Đất là 'vàng đen' mới, cả thế giới đang cạn kiệt

Vai trò của đất

Đất có thể được ví như vàng đen, và thế giới đang cạn kiệt nguồn tài nguyên quan trọng này. Liên Hợp Quốc tuyên bố đất là hữu hạn và dự đoán sẽ xảy ra tổn thất cỡ thảm họa trong vòng 60 năm vì đất. Ông Jo Handelsman, Giáo sư tại Đại học Wisconsin-Madison nói với CNBC rằng: “Rất nhiều nơi đã mất đi lớp đất mặt”.

Theo Công ước Liên Hiệp Quốc về Chống Sa mạc hóa, suy thoái đất có thể gây ra thiệt hại lên đến 23.000 tỷ USD về lương thực, hệ sinh thoái và thu nhập toàn cầu vào năm 2050.

Ông Ronald Vargas, Thư ký của chương trình Global Soil Partnership tại Tổ chức Nông lương Liên Hợp Quốc (FAO) cảnh báo: “Chúng tôi đã phát hiện 10 mối đe dọa đối với đất trong báo cáo toàn cầu. Xói mòn đất đai là mối nguy hiểm số một vì nó đang diễn ra tại khắp mọi nơi”.

Theo Liên Hợp Quốc, xói mòn đất có thể làm giảm tới 10% sản lượng nông nghiệp từ nay tới năm 2050, tương đương với việc mất mát hàng triệu mẫu đất canh tác.

Và khi thế giới mất đất thì nguồn cung lương thực, nước sạch và đa dạng hóa sinh học cũng bị đe dọa. Đáng lo hơn, đất đóng vai trò quan trọng trong giảm thiểu biến đổi khí hậu. Theo Trường Khí hậu Columbia, lượng carbon trong đất lớn gấp hơn ba lần trong khí quyển và gấp 4 lần mọi động vật và thực vật trên Trái đất cộng lại.

Ông Reza Afshar, nhà khoa học cấp cao tại trang trại nghiên cứu nông nghiệp tái sinh của Viện Rodale nói: “Đất là môi trường sống của hơn 1/4 đa dạng sinh học trên trái đất. Mỗi gam đất chứa hàng triệu tế bào vi khuẩn và nấm đóng vai trò rất quan trọng trong hệ sinh thái”.

Viện Rodale tại Kutztown, Pennsylvania được biết đến là nơi khai sinh của nền nông nghiệp hữu cơ hiện đại. Ông Afshar nói tiếp: “Những dự án chúng tôi thực hiện chủ yếu xoay quanh việc cải tạo chất lượng đất. Chúng tôi đã thử nghiệm một hệ thống trồng trọt trong 42 năm qua”.

Nghiên cứu phát hiện rằng nông nghiệp hữu cơ tái sinh tạo ra năng suất cao hơn tới 40% trong thời kỳ hạn hán, có thể mang lại cho nông dân lợi nhuận lớn hơn và thải ra ít khí carbon hơn 40% so với các phương thức nông nghiệp thông thường.

Sự khác biệt đến từ đâu? Viện Rodale cho biết nguyên nhân căn bản là đất. Ông Afshar giải thích: “Khi nói về sức khỏe của đất, chúng ta đang nói về mọi khía cạnh của đất. Các yếu tố hóa học, vật lý và sinh học phải ở trạng thái hoàn hảo để có thể tạo ra thực phẩm lành mạnh cho con người”. 

Bà Dianna Bagnall, nhà khoa học nghiên cứu đất tại Viện Sức khỏe Đất nói: “Tin tốt là giờ đây chúng ta đã biết đủ về đất để bắt tay hành động”.

Bảo vệ đất

Nông nghiệp tái sinh bao gồm trồng trọt không cày xới, chăn thả luân canh, bớt dùng phân bón tổng hợp, trồng cây che phủ và đa dạng hóa cây trồng. Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ, 21% đất canh tác của nước này đang áp dụng trồng trọt không cày xới.

Các công ty như General Mills và Pepsi đang đặt cược lớn vào phương pháp này. Doanh nghiệp sản xuất máy móc nông nghiệp như John Deere cũng tập trung sản xuất thiết bị cho trồng trọt không cày xới. Giới chuyên gia cũng kêu gọi các nhà hoạch định chính sách khuyến khích người nông dân áp dụng phương pháp nông nghiệp tái sinh.

Đến nay, chính phủ Mỹ đã chi hàng tỷ USD cho trợ cấp bảo hiểm cây trồng. Chương trình này sẽ chi trả cho người nông dân nếu doanh thu hay sản lượng của họ suy giảm. Từ năm 1995 đến năm 2020, chương trình đã thanh toán tổng cộng 247 tỷ USD cho nông dân vì những nguyên nhân gây tổn thất như khô hạn hay thời tiết khắc nghiệt.