Dầu diesel - ẩn số mới cho bài toán lạm phát

Giá dầu diesel tại Mỹ đang tăng đột biến. Do vai trò quan trọng của loại nhiên liệu này trong nền kinh tế Mỹ cũng như toàn cầu, vấn đề lạm phát lại càng trở nên phức tạp và khó lường hơn.

Các tàu chở dầu, tàu hỏa và xe tải đều chạy bằng dầu diesel. Nhiên liệu này còn được sử dụng trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau, từ nông nghiệp, chế tạo đến luyện kim và khai thác mỏ, CNBC liệt kê.

Ông Patrick De Haan, trưởng bộ phận phân tích dầu khí tại nền tảng GasBuddy, cho hay: “Diesel là nhiên liệu cho cả nền kinh tế. Giá diesel đắt hơn chắc chắn sẽ khiến hàng hóa đi lên [vì chi phí nhiên liệu cao hơn thường được đẩy sang người tiêu dùng]. Đặc biệt là tại các cửa hàng tạp hóa, cửa hàng kim khí, bất kỳ đâu bạn lui tới”.

Nói cách khác, việc giá dầu diesel tăng nóng sẽ gây ảnh hưởng cho toàn bộ nền kinh tế.

Giá dầu diesel tăng như vũ bão

Theo CNBC, giá dầu diesel bắt đầu tăng khi nhu cầu nhiên liệu đi lên trong bối cảnh các nền kinh tế trên khắp thế giới khởi sắc trở lại. Điều này đã đẩy lượng tồn kho diesel xuống mức thấp nhất trong lịch sử.

Các sản phẩm như dầu diesel, dầu đốt nóng và nhiên liệu máy bay được gọi là “sản phẩm chưng cất giữa”, vì chúng được tạo ra trong quá trình đun sôi dầu thô thành các thành phẩm khác.

Tại Mỹ, tồn kho sản phẩm chưng cất giữa hiện đang ở mức đáy hơn một thập kỷ. Xu hướng này thậm chí còn cực đoan hơn ở Bờ Đông, nơi các kho dự trữ đang ở thấp nhất kể từ năm 1996. Dầu diesel và nhiên liệu máy bay tại New York đang được giao dịch trên ngưỡng 200 USD/thùng, theo UBS.

Việc châu Âu tìm cách thoát khỏi sự phụ thuộc vào năng lượng của Nga cũng đang kéo giá dầu diesel tăng chóng mặt. Khối kinh tế chung hiện nhập khẩu khoảng 700.000 thùng dầu diesel từ Nga mỗi ngày, theo chuyên gia Stephen Brennock tại hãng môi giới PVM.

“Nguồn cung diesel toàn cầu sẽ càng trở nên thắt chặt hơn khi EU đề xuất cấm nhập khẩu dầu mỏ của Nga”, ông Brennock cảnh báo. “Nếu lệnh cấm này được thông qua, nó sẽ có tác động lớn đến các thị trường năng lượng, đặc biệt là dầu diesel. Hiện nay, một số người còn lo ngại châu Âu có thể cạn nguồn diesel”.

Công ty tư vấn năng lượng Rystad cũng lặp lại nhận định trên. Rystad cho biết việc mất đi nguồn cung sản phẩm tinh chế của Nga sẽ khiến tình trạng thiếu hụt dầu diesel ở châu Âu trở nên “trầm trọng hơn”.

Mặt khác, các nhà máy lọc dầu lại không thể tăng sản lượng hơn nữa. Tại Mỹ, công suất lọc dầu đã đi xuống trong những năm gần đây. Cơ sở lọc dầu lớn nhất ở Bờ Đông - Philadelphia Energy Solutions, còn đóng cửa sau vụ hỏa hoạn hồi tháng 6/2019.

Một số cơ sở lọc dầu đang được điều chỉnh lại để sản xuất nhiên liệu sinh học, nhưng nhìn chung công suất cũng giảm. Ngoài ra, một vài nhà máy khác cũng đang tiến hành kiểm tra bảo dưỡng định kỳ do máy móc hoạt động hết công suất trong thời gian dài.

Ông De Haan của GasBuddy cho biết Bờ Đông vốn phụ thuộc rất nhiều vào nguồn cung sản phẩm tinh chế của các khu vực khác. Bây giờ, châu Âu lại đang cạnh tranh mua hàng để từ bỏ nhiên liệu của Nga. Tóm lại, thị trường dầu diesel đang bị siết rất chặt.

“Mức giá phi lý”

Ông Tom Kloza, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu năng lượng tại OPIS, cho biết trong những năm trước đây, một thùng dầu diesel thường được bán với giá cao hơn giá dầu thô khoảng 10 USD. Ngày nay, mức chênh lệch đó đã tăng lên con số kỷ lục hơn 70 USD.

“Giá dầu díeel đang trở nên khó đoán và có một chút gì đó phi lý. Đây là những con số chúng tôi chưa từng thấy trước đây”, ông Kloza nhấn mạnh. Chưa kể, vị chuyên gia nói giá diesel trên khắp nước Mỹ lại càng chênh lệch hơn.

Theo ông Kloza, giá dầu diesel tại New York đang được giao dịch khoảng 5 USD/gallon, trong khi giá nhiên liệu máy bay - thường phản ánh giá diesel, ở quanh mức 6,72 USD/gallon. Con số đó tương đương với khoảng 282 USD/thùng.

“Chẳng có sổ sách nào từng ghi lại những con số này. Chúng cao đột biến, tách rời khỏi thế giới của chúng ta”, ông Kloza bày tỏ.

Giá dầu diesel bán lẻ cũng đang tăng mạnh. Hôm 6/5, mức trung bình trên toàn nước Mỹ cho 1 gallon đã đạt kỷ lục 5,51 USD, theo AAA. Giá diesel bán lẻ cũng liên tục xác lập mức cao mới mỗi ngày trong tuần trước đó.

Giá cao giúp biên lợi nhuận của các nhà máy lọc dầu tăng trưởng tích cực. Giữa lúc đó, người tiêu dùng có lẽ nên dự trù rằng giá hàng hóa sẽ tiếp tục đi lên như một hệ lụy từ giá dầu diesel.

“Đây sẽ là cú sốc kép đối với người tiêu dùng trong vài tuần cũng như vài tháng tới, khi đà tăng của dầu diesel tác động tới giá hàng hóa. Một phần khác của lạm phát sẽ tấn công người tiêu dùng”, ông De Haan cảnh báo. Vị chuyên gia nói, hiện người dân vẫn chưa cảm nhận được đầy đủ tác động của đà tăng gần đây.