Cuộc cách mạng lặng lẽ của tỉ phú Jack Ma trong việc cho doanh nghiệp nhỏ vay vốn

Ngân hàng trực tuyến MYbank của tỉ phú Jack Ma đang dẫn đầu cuộc cách mạng thúc đẩy ngân hàng Trung Quốc cho doanh nghiệp nhỏ vay vốn. Nỗ lực này góp phần gỡ bỏ nút thắt tín dụng đã kìm hãm sự phát triển của nền kinh tế lớn nhất châu Á trong nhiều thập kỉ qua.

Sử dụng dữ liệu thanh toán thời gian thực và hệ thống quản lí rủi ro để phân tích hơn 3.000 biến số, MYbank đã cho 16 triệu công ty nhỏ vay vốn 290 tỉ USD, theo Forbes.

Người vay chỉ cần thực hiện một vài thao tác trên điện thoại thông minh và sẽ nhận tiền mặt ngay lập tức nếu khoản vay được chấp thuận. Toàn bộ quá trình chỉ mất 3 phút, không cần nhân viên thực và tỉ lệ vỡ nợ đến nay chỉ là 1%.

Sự bùng nổ công nghệ tài chính đã đưa Trung Quốc trở thành thị trường thanh toán điện tử lớn nhất thế giới. Thay vì trước đây chỉ cho các doanh nghiệp nhà nước vay vốn thì nay MYbank và nhiều ngân hàng khác đã nới lỏng qui đinh cho vay với các doanh nghiệp nhỏ.

Tỉ phú Jack Ma đã góp phần gỡ bỏ nút thắt tín dụng đã kìm hãm sự phát triển của nền kinh tế lớn nhất châu Á trong nhiều thập kỉ qua. Ảnh: CNBC

Những thay đổi như vậy sẽ thúc đẩy manh mẽ sự tăng trưởng của nền kinh tế Trung Quốc trị giá 13 nghìn tỉ USD. Các công ty tư nhân nhỏ đóng góp khoảng 60% tăng trưởng, tạo việc làm cho 80% công nhân nhưng đã chịu ảnh hưởng bởi nỗ lực trấn áp hơn 2 năm của chính phủ đối với những tổ chức tín dụng đen.

Keith Pogson, nhà lãnh đạo đảm bảo toàn cầu cho ngân hàng và thị trường vốn tại Ernst & Young (Hong Kong) phát biểu: "Đây từng là một phân khúc mà các ngân hàng đánh giá quá rủi ro nhưng bây giờ họ đã xác định chính xác những rủi ro đó và cảm thấy thoải mái hơn khi cho vay vốn phân khúc này".

Ông Cliff Sheng - đồng giám đốc dịch vụ tài chính Greater China tại Oliver Wyman phát biểu: "Trung Quốc đang nhanh chóng trở thành thị trường hàng đầu trên thế thế giới trong việc sử dụng Big Data và công nghệ trí tuệ nhân tạo để cho vay vốn". 

Một trong số những lợi thế lớn nhất của các ngân hàng Trung Quốc là họ có thể thoải mái tiếp cận dữ liệu cá nhân hơn nhiều quốc gia khác.

"Khung pháp lí và môi trường pháp lí của chúng tôi làm dấy lên ít lo ngại về quyền cá nhân hơn, giúp chúng tôi dễ dàng thu thập được lượng dữ liệu khổng lồ đồng thời thực hiện được nhiều thử nghiệm tuyệt vời", Sheng bình luận.

Hệ thống tín dụng xã hội gây tranh cãi đang được đưa vào thử nghiệm ở các thành phố trên cả nước. Trong một cuộc phỏng vấn gần đây, chủ tịch Mybank - ông Jin Xiaolong đã chia sẻ rằng nếu chủ một doanh nghiệp nhỏ bị giảm điểm tín nhiệm vì quên trả ô đã mượn thì người này cũng sẽ khó đi vay hơn.

Kho dữ liệu lớn nhất có thể được thu thập từ các nhà cung cấp thanh toán như Ma's Ant Financial (cổ đông lớn nhất của MYbank). Sau khi nhận ủy quyền từ người vay, MYbank sẽ phân tích các thanh toán thời gian thực để hiểu rõ hơn về uy tín tín dụng. 

Ví dụ, việc khách hàng không còn thanh toán nhiều tại một cửa hàng bán lẻ nữa sẽ là dấu hiệu sớm cho thấy khả năng trả nợ của chủ chuỗi cửa hàng này đang giảm.

Ông Jin tiết lộ rằng tỉ lệ chấp thuận cho vay vốn tại MYbank cao gấp 4 lần so với các ngân hàng truyền thống (họ thường từ chối 80% yêu cầu cho vay của doanh nghiệp nhỏ và mất ít nhất 30 ngày để xử lí đề xuất vay). 

Theo ông, chi phí hoạt động cho mỗi khoản vay của công ty có trụ sở tại Hàng Châu là khoảng 0,43 USD, con số này lên tới 284,11 USD tại các ngân hàng truyền thống.

Ứng dụng của MyBank có thể xử lí các đề xuất cho vay với hạn mức giao dịch lên tới 0,7 triệu USD trong 3 phút. Ảnh: Reuters

MYbank đã thu về 95,18 triệu USD vào năm ngoái, vượt xa những ngân hàng chỉ sử dụng công nghệ để thúc đẩy cho vay vốn các doanh nghiệp nhỏ. 

Các công ty con của Tencent Holdings Ltd. và Ping An Insurance Group Co. đều có các dịch vụ tương tự, trong khi Ngân hàng Xây dựng thuộc sở hữu nhà nước cũng đang tăng cường mạnh mẽ sự hiện diện của nó trong cho các doanh nghiệp nhỏ vay vốn.

Tổ chức cho vay lớn thứ hai của Trung Quốc đã cho ra mắt một ứng dụng di động vào tháng 9. Nó có thể xử lí các đề xuất cho vay với hạn mức giao dịch lên tới 0,7 triệu USD trong 3 phút. 

Ngân hàng Xây dựng đã tăng 51% cho vay vốn các doanh nghiệp nhỏ vào năm ngoái, cao hơn gấp 2 lần so với các ngân hàng khác. Ngân hàng tính lãi suất trung bình 5,3% cho các khoản vay 1 năm, cao hơn một chút so với lãi suất cho vay chuẩn 4,35% và các khoản phí mặc định được duy trì ở mức rất thất là 0,3%.

Ông Zhang Gengsheng - phó chủ tịch của Ngân hàng Xây dựng tại Bắc Kinh cho biết: "Điều này sẽ mang lại lợi nhuận cho một số ngân hàng miễn là họ có thể kiểm soát được mức độ rủi ro. Trong quá khứ, chúng tôi đã chịu tổn thất lớn với tỉ lệ nợ xấu ở mức 8% nhưng bây giờ đã có thể kiểm soát chúng".

Dù việc kiểm soát nợ xấu có thể khó khăn hơn khi nền kinh tế Trung Quốc chững lại, tất cả các dấu hiệu đều hướng đến sự tăng trưởng liên tục tới cho vay doanh nghiệp nhỏ. 

Vào tháng 2 vừa qua, cơ quan quản lí ngân hàng kêu gọi các tổ chức cho vay thuộc sở hữu Nhà nước tăng tín dụng cho các công ty nhỏ ít nhất 30% trong năm nay. 

MYbank đang tìm cách huy động khoảng 0,85 tỉ USD, tăng gấp đôi số vốn của họ lên 1,42 tỉ USD, điều này cho phép ngân hàng tăng cường cho vay.

Theo Viện tài chính và phát triển quốc gia Trung Quốc thì khoảng 2/3 trong số 80 triệu doanh nghiệp nhỏ của Trung Quốc đang không có đủ khả năng tiếp cận các khoản vay vào năm 2018.

Đối với ông Zeng Ping'en - chủ một cửa hàng xe tay ga ở Hàng Châu (doanh số hằng năm khoảng 0,17 triệu USD) thì ứng dụng cho vay của MYbank đã tạo điều kiện cho ông vay vốn dễ dàng hơn. 

Sau khi cho phép ngân hàng truy cập dữ liệu giao dịch của cửa hàng, ông Zeng đã có thể thực hiện các khoản vay nhỏ để đáp ứng nhu cầu tiền mặt ngắn hạn với lãi suất hằng năm khoảng 15%.