'Doanh nghiệp Việt vẫn còn quá thờ ơ và bỏ qua thị trường ASEAN'
Đó là một trong những đánh giá của bà Nguyễn Thị Tuệ Anh, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Trung Uơng (CIEM) tại hội thảo Thị trường ASEAN: Lối đi nào cho doanh nghiệp Việt sáng 10/10.
Theo bà Tuệ Anh, với không gian thị trường 660 triệu dân, tổng sản phẩm nội địa (GDP) 2016 đạt 2.551 tỷ USD và dự kiến trở thành nền kinh tế lớn thứ tư thế giới vào năm 2030, AEC hứa hẹn sẽ mở ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam.
Cho đến nay, Việt Nam đã hoàn thành lộ trình cắt giảm thuế quan trọng AEC. Vì vậy, doanh nghiệp Việt có cơ hội xuất khẩu các mặt hàng có thế mạnh, mở rộng thị trường. Đồng thời, doanh nghiệp Việt có ưu đãi khi nhập khẩu vì thuế quan giảm, nguồn hàng/đầu vào chất lượng tốt.
Tuy vậy bà Tuệ Anh cho rằng hiện vẫn có những thách thức rất lớn. Cơ cấu hàng hóa khá tương đồng trong khu vực ASEAN, dẫn đến doanh nghiêp phải cạnh tranh khốc liệt; đặc biệt các ngành được bảo hộ.
Bà Tuệ Anh biết nhân lực, chất lượng, trình độ của doanh nghiệp còn thấp. Năm 2017 Việt Nam chỉ đạt 3,39/10 điểm trong khi điểm Malaysia là 5,59, Thái Lan là 4,94...
Ngoài ra, năng lực của doanh nghiệp vẫn còn hạn chế để tận dụng cơ hội,. Vì vậy, nếu thiếu năng lực thể chế và năng lực của doanh nghiệp nhằm tận dụng cơ hội từ hội nhập kinh tế quốc tế nói chung và AEC nói riêng... thì tất cả chỉ dùng ở "cơ hội", "tiềm năng" và "có thể", bà Tuệ Anh nhấn mạnh.
Cụ thể hơn về con số, ông Phạm Thành Kiên, Giám đốc Sở công thương TP HCM cho biết, từ năm 2015 đến 2017, lượng hàng hóa từ TP HCM vào xuất khẩu ASEAN mỗi năm đều tăng, như năm 2016 kim ngạch xuất khẩu đạt 1,1 tỷ USD, tăng 13% so với năm 2015. Năm 2017 kim ngạch đạt 3,5 tỷ USD, tăng 4%. Tuy nhiên những con số này không tăng đột biến sau khi AEC thành lập.
Trong khi đó con số nhập khẩu vẫn rất lớn, kim ngạch nhập khẩu từ ASEAN vào Việt Nam đạt 7,2 tỷ USD vào năm 2016 và đã tăng lên mức 8,2 tỷ USD vào năm 2017, tăng 13%, cao hơn 2,6 lần so với xuất khẩu. Điều này cho thấy nhập siêu ASEAN là điều đáng lo ngại.
 |
| Hội thảo Thị trường ASEAN: Lối đi nào cho doanh nghiệp Việt (ảnh: Minh Anh). |
Ông Phạm Thiết Hòa, giám đốc Trung tâm xúc tiến thương mại và đầu tư TP HCM phân tích một số nguyên nhân dẫn đến doanh nghiệp Việt vẫn chưa khai thác hết tiềm năng của thị trường ASEAN. Đó là hình thức sản phẩm chưa đa dạng, giá sản phẩm chưa cạnh tranh; hệ thống phân phối hàng hóa còn kém; chưa kết nối chặt chẽ với các cơ quan chức năng phụ trách xúc tiến, ngoại giao...
Doanh nghiệp chưa trang bị đủ điều kiện để xuất khẩu vào các nước đạo Hồi; chưa nắm rõ các rào cản kỹ thuật, pháp lý của các nước trong khu vực.
Tuy nhiên, các diễn giả tại hội thảo cho rằng các doanh nghiệp cần phải nỗ lực để năng cao năng lực cạnh tranh, chủ động, sáng tạo, không ngừng đổi mới, xây dựng chiến lược kinh doanh cụ thế để thâm nhập thị trường này.
Trong đó, chiến lược kinh doanh cần theo sát xu hướng tiêu dùng của người dân trong nước, ASEAN, liên kết nhà phân phối nội địa uy tín, có năng lực vì thực tế cho thấy, sản phẩm mỗi nước, mỗi doanh nghiệp đều nằm trong chuỗi giá trị của khu vực hay chuỗi giá trị của toàn cầu.
