Doanh nghiệp cá ngừ giảm một nửa công suất sản xuất do chi phí tăng cao

Hàng loạt chi phí tăng cao

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản (VASEP) hơn 1 tháng, các địa phương đồng loạt thực hiện nghiêm túc và chặt chẽ Chỉ thị 16, các doanh nghiệp chỉ được hoạt động khi đảm bảo điều kiện "3 tại chỗ" hoặc "1 cung đường - 2 địa điểm" để vừa phòng, chống dịch bệnh lây lan vào các nhà máy, các khu công nghiệp vừa tránh đứt gãy sản xuất.

Tuy nhiên, trong thực tế thực hiện đã phát sinh nhiều khó khăn, bất cập tác động lớn tới việc bảo đảm an toàn phòng chống dịch cũng như nỗ lực duy trì sản xuất, xuất khẩu. 

Hiện nay, chỉ có khoảng rất ít các doanh nghiệp cá ngừ đảm bảo được điều kiện "3 tại chỗ" và số lượng công nhân có thể huy động cũng chỉ 30-50%. Công suất sản xuất trung bình đã giảm chỉ còn 40-50% so với trước đây.

Ngoài ra, một loạt các biện pháp kiểm soát nhằm phòng chống dịch bệnh COVID-19 được các tỉnh thực hiện trong thời gian qua đã tạo ra nhiều bất cập, khiến cho việc vận chuyển lưu thông, vận chuyển cá ngừ nguyên liệu bị chậm trễ ảnh hưởng tới các hoạt động của các nhà máy chế biến.

Không những thế, theo các doanh nghiệp, tình trạng tắc nghẽn tại các cảng biển quốc tế và Việt Nam cũng đang khiến cho việc nhập khẩu nguyên liệu trở nên khó khăn và mất nhiều thời gian hơn. 

Cụ thể, đình trệ tại cảng quốc tế Diêm Điền và một loạt cảng container quan trọng khác của Trung Quốc từ trung tuần trung tuần tháng 6 trở lại đây đang gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới chuỗi cung ứng toàn cầu, trong đó có cá ngừ. 

Tại Việt Nam, sự bùng phát của đại dịch COVID-19 đã làm gián đoạn nghiêm trọng hoạt động của các cảng, như cảng Cát Lái. Tất cả các vấn đề này, mô hình chung đang làm hạn chế nguồn cung cá ngừ nguyên liệu cho các doanh nghiệp.

Hiện nhiều đơn hàng của các doanh nghiệp cá ngừ phải trì hoãn hoặc bị huỷ trong khi các chi phí đảm bảo "3 tại chỗ" như chi phí xét nghiệm hàng tuần, chi phí trang bị các điều kiện cho công nhân, chi phí trả thêm lương công nhân,…đều tăng vọt.

Nguồn cung nguyên liệu giảm 

Theo số liệu thống kê của Hải quan Việt Nam, trong nửa đầu năm 2021 giá trị nhập khẩu cá ngừ của Việt Nam đạt gần 175 triệu USD, giảm 8,4% so với kỳ năm 2020. 

Theo báo cáo Uỷ ban Nghề cá Trung Tây Thái Bình Dương (WCPFC), sản lượng đánh bắt cá ngừ của các nước như Đài Loan, Hàn Quốc, Trung Quốc, Indonesia… đang có xu hướng sụt giảm do tác động của đại dịch và sự suy giảm nguồn lợi cá ngừ tại các đại dương. 

Điều này dự kiến sẽ khiến cho nguồn cung cá ngừ trên thế giới trong thời gian tới giảm. Trong bối cảnh đó, nhiều doanh nghiệp đã tìm cách tăng cường thu mua nguồn cá ngừ nguyên liệu trong nước. 

Tuy nhiên, VASEP cho biết nguồn cung cá ngừ trong nước cũng không khả quan hơn. Việc các tỉnh thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 đã khiến cho hoạt động giao thương hải sản trong nước gặp khó khăn, giá thu mua hải sản tại các tỉnh giảm, thấp hơn rất nhiều so với mọi năm do nhu cầu tiêu thụ thấp. 

Không những thế, tình trạng thiếu lao động biển, rồi chi phí nhiên liệu tăng cao khiến hoạt động sản xuất của ngư dân gặp rất nhiều khó khăn, nhiều người bị thua lỗ. 

Hiện đang vào mùa cá nam nhưng tại các tỉnh đánh bắt trọng điểm như Bình Định, Khánh Hoà, Phú Yên hay Phan Thiết…, rất nhiều tàu cá đang nằm bờ. Điều này đã khiến cho nguồn cung cá ngừ nguyên liệu trong nước giảm.

VASEP cho rằng do tác động của các biện pháp phòng chống dịch bệnh được áp dụng, hoạt động xuất khẩu cá ngừ dự kiến sẽ sụt giảm. 

Các doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu cá ngừ vẫn đang cố gắng để có thể duy trì hoạt động sản xuất nhờ vào nguồn nguyên liệu tồn kho. Nhưng nếu tình trạng này kéo dài, thì hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp sẽ khó có thể duy trì.