao.

POTS có một lợi thế rất lớn so với mạng cáp quang và không dây, đó là độ tin cậy. Khác với sợi thủy tinh, đồng xoắn có thể truyền năng lượng điện, có nghĩa là POTS có thể tiếp tục hoạt động ngay cả khi mất điện. Điều đó làm nó trở nên hấp dẫn hơn trong việc cung cấp năng lượng cho các thiết bị cần thiết như hệ thống báo cháy, hệ thống an ninh,…

Granite nhắm mục tiêu bán POTS cho các nhà bán lẻ quốc gia (Nike, CVS và PepsiCo là khách hàng). Khi một đường dây POTS ở Montana gặp sự cố, các kỹ thuật viên tại CVS không phải chạy theo nhà cung cấp dịch vụ điện thoại địa phương để sửa nó. Các đầu mối địa phương của Granite sẽ chịu trách nhiệm về điều này.

Công thức đơn giản đó đã hoạt động hiệu quả trong nhiều năm, Giờ đây, Granite thực sự phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng mới: Thay đổi hoặc bị bỏ lại phía sau.

Chỉ có 32 triệu đường dây POTS đang hoạt động ở Mỹ vào năm ngoái, ít hơn nhiều so với 123 triệu đường dây POTS vào năm 2010, theo Ủy ban Truyền thông Liên bang. Các đường dây đồng rất tốn kém để sửa chữa và việc bảo trì rất khó khăn. Trong nhiều thập kỷ, chính phủ đã yêu cầu các công ty điện thoại duy trì các đường dây POTS của họ hoặc bán lại chúng cho các đối thủ cạnh tranh như Granite.

AT&T, cùng với Verizon là một trong những nhà cung cấp POTS lớn nhất của Mỹ, đã thông báo vào tháng 3 rằng họ có kế hoạch ngừng kích hoạt một nửa đường dây đồng vào năm 2025. Nhiều doanh nghiệp đã chuyển hệ thống điện thoại của họ sang trực tuyến, thường được gọi là “Voice over Internet Protocol” (VoIP). Các công ty vẫn dựa vào POTS để báo cháy và các dịch vụ quan trọng khác đang ngày càng áp dụng các hệ thống không dây được hỗ trợ bằng pin đẻ thay thế hệ thống cũ.

Granite đang cảm thấy sức nóng. Doanh thu hàng năm từ hoạt động kinh doanh POTS của công ty lần đầu tiên giảm vào năm ngoái. Denise Munro, chuyên gia tư vấn tại CRG Telecom, công ty tập trung vào quản lý chi phí, cho biết: “Với cách nhìn của thị trường này, tại một số điểm, POTS có thể không còn tồn tại”.

Đó là lý do Hale đang mở rộng mảng kinh doanh của công ty. Granite vẫn là người trung gian trong các thị trường mới này. Bỏ qua việc tập trung vào POTS, công ty hiện cho thuê cáp internet và mua thiết bị không dây với số lượng lớn, sau đó quản lý để đổi lấy một khoản phí hàng tháng.

Dòng POTS hiện chỉ chiếm một nửa doanh thu của Granite, giảm so với 100% của một thập kỷ trước. Các sản phẩm VoIP và cáp của hãng hiện lần lượt chiếm 20% và 15% doanh số bán hàng. Năm ngoái, Granite đã thực hiện thương vụ mua lại đầu tiên, chi 20 triệu USD cho EPIK, một nhà sản xuất thiết bị thay thế POTS.

Granite càng xa rời thị trường điện thoại cố định sinh lợi của công ty, thì càng phải đối mặt với nhiều sự cạnh tranh hơn. Một số đối thủ lớn có thể kể tới như Verizon, AT&T, Charter và Comcast. Có nhiều đối thủ cạnh tranh trực tiếp hơn, chẳng hạn như RingCentral và 8X8, cả hai đều có trụ sở tại Bay Area và giao dịch trên Sàn giao dịch chứng khoán New York.

Hale cho biết tỷ suất lợi nhuận hoạt động của Granite đối với mảng cáp và mạng không dây của công ty “tương đương” đối với POTS. Ông cũng lập luận rằng POTS sẽ giúp công ty có bước chuyển tiếp. Mạng không dây cũng có chất lượng khác nhau tùy thuộc vào vị trí.

Trên tất cả, khách hàng sẽ ở lại vì họ thích dịch vụ khách hàng của Granite, Hale khẳng định. Ông nói: “Chúng tôi là một cỗ máy trong mảng dịch vụ khách hàng. Tất cả là một mối quan hệ kinh doanh”.

Sự rung cảm của Hale là thứ khiến ông trở nên gần gũi hơn với mọi người. Ông xuất hiện rất nhiều trong hoạt động từ thiện của New England. Ông và Granite đã quyên góp chung hơn nửa tỷ USD cho nhiều bệnh viện, trường học và các tổ chức từ thiện địa phương.

Sự kiện Saving by Shaving hàng năm của công ty, một cuộc từ thiện gây quỹ cho các bệnh nhân ung thư, đã trở thành một sự kiện cố định của Quincy, thu hút các huyền thoại thể thao Boston bao gồm Tom Brady và David Ortiz tham gia. “Có thể có những người ở Boston cống hiến nhiều hơn Rob, song tôi vẫn rất biết ơn Hale”, Thống đốc Massachusetts Charlie Baker, một người bạn thân của tỷ phú người Mỹ cho biết.

Từng thất bại khi startup lần đầu

Sinh năm 1966, Robert Hale Jr lớn lên ở Northampton, một thị trấn có 30.000 người sinh sống ở phía tây Massachusetts. Cha của ông, Bob, là một doanh nhân chuyên nhập khẩu và bán đồ nữ. Công việc đầu tiên của Hale là bán hàng tại công ty điện thoại MCI và sau đó là New England Telephone, một nhà mạng địa phương (hiện thuộc sở hữu của Verizon).

“Khi bắt đầu bán hàng, trong vòng một tháng, tôi tự nhủ: “Chà, tôi có lẽ sẽ giỏi cái này lắm”. Về mặt học tập, tôi không giỏi đến mức đó và cũng không giỏi thể thao. Tôi thực sự vẫn thích sự cạnh tranh. Trong bán hàng cũng vậy”, ông Hale nhớ lại.

Năm 1990, ông thành lập công ty đầu tiên, Network Plus, với khoản vay 400.000 USD từ cha mẹ mình, đồng thời lên một ý tưởng báo trước cho Granite’s: Mua sỉ và bán các đường dây điện thoại giá rẻ cho các doanh nghiệp nhỏ. “Từ năm 1991 đến năm 1998, chúng tôi đã tăng trưởng có lãi. Chúng tôi đã có một công việc kinh doanh tuyệt vời”, Hale cho biết.

Sau đó, ông nhớ lại, Phố Wall đã đến gõ cửa: “Goldman Sachs đã gọi cho tôi vào năm 1998 và nói: “Bạn có muốn thực hiện một đợt chào bán trái phiếu không?”. Đáp lại, tôi trả lời: “Tôi là một gã buôn bán mạng điện thoại, không phải một chuyên gia tài chính. Tôi không biết điều đó có ý nghĩa gì. Họ đã trả lời tôi rằng: “Bạn có thể thực hiện một đợt chào bán trái phiếu, IPO và sau đó trở thành tỷ phú”,

Đó là thời điểm gần đỉnh của bong bóng dot-com, và các nhà đầu tư đang ném tiền vào tất cả mảng kinh doanh trong lĩnh vực viễn thông. Hale đã thay đổi một cách “nhanh chóng”. Network Plus gánh khoản nợ hơn 200 triệu USD với kế hoạch xây dựng mạng điện thoại địa phương. Công ty ra mắt công chúng vào tháng 6/1999. Chỉ trong thoáng chốc, Hale đã trở thành tỷ phú.

Sau đó, tất cả sụp đổ. Khi lĩnh vực viễn thông sụp đổ, các nhà đầu tư đã chạy đua và những người cho vay đóng cửa. Điều này đã dẫn tới việc Network Plus tuyên bố phá sản vào tháng 2/2002. Công ty đã bán tài sản còn lại của mình với giá dưới 16 triệu USD và sa thải hàng trăm nhân viên.

Hale đã dành toàn bộ năng lượng và sự nhiệt huyết còn lại cho Granite, thứ mà ông đã bắt đầu vào cùng năm Network Plus thành công rực rỡ. Công ty thự sự đã gặp may, theo Hale. Kế hoạch ban đầu là xây dựng một mạng điện thoại khác, song điều đó quá tốn kém, vì vậy Granite đã cho thuê một số đường dây điện thoại ở khu vực Boston. Walmart và Walgreens sau đó đã ký hợp đồng riêng với Granite để quản lý tất cả đường dây điện thoại của họ ở khu vực Boston.

Sự sắp xếp đã có hiệu quả. Các giao dịch tiếp theo dự kiến được Granite thực hiện là để tổng hợp các đường dây điện thoại của công ty ở New England và sau đó là trên toàn nước Mỹ.